W książce opisano czynniki wywołujące astmę u młodzieży i dorosłych, jej obraz kliniczny, różnicowanie i badania dodatkowe. Przedstawiono najnowsze osiągnięcia i najskuteczniejsze metody leczenia astmy, szczegółowo omawiając mechanizmy molekularne działania leków.

Uwzględniono również najczęściej popełniane błędy lekarskie. Dużo miejsca poświęcono genetycznym uwarunkowaniom tej choroby, a także zagadnieniom występowania jej u sportowców, szczególnie w ujęciu patogenezy i zmian strukturalnych oskrzeli, podkreślając ich następstwa w postaci przebudowy oskrzeli.

Omówiono też działania podejmowane w celu szkolenia chorych na astmę.
Publikacja jest przeznaczona dla internistów zajmujących się diagnostyką i leczeniem astmy, a także dla pneumologów, alergologów i lekarzy sportowych.

Rozdziały:

1. Historia astmy
1.1. Słowo wstępne
1.2. Okres dawny
1.3. Średniowiecze i czasy nowożytne
1.4. Wiek XIX i XX
1.4.1. Obraz kliniczny
1.4.2. Badania czynnościowe układu oddechowego
1.4.3. Patofizjologia
1.4.4. Diagnostyka
1.4.5. Leczenie
1.4.6. Polski wkład w badania mechanizmów i leczenia astmy

2. Definicja i podział astmy
2.1. Definicje astmy
2.1.1. Astma jako choroba
2.1.2. Astma jako zespół chorobowy
2.2. Podział astmy
2.2.1. Etiologiczny podział astmy
2.2.2. Kliniczny podział astmy

3. Epidemiologia i historia naturalna astmy
3.1. Występowanie astmy
3.1.1. Wzrost zapadalności na astmę na świecie
3.2. Umieralność, śmiertelność
3.3. Historia naturalna
3.3.1. Astmy nie można wyleczyć
3.3.2. Jakie są losy chorych na astmę?

4. Patomechanizm astmy
4.1. Genetyczne uwarunkowania rozwoju astmy
4.1.1. Astma - choroba wieloczynnikowa
4.1.2. Kierunki badań markerów genetycznych astmy
4.1.3. Metody poszukiwań genów podatności
4.1.4. Geny kandydackie predysponujące do rozwoju astmy
4.1.5. Uwagi końcowe
4.2. Patofizjologia astmy
4.2.1. Zapalenie
4.2.2. Zmiany strukturalne
4.2.3. Kolejność zdarzeń patofizjologicznych
4.2.4. Mechanizmy
4.2.5. Astma atopowa i nieatopowa
4.2.6. Astma w podeszłym wieku
4.2.7. Uwagi końcowe
5. Anatomia patologiczna astmy

5.1. Obraz makroskopowy
5.2. Obraz mikroskopowy
5.3. Przebudowa, remodeling w astmie. Czy występuje zawsze i od czego zależy?
5.3.1. Na czym polega przebudowa - remodeling oskrzeli (Ro) i jaka jest jego przyczyna?
5.3.2. Kiedy zaczyna się remodeling oskrzeli i jaki jest jego przebieg naturalny?
5.3.3. Jaki jest wpływ genetyki na remodeling oskrzeli?
5.3.4. Jakie są możliwości rozpoznania i monitorowania remodelingu oskrzeli?
5.3.5. Czy remodeling oskrzeli w astmie ma zawsze aspekt negatywny? (przyjaciel czy wróg - friend or foe?)
5.3.6. J akie są różnice remodelingu oskrzeli w przebiegu astmy i POChP?
5.3.7. Czy można zapobiec remodelingowi oskrzeli, a może uda się go zahamować lub cofnąć?
5.3.8. Podsumowanie

6. Teoria powstawania astmy
6.1. Astma jako choroba zapalna
6.2. Hipoteza higieniczna

7. Nadreaktywność oskrzeli
7.1. Wprowadzenie
7.2. Prace dawniejsze
7.3. Mechanizmy nadreaktywności oskrzeli
7.3.1. Zmiany w mięśniach gładkich oskrzeli
7.3.2. Wyjściowy stan zwężenia oskrzeli
7.3.3. Zaburzenia neuroregulacji
7.3.4. Uszkodzenie nabłonka oddechowego
7.3.5. Degranulacja komórki tucznej
7.3.6. Rola układu krążenia
7.3.7. Czynniki środowiskowe
7.4. Nadreaktywność oskrzeli w astmie
7.4.1. Nadreaktywność oskrzeli - cecha wrodzona czy nabyta?
7.4.2. Czynniki wzmagające nadreaktywność oskrzeli
7.4.3. Czynniki zmniejszające nadreaktywność oskrzeli
7.4.4. Nadreaktywność oskrzeli w ocenie wyników leczenia i prognozowaniu astmy
7.5. Ogólne zasady badania nadreaktywności oskrzeli
7.5.1. Wskazania do wykonania testów nadreaktywności oskrzeli

