Podręcznik, w którym przedstawiono aktualny stan szeroko rozumianej nauki i techniki chirurgicznej. Przystępny układ tekstu, a także liczne ryciny i tabele ułatwiają zrozumienie i zapamiętanie przedstawionych zagadnień.

Podręcznik przeznaczony jest dla studentów medycyny, a także dla lekarzy specjalizujących się w chirurgii. Wiele cennych wskazówek znajdą też wszyscy lekarze współpracujący z kliniką chirurgiczną.

Rozdziały:

ZAGADNIENIA OGÓLNE

1. Wprowadzenie do chirurgii
Uzyskanie zgody pacjenta
Mianownictwo metod leczenia chirurgicznego
Choroby chirurgiczne
Operacja jako metoda diagnostyczna
Wskazania operacyjne
Jakość życia
Dojścia operacyjne
Hospitalizacja
Dokumentacja lekarska
Minimalizacja zabiegów
Korzystanie z czasopism medycznych
Rozpoznawanie chorób chirurgicznych

2. Obrażenia tkanek miękkich
Stłuczenie tkanki
Postacie ran
Tkankowa reakcja pourazowa
Gojenie się ran
Obkurczanie się ran
Czas gojenia się rany
Leczenie ran urazowych
Tężec
Zgorzel gazowa

3. Zaburzenia wodno-elektrolitowe
Przestrzenie wodne
Problemy kliniczne gospodarki wodnej
Zaburzenia elektrolitowe
Równowaga kwasowo-zasadowa

4. Wstrząs
Przyczyny i objawy wstrząsu
Wstrząs hipowolemiczny
Wstrząs septyczny
Wstrząs kardiogenny
Wstrząs anafialktyczny

5. Leczenie krwią i preparatami krwi
Wskazania do przetoczenia krwi i preparatów krwi
Płyny osoczozastępcze
Technika przetaczania krwi
Powikłania związane z przetaczaniem krwi
Autotransfuzja
Niektóre problemy przetaczania krwi
Przykłady wskazań do przetoczenia

6. Lec zenie żywieniowe w chirurgii
Przyczyny i rodzaje niedożywienia
Ocena stanu odżywienia
Zaburzenia metaboliczne w okresie głodowania i po urazie
Żywienie dojelitowe
Żywienie pozajelitowe
Wybór metody żywienia

7. Zapobieganie zakażeniom szpitalnym
Poziomy dekontaminacji
Zakażenia szpitalne
Mycie i dezynfekcja rąk
Mycie, dezynfekcja i sterylizacja narzędzi
Postępowanie z brudną bielizną
Sprzątanie i usuwanie odpadów
Zapobieganie zakażeniom w sali operacyjnej

8. Zakażenia okołooperacyjne
Przyczyny zakażeń i gorączki
Gorączka w dniu operacji
Gorączka w pierwszym dniu pooperacyjnym
Powikłania płucne
Zakażenia rany operacyjnej
Zapobiegawcze podawanie antybiotyków
Zakażenie dróg moczowych
Zakażenie cewnika naczyniowego
Odczyny gorączkowe na przetoczenie
Zagrożenie zakażeniem HIV

9. Zapobieganie pooperacyjnej zakrzepicy żylnej
Epidemiologia
Przyczyny
Powstawanie i rozwój zakrzepicy
Objawy i wykrywanie
Czynniki ryzyka
Zapobieganie zakrzepicy pooperacyjnej
Metody mechaniczne
Metody farmakologiczne

10. Przeszczepianie narządów
Immunologia przeszczepów i antygeny zgodności tkankowej
Odrzucenie przeszczepu
Pobieranie przeszczepu
Immunosupresja
Zakażenie po transplantacji
Przeszczepianie nerki
Przeszczepianie wątroby
Przeszczepianie trzustki
Przeszczepianie jelita

11. Chirurgia dziecięca (wybrane zagadnienia)
Przepuklina oponowo-rdzeniowa
Wodogłowie
Wrodzone zarośnięcie przełyku
Wrodzona niedrożność dwunastnicy
Niedrożność jelita cienkiego
Wrodzone wady rozwojowe odbytnicy i odbytu
Martwicze zapalenie jelit
Wrodzone przerostowe zwężenie odźwiernika
Choroba Hirschpunga
Wgłobienie jelit
Wrodzona przepuklina przeponowa
Przepuklina pępowinowa
Niedrożność dróg żółciowych
Wynicowanie pęcherza moczowego
Spodziectwo
Zastawka cewki tylnej
Wnętrostwo
Przepuklina pachwinowa
Stulejka
Guz krzyżowo-ogonowy
Nerczak zarodkowy (guz Wilmsa)
Nerwiak współczulny zarodkowy

