Pojęcie kryminalizacji i penalizacji są w oczywisty sposób bezpośrednio związane z pojęciem kary, która stanowi atrybut jednostki lub instytucji sprawującej władztwo nad osobą, w związku z zależnością występującą pomiędzy karzącym a karanym. Instytucja kary podlegała istotnej ewolucji na przestrzeni dziejów. Dopiero Wielka Rewolucja Francuska przyczyniła się do ujednolicenia prawa karnego w poszczególnych państwach. Jednocześnie charakterystyczne, iż wyodrębnienie kary w formie kryminalnej, pojawiło się w końcowym etapie rozwoju tej instytucji.

W pierwszym okresie kara miała postać stricte fizyczną i bezwzględną oraz była bezpośrednią odpowiedzią pokrzywdzonego na czyn sprawcy. Etap następny związany był z procesem formowania się poglądów na karę i formy jej uzasadnienia.

Najistotniejszym punktem odniesienia była wówczas obraza Bóstwa określająca wagę przestępstwa i tym samym wymiar stosowanej kary. Przyczyniło się to do przypisania karze wymiaru abstrakcyjnego, a nawet metafizycznego, co prowadziło do powstania norm międzyludzkich o charakterze religijnym. Wreszcie ostatni okres związany jest z dominacją aspektów świeckich, zatem kara uzyskała wymiar zewnętrzny, związany z tym, iż pojawiła się potrzeba formułowania dobra publicznego, które potrzebowało ochrony prawnej. Taka postać kary związana jest ze współczesnością, w której dobro publiczne stanowi podstawowy przedmiot ochrony prawnokarnej. Oczywiście jest ono w różnorodny sposób definiowane, w zależności od ustroju obowiązującego w danym państwie oraz kontekstu historycznego.