8. Czynniki środowiskowe
8.1. Alergeny
8.1.1. Alergeny występujące w pomieszczeniach
8.1.2. Pyłki roślin
8.2. Zanieczyszczenia powietrza
8.3. Palenie tytoniu
8.4. Zakażenia
8.4.1. Zakażenia wirusowe
8.4.2. Zakażenia bakteryjne
8.5. Leki
8.6. Czynniki związane bezpośrednio z chorym
8.6.1. Płeć
8.6.2. Dieta, otyłość, karmienie piersią
8.6.3. Stres
8.6.4. Choroby współistniejące

9. Obraz kliniczny astmy
9.1. Chronologia astmy
9.1.1. Rytm dobowy drożności oskrzeli
9.1.2. Rytm tygodniowy, miesięczny i sezonowy astmy
9.2. Wywiady
9.3. Badania przedmiotowe
9.3.1. Kliniczne objawy zwężenia oskrzeli
9.3.2. Napad astmatyczny
9.3.3. Stan astmatyczny
9.4. Fenotyp astmy
9.4.1. Astma u osób w wieku podeszłym.
9.4.2. Astma w ciąży i w okresie karmienia
9.4.3. Astma zawodowa
9.4.4. Astma aspirynowa
9.4.5. Kaszel alergiczny (zespół Corrao, variant asthma)
9.4.6. Zespół astmatyczny psychogenny (pseudoastma)

10. Badania dodatkowe
10.1. Ogólna strategia wykonania badań dodatkowych
10.2. Badania dodatkowe standardowe
10.2.1. Eozynofilia
10.2.2. Alergenowe testy skórne
10.2.3. Testy prowokacyjne
10.2.4. Wykrywanie nietolerancji niesteroidowych leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych - astmy aspirynowej
10.2.5. Próby czynnościowe układu oddechowego
10.2.6. Badanie radiologiczne klatki piersiowej
10.3. Rozszerzone badania dodatkowe
10.3.1. Dodatkowe alergenowe testy skórne
10.3.2. Badania radiologiczne nosa i zatok przynosowych
10.3.3. Badanie psychologiczne
10.3.4. Badanie nadreaktywności oskrzeli
10.3.5. Badania in vitro
10.3.6. Inne badania

11. Różnicowanie astmy
11.1. Astma a przewlekła obturacyjna choroba płuc

12. Zapobieganie astmie
12.1. Zapobieganie wystąpieniu astmy (prewencja pierwotna)
12.2. Zapobieganie zaostrzeniom i objawom (prewencja wtórna)

13. Leczenie
13.1. Zasady ogólne
13.2. Cele leczenia astmy
13.3. Sprawdzanie wyników leczenia
13.4. Leczenie w zależności od stopnia ciężkości lub stopnia kontroli astmy
13.5. Podstawowe grupy leków stosowane w leczeniu astmy
13.6. Strategia leczenia astmy
13.7. Algorytmy leczenia astmy
13.8. Glikokortykosteroidy
13.8.1. Mechanizm działania glikokortykosteroidów u chorych na astmę
13.8.2. Wybór preparatu glikokortykosteroidowego
13.8.3. Wziewne glikokortykosteroidy
13.8.4. Glikokortykosteroidy systemowe
13.8.5. Uwagi końcowe
13.9. ß2-agoniści
13.9.1. Mechanizm działania ß2-agonistów
13.9.2. Preparaty ß2-agonistów
13.9.3. Niektóre wskaźniki farmakokinetyczne i farmakodynamiczne ß2-agonistów
13.9.4. Kontrowersje na temat SABA
13.9.5. Kontrowersje na temat LABA
13.9.6. Uwagi końcowe
13.10. Teofilina
13.10.1. Zależności między teofiliną i glikokortykosteroidami
13.10.2. Uwagi końcowe
13.11. Leki przeciwleukotrienowe
13.11.1. Zagadnienia szczegółowe
13.11.2. Uwagi końcowe
13.12. Przeciwciała anty-IgE
13.13. Leki przeciwcholinergiczne
13.14. Immunoterapia swoista
13.14.1. Uwagi końcowe
13.15. Leki przeciwhistaminowe
13.15.1. Uwagi końcowe
13.16. Inne sposoby leczenia
13.17. Aerozoloterapia
13.17.1. Inhalatory ciśnieniowe - pMDI
13.17.2. Inhalatory proszkowe - DPI
13.17.3. Nebulizacja
13.17.4. Uwagi końcowe

14. Astma i sport
14.1. Wpływ wysiłku fizycznego na układ oddechowy
14.2. Problem terminologii
14.3. Częstość występowania astmy wysiłkowej lub wysiłkowego skurczu oskrzeli
14.4. Zmiany drożności oskrzeli podczas wysiłku
14.5. Astma i skurcz oskrzeli związany z wysiłkiem a sport wyczynowy
14.6. Leki przeciwastmatyczne dopuszczone przez MKOL
14.7. Czy astmatycy garną się do sportu, czy też sport indukuje astmę lub wysiłkowy skurcz oskrzeli?

15. Szkolenie chorych na astmę
15.1. Zrzeszanie się chorych
15.2. Edukacja
15.2.1. Metody edukacji
15.2.2. Skuteczność edukacji
15.3. Formy szkolenia
15.3.1. Szkoła dla chorych
15.3.2. Dni chorych na astmę
15.3.3. Sympozja z udziałem lekarzy, pielęgniarek i chorych
15.3.4. Samoleczenie chorych na astmę

16. Skróty występujące w monografii