12. Odrębności chirurgii wieku podeszłego
Określenie wieku starczego
Czynniki ryzyka
Choroby chirurgiczne typowe dla wieku starczego
Odrębność objawów chorobowych
Odrębność postępowania leczniczego

13. Podstawowe elementy chirurgii plastycznej
Cięcia chirurgiczne
Plastyka-Z
Wolne przeszczepy skórne
Płaty skórne

14. Zabiegi operacyjne u chorych na cukrzycę
Postępowanie w okresie przedoperacyjnym
Dzień operacji
Okres pooperacyjny
Operacja ze wskazań nagłych

CHIRURGIA NARZĄDOWA

15. Chirurgia gruczołów wydzielania wewnętrznego
Tarczyca
Rak tarczycy
Gruczoły przytarczyczne (przytarczyce)
Nadnercza
Część wewnątrzwydzielnicza trzustki

16. Choroby gruczołu sutkowego
Nienowotworowe choroby gruczołu sutkowego
Nowotwory łagodne gruczołu sutkowego
Rak gruczołu sutkowego

17. Chirurgia klatki piersiowej
Choroby klatki piersiowej
Obrażenie klatki piersiowej
Małe zabiegi na klatce piersiowej

18. Zarys chirurgii serca
Krążenie pozaustrojowe i systemy wspomagania krążenia
Choroba niedokrwienna mięśnia sercowego
Chirurgiczne leczenie wad zastawkowych serca
Tętniaki aorty piersiowej
Kierunki rozwoju współczesnej kardiologii

19. Chirurgiczne choroby naczyń. Nadciśnienie wrotne
Chirurgiczne choroby tętnic
Zaburzenia naczynioruchowe
Chirurgiczne choroby żył
Zaburzenia w układzie chłonnym
Nadciśnienie wrotne

20. Objawy chirurgicznych chorób układu trawiennego
Ból brzucha
Ból w nadbrzuszu
Ból śródbrzusza
Ból podbrzusza
Obrona mięśniowa
Wymioty
Zwracanie
Zaburzenia połykania
Wzdęcia brzucha
Wodobrzusze
Zaparcie

21. Badanie endoskopowe układu trawiennego
Badanie endoskopowe górnego odcinka przewodu pokarmowego
Badanie endoskopowe dolnego odcinka przewodu pokarmowego
Badanie endoskopowe dróg żółciowych

22. Endoskopia zabiegowa układu trawiennego
Przygotowanie do zabiegu endoskopowego
Tamowanie i zapobieganie krwawieniom z przewodu pokarmowego
Polipektomia
Mukosektomia
Papilotomia i sfinkterotomia
Endoskopowe usuwanie złogów z dróg żółciowych
Litotrypsja endoskopowa złogów żółciowych
Endoskopowe usuwanie złogów z przewodów trzustkowych
Poszerzanie zwężeń przewodu pokarmowego
Udrażnianie przewodu pokarmowego
Protezowanie przełyku
Poszerzanie zwężeń i protezowanie dróg żółciowych
Gastroskomia endoskopowa
Cystogastrostomia
Usuwanie ciał obcych z przewodu pokarmowego metodą endoskopową
Mikrochirurgia przezodbytnicza

23. Szew mechaniczny
Podstawowe zasady szycia tkanek
Podział i zastosowanie szpalerów
Technika zakładania i charakterystyka szwu mechanicznego
Powikłania oraz ograniczenia szwu mechanicznego

24. Laparoskopowa technika chirurgiczna
Instrumentarium laparoskopowe
Sterylizacja i dezynfekcja narzędzi laparoskopowych
Znieczulenie do zabiegóo laparoskopowych
Operacje laparoskopowe
Diagnostyka laparoskopowa
Cholicystektomia laparoskopowa
Inne operacje laparoskowe

25. Ostre choroby jamy brzusznej
Choroby otrzewnej
Zapalenie otrzewnej
Krwotok z górnego odcinka przewodu pokarmowego
Ciało obce w przewodzie pokarmowym
Obrażenia brzucha

26. Chirurgia przełyku i przepony
Symptomatologia chorób przełyku
Metody rozpoznawania chorób przełyku
Przedziurawienie przełyku
Oparzenia chemiczne przełyku
Refluksowe zapalenie przełyku
Achalazja wpustu
Uchyłki przełyku
Guzy łagodne przełyku
Rak przełyku
Przepukliny rozworu przełykowego
Wrodzone przepukliny przeponowe
Przepukliny urazowe przepony

27. Chirurgia żołądka i dwunastnicy
Symptomatologia chorób żołądka
Metody rozpoznawania chorób żołądka
Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy
Rak żołądka
Inne nowotwory żołądka i dwunastnicy
Inne choroby żołądka i dwunastnicy

