Autor przedstawia najbardziej intrygujące, budzące spory i dyskusje odkrycia archeologiczne oraz ich interpretacje o kluczowym znaczeniu dla poznania dziejów społeczności zamieszkujących ziemie polskie w okresie od VI do XIII wieku.

W książce również opisano początki państwa polskiego i najstarszych ośrodków miejskich, w kontekście ostatnich odkryć. Rozszerzone III wydanie publikacji uhonorowanej w 2006 r. Nagrodą Klio II stopnia w kategorii autorskiej.