Obserwowany w ciągu ostatnich dziesięcioleci rozwój nauki nie ominął również chemii. W tym czasie powstały i rozwinęły się nowe dziedziny, których osiągnięcia wykorzystano na olbrzymią skalę w wielu gałęziach przemysłu chemicznego (tworzywa i włókna sztuczne, środki piorące czyli detergenty, środki owado- i chwastobójcze czyli pestycydy, środki farmakologiczne).

Osiągnięcia w dziedzinie chemii przyczyniły się również do rozwoju nauk biologicznych, wśród których wymienić należy biologię molekularną, genetykę, fizjologię, ekologię, biochemię, mikrobiologię i gleboznawstwo. Rozwój tych ostatnich dyscyplin naukowych wskazuje, że praca biologa bez właściwych podstaw chemii jest niemożliwa.

Stąd też na studiach biologicznych program przewiduje zdobywanie odpowiednich wiadomości z chemii ogólnej, analitycznej, organicznej i fizycznej. Połączenie dwóch dyscyplin chemicznych chemii ogólnej i chemii analitycznej w ramy jednego przedmiotu stwarza pewne trudności przede wszystkim studiującym.

Ograniczony wymiar godzin dydaktycznych nie pozwala na dostateczne omówienie wszystkich punktów programu. Przygotowanie się do egzaminu musi więc być oparte na studiach własnych. Dotyczy to szczególnie studentów Studium Zaocznego.

Niniejszy skrypt, obejmujący wybrane zagadnienia przewidziane programem studiów stacjonarnych i zaocznych, ma stanowić pomoc w przygotowaniu się studentów biologii tak do zajęć bieżących, jak i do egzaminu.

Rozdziały:

1. WSTĘP:
1.1. Pojęcia podstawowe 1.2. Równania chemiczne a podstawowe prawa chemiczne 1.3. Pisanie równań reakcji chemicznych: 1.3.1. Równania reakcji chemicznych zachodzących bez zmiany stopnia utlenienia, np. reakcji podwójnej wymiany 1.3.2. Równania reakcji utlenienia i redukcji (redoks)
2. BUDOWA ATOMU A UKŁAD OKRESOWY:
2.1. Wstęp historyczny 2.2. Model atomu Bohra 2.3. Współczesne poglądy na budowę atomu 2.4. Dozwolone stany elektronów. Zakaz Pauliego 2.5. Konfiguracje elektronowe. Reguła Hunda 2.6. Konfiguracje elektronowe atomów a położenie pierwiastków w układzie okresowym 2.7. Właściwości pierwiastków. Prawo okresowości
3. WIĄZANIA CHEMICZNE. ODDZIAŁYWANIA MIĘDZYCZĄSTECZKOWE:
3.1. Wiązania kowalencyjne 3.2. Liczba wiązań kowalencyjnych. Hybrydyzacja 3.3. Wiązania pojedyncze i wielokrotne 3.4. Długość i energia wiązania3.5. Wiązania kowalencyjne spolaryzowane 3.6. Wiązania jonowe 3.7. Wiązania koordynacyjne 3.8. Wiązania metaliczne 3.9. Oddziaływania międzycząsteczkowe: 3.9.1. Wiązania van der Waalsa 3.9.2 Wiązania wodorowe 3.10. Oddziaływania międzycząsteczkowe a stany skupienia substancji prostych
4. PRZEMIANY CHEMICZNE:
4.1. Szybkość reakcji chemicznych 4.2. Czynniki wpływające na szybkość reakcji: 4.2.1 Wpływ stężenia 4.2.2. Wpływ temperatury 4.2.3. Wpływ katalizatora 4.2.4. Reakcje fotochemiczne 4.3. Reakcje odwracalne. Prawo równowagi chemicznej
5. ROZTWORY ELEKTROLITÓW:
5.1. Wstęp 5.2. Stężenie roztworów 5.3. Właściwości koligatywne roztworów 5.4. Dysocjacja elektrolityczna 5.5. Aktywność i współczynnik aktywności 5.6. Termodynamiczna stała dysocjacji 5.7. Dysocjacja wody. Iloczyn jonowy wody 5.8. Stężenie jonów wodorowych i pH różnych roztworów: 5.8.1. Mocne kwasy i mocne zasady 5.8.2. Słabe kwasy i słabe zasady 5.8.3. Roztwory soli. Hydroliza 5.8.4. Roztwory buforowe 5.9. Wskaźniki pH 5.10. Współczesne pojęcia kwasów i zasad 5.11. Iloczyn rozpuszczalności 5.12. Związki koordynacyjne: 5.12.1. Pojęcia podstawowe i nomenklatura 5.12.2. Równowagi w roztworach 5.12.3. Kompleksy chelatowe 5.12.4. Warunkowa stała trwałości
6. ANALIZA JAKOŚCIOWA:
6.1. Uwagi ogólne o analizie jakościowej 6.2. Podstawowe czynności laboratoryjne w analizie jakościowej 6.3. Analiza kationów: 6.3.1 Odczynnik grupowy i podział kationów na grupy analityczne 6.3.2. Grupa V kationów 6.3.3. Grupa IV kationów 6.3.4. Zadania proste i złożone z analizy jakościowej kationów 6.3.5. Grupa III kationów 6.3.6. Grupa II kationów 6.3.7. Grupa I kationów 6.3.8. Analiza roztworu zawierającego kationy pięciu grup analitycznych 6.4. Analiza anionów: 6.4.1. Charakterystyczne reakcje anionów 6.5. Rozpuszczalność soli i wodorotlenków 6.6. Zastosowanie odczynników organicznych w analizie jakościowej
7. ANALIZA WAGOWA:
7.1. Podział analizy ilościowej 7.2. Pobieranie i przygotowywanie próbek do analizy: 7.2.1. Pobieranie średnich próbek 7.2.2. Rozpuszczanie próbek 7.2.3. Mineralizacja próbek 7.3. Technika analizy wagowej: 7.3.1 Strącanie osadu 7.3.2. Wybór i ilość odczynnika strącającego 7.3.3. Sączenie i przemywanie osadu 7.3.4. Suszenie i prażenie osadu 7.3.5. Przykłady oznaczeń wagowych 7.3.6. Zadania z analizy wagowej
8. ANALIZA OBJĘTOŚCIOWA:
8.1. Pomiar objętości w analizie ilościowej: 8.1.1. Zasady kalibrowania naczyń miarowych 8.1.2. Kalibrowanie poszczególnych naczyń miarowych 8.1.3. Sprawdzanie naczyń miarowych 8.2. Ocena wyników analizy: 8.2.1. Błędy w analizie ilościowej 8.2.2. Obliczanie błędu
9. ALKACYMETRIA:
9.1. Część teoretyczna: 9.1.1. Miareczkowanie mocnego kwasu mocną zasadą 9.1.2. Miareczkowanie mocnej zasady mocnym kwasem 9.1.3. Miareczkowanie słabego kwasu mocną zasadą 9.1.4. Miareczkowanie słabej zasady mocnym kwasem 9.1.5. Miareczkowanie słabego kwasu słabą zasadą (lub odwrotnie) 9.1.6. Czynniki wpływające na krzywe miareczkowania 9.1.7. Ilość dodawanego wskaźnika i kolejność miareczkowania 9.1.8. Błąd miareczkowania w oznaczeniach alkacymetrycznych 9.2. Część praktyczna: 9.2.1. Przygotowanie roztworów mianowanych (titrantów) 9.2.2. Przykłady oznaczeń alkalimetrycznych 9.2.3. Przykłady oznaczeń acydymetrycznych 9.2.4. Zadania z alkacymetrii
10. OKSYDYMETRIA:
10.1. Manganometria: 10.1.1. Przygotowanie roztworu KMn04 10.1.2. Mianowanie roztworu KMn04 10.1.3. Manganometryczne oznaczanie żelaza 10.1.4. Manganometryczne oznaczanie wapnia 10.2. Jodometria: 10.2.1. Charakterystyka ogólna 10.2.2. Przygotowanie roztworu Na2S203 10.2.3. Mianowanie roztworu Na2S203 10.2.4. Jodometryczne oznaczanie miedzi
11. KOMPLEKSOMETRIA:
11.1. Wskaźniki kompleksometryczne 11.2. Mianowanie roztworu wersenianu disodu 11.3. Oznaczanie magnezu 11.4. Oznaczanie wapnia 11.5. Oznaczanie wapnia obok magnezu 11.6. Oznaczanie fosforanów
12. ZJAWISKA ELEKTROCHEMICZNE:
12.1. Ogniwa galwaniczne 12.2. Elektroda wodorowa. Potencjał normalny 12.3. Zapis równania reakcji redoks na podstawie równań reakcji połówkowych: 12.3.1. Równanie reakcji połówkowej 12.3.2. Równanie reakcji sumarycznej 12.4. Równanie Nernsta 12.5. Stała równowagi 12.6. Potencjometryczne oznaczanie pH 12.7. Miareczkowanie potencjometryczne
13. NOMENKLATURA ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH
14. LITERATURA