28. Nienowotworowe choroby jelit i odbytu
Niedrożność jelit
Choroba Leśniowskiego-Crohna
Przetoka jelita cienkiego
Uchyłek Meckla
Zespół upośledzonego wchłaniania
Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego
Choroby jelita grubego
Uchyłkowatość i zapalenie uchyłków okrężnicy
Wrzodziejące zapalenie jelita grubego
Urazy jelita grubego
Jelito drażliwe
Nienowotworowe choroby odbytu
Żylaki odbytu
Wypadanie odbytu
Szczelina odbytu
Ropień okołoodbytowy
Przetoka odbytu
Sztuczny odbyt brzuszny (stomia)
Kłykciny konczyste
Świąd odbytu
Torbiel włosowa

29. Choroby nowotworowe jelit i odbytu
Nowotwory jelita cienkiego
Rakowiak
Polipy jelita grubego
Wrodzony zespół niepolipowaty raka jelita grubego i odbytnicy
Rak jelita grubego
Nowotwory odbytu

30. Chirurgia wątroby
Uwagi dotyczące anatomii i fizjologii
Podstawowe badania diagnostyczne wątroby
Nowotwory złośliwe wątroby
Nowotwory łagodne wątroby
Torbiele wątroby
Ropień wątroby
Uraz wątroby
Technika operacji wątroby

31. Chirurgia pęcherzyka i przewodów żółciowych
Żółtaczka
Kamica pęcherzyka  żółciowego
Kamica przewodu żółciowego wspólnego
Powikłania kamicy żółciowej
Leczenie kamicy żółciowej
Rak pęcherzyka żółciowego
Rak przewodów żółciowych

32. Chirurgia trzustki
Uwagi dotyczące anatomii i fizjologii
Metody badania morfologii i czynności trzustki
Ostre zapalenie trzustki
Przewlekłe zapalenie trzustki
Rzekoma torbiel trzustki
Rak trzustki

33. Chirurgia śledziony

34. Przepukliny brzuszne
Budowa i występowanie przepuklin
Szczególne rodzaje przepuklin
Uwięźnięcie i zadzierzgnięcie przepukliny
Rozpoznawanie przepukliny
Leczenie przepukliny
Przepuklina pachwinowa

35. Choroby układu moczowo-płciowego
Badanie układu moczowego
Zakażenie układu moczowego
Obrażenia narządów układu moczowo-płciowego
Kamica układu moczowego
Torbiel nerki
Wysiłkowe nietrzymanie moczu u kobiet
Choroby gruczołu krokowego (stercza)
Nowotwory układu moczowego
Podstawowe zabiegi urologiczne stosowane w praktyce chirurgicznej

CHIRURGIA URAZOWA

36. Podstawy neurotraumatologii
Podstawy diagnostyki
Obrażenia powłok czaszki
Złamania sklepienia i podstawy czaszki
Wstrząśnienie mózgu
Stłuczenie mózgu
Pourazowy obrzęk mózgu
Pourazowy krwiak wewnątrzczaszkowy
Urazy czaszkowo-mózgowe drążące i przenikające czaszkę i mózgowie
Urazy kręgosłupa i rdzenia kręgowego

37. Ciężkie obrażenia ciała
Uwagi ogólne
Działania na miejscu wypadku i w czasie transportu
Działania w izbie przyjęć i na oddziale szpitalnym
Leczenie operacyjne chorych z ciężkimi  obrażeniami ciała
Liczbowe skale stopnia ciężkości obrażeń i stanu chorego

38. Złamania kości
Pojęcia ogólne i podział złamań kości
Objawy złamania kości
Wczesne powikłania złamań kości
Późne powikłania złamań kości
Proces gojenia się złamań kości
Powikłania zrostu kości
Złamania zmęczeniowe
Złamania patologiczne
Doraźne postępowanie w złamaniach kości
Najczęstsze złamania kości i ich leczenie

39. Obrażenia stawów - skręcenia i zwichnięcia
Skręcenie stawu
Zwichnięcie stawu

40. Rehabilitacja medyczna chorych po urazie
Uzasadnienie potrzeby rehabilitacji
Środki i sposoby rehabilitacji funkcjonalnej
Rehabilitacja funkcjonalna w obrażeniach kończyn górnych
Usprawnianie po obrażeniach urazowych kończyn dolnych
Obrażenia kręgosłupa

41. Oparzenia i odmrożenia
Oparzenie cieplne
Odmrożenia
Obrażenia elektryczne
Oparzenia chemiczne

42. Choroby powłok
Nowotwory złośliwe skóry
Choroby zapalne powłok

43. Małe zabiegi chirurgiczne
Wstrzyknięcia domięśniowe
Odsłonięcie żyły
Szycie chirurgiczne
Szycie skóry
Znieczulenie do małych zabiegów