Wszechstronny i nowoczesny zbiór ćwiczeń rozwijających umiejętności retoryczne:

• podział materiału na 5 części, odpowiadających etapom przygotowania tekstu według metody retorycznej:
• dobieranie argumentów (inventio),
• rozplanowania ich kolejności (dispositio),
• dobór słów (elocutio),
• zapamiętywanie tekstu (memoria),
• wygłoszenie tekstu przed publicznością (actio);
• przykłady w oparciu o teksty współczesne z najróżniejszych obszarów języka:
przemówień i literatury pięknej,
• wypowiedzi naukowców i publicystów,
• z mowy potocznej i współczesnych blogów;
• każdy rozdział wzbogacony o wskazówki bibliograficzne i teoretyczne z różnorodnym zestawem ćwiczeń, zarówno do pracy grupowej, jak i indywidualnej.

Książkę polecamy studentom kierunków humanistycznych, przede wszystkim filologii polskiej, dziennikarstwa i politologii, socjologii a także marketingu i reklamy.

Rozdziały:

1.1.1. Rozpoznawanie kwestii szczegółowej i ogólnej    23
1.1.2. Formułowanie kwestii szczegółowej i ogólnej    24
1.1.3. Sformułowanie tezy                                     25
1.1.4. Funkcjonalne sformułowanie tezy                   27
1.1.5. Formułowanie propozycji                            29
1.2. Rodzaje retoryczne                                           30
1.2.1. Rozpoznawanie rodzajów retorycznych             33
1.2.2. Rodzaje retoryczne wobec gatunków użytkowych 38
1.2.3. Funkcjonowanie rodzajów retorycznych          39
1.2.4. Harmonia rodzajów retorycznych                   42
1.2.5. Stosowanie rodzajów retorycznych                44
1.2.6. Recenzja                                                 45
1.2.7. Mowa sądowa                                           46
1.2.8. Autoprezentacja                                        47
1.3. Ustalenie status sprawy                                        48
1.3.1. Pojęcie i rodzaje status                                  49
1.3.2. Status w różnych rodzajach retorycznych          50
1.3.3. Status jako narzędzie analizy argumentacji       51
1.3.4. Status w opracowaniu tematu wystąpienia          53
1.3.5. Stan sprawy i argumentacja                         53
1.3.6. Status w analizie dyskusji                            54
1.3.7. Status i „trudne pytania”                               55
1.4. Audytorium retoryczne                                        57
1.4.1. Czynna analiza audytorium                         58
1.4.2. Dostosowanie mowy do audytorium                59
1.4.3. Bierna analiza audytorium                            60
1.4.4. Mówca i audytorium                                  63
1.4.5. Kreowanie audytorium                               66
1.4.6. Ocena problemu z punktu widzenia słuchacza    66
1.4.7. Językowe wykładniki obecności słuchaczy       67
1.4.8. Mówca w różnych sytuacjach retorycznych       68
1.4.9. Relacja między nadawcą a odbiorcą                68
1.4.10. Specyfika komunikacji medialnej                   69
1.4.11. Zwracanie się do słuchaczy                         69
1.5. Rodzaje dowodów                                              71
1.5.1. Rodzaje argumentów                                  72
1.5.2. Źródła argumentów                                     73
1.5.3. Rodzaje sylogizmów                                     76
1.5.4. Przesłanki                                                 76
1.5.5. Rodzaje wnioskowań                                  77
1.5.6. Entymemat                                              78
1.5.7. Elementy niejawne w komunikacji                   78
1.5.8. Odnajdywanie presupozycji                         79
1.5.9. Argumenty oparte na dedukcji i indukcji          83
1.5.10. Rodzaje przykładów                                  86
1.5.11. Przykłady nierówne                                  87
1.5.12. Wnioskowania indukcyjne                            89
1.5.13. Argument z autorytetu                               92
1.5.14. Analiza dowodzeń                                     93
1.6. Topika                                                             98
1.6.1. Identyfikacja toposów                                  104
1.6.2. Toposy z porównania                                  105
1.6.3. Ambiwalencja toposu                                  106
1.6.4. Rozpoznawanie toposów                               107
1.6.5. Topika dyspozycyjna                                  111
1.6.6. Złote myśli                                              113
1.6.7. Topos i wspólnota świata                               114
1.6.8. Stereotypy                                                 115
1.7. Prezentacja mówcy                                              116
1.7.1. Argumenty odwołujące się do różnych rodzajów przekonywania                                          
1.7.2. Kreowanie ethosu 1                                     118
1.7.3. Ja mówcy a sytuacja urzędowa                      120
1.7.4. Kreowanie ethosu 2                                     123
1.7.5. Praktyka kreowania wizerunku                      125
1.8. Emocje w perswazji                                           128
1.8.1. Rozpoznawanie emocji                               130
1.8.2. Językowe wykładniki emocji                         131
1.8.3. Waloryzacja pozytywna                               132
1.8.4. Emocje przeżywane                                     133
1.8.5. Emocje w perswazji dzieci                            133
1.8.6. Emocje w dyskursie politycznym                   134
1.8.7. Emocje i ich wykładniki w dyskursie politycznym
1.8.8. Pathos w przemówieniach inauguracyjnych       142
1.8.9. Nadużywanie emocji                                  144
1.9. Amplifikacja                                                    147
1.9.1. Sposoby amplifikacji                                  148
1.9.2. Amplifikacja w tekstach komicznych                150
1.9.3. Amplifikacja pośrednia                               151
1.9.4. Zastosowanie amplifikacji                            152
1.9.5. Amplifikacja w pochwale                               152
1.9.6. Praktyczne wykorzystanie amplifikacji             153
1.9.7. Amplifikacja elokucyjna                               154
1.9.8. Pozasłowne środki amplifikacji                      154
1.9.9. Toposy – źródło amplifikacji                         155
1.9.10. Loci communes w amplifikacji                      156
1.9.11. Amplifikacja i deprecjacja przez porównanie    157
2. Porządek mowy                                                    159
2.1. Wstęp                                                             161
2.1.1. Rodzaje wstępów                                        163
2.1.2. Formuła autorskiej skromności                      165
2.1.3. Toposy tematyczne                                     166
2.1.4. Przyczyna pisania                                     167
2.1.5. Rekomendacja podmiotu retorycznego             168
2.1.6. „Granice toposu”                                        171
2.1.7. Wstęp bez topiki?                                        171
2.2. Opowiadanie                                                    173
2.2.1. Opowiadanie w rodzaju sądowym                   174
2.2.2. Opowiadanie jako autokreacja                      177
2.2.3. Kreowanie opowiadań                                  178
2.2.4. Opowiadanie nieciągłe                               178
2.2.5. Autobiografia jako uwiarygodnienie                180
2.2.6. Rodzaje opowiadań                                     181
2.2.7. Narracje w polityce                                     182
2.3. Argumentacja                                                    185
2.3.1. Rozplanowanie treści                                  186
2.3.2. Porządki argumentacyjne                            189
2.3.3. Budowanie argumentów                               191
2.3.4. Odnajdywanie schematów argumentacyjnych    194
2.3.5. Błędy argumentacyjne                                  197
2.3.5.1. Ocena poprawności i siły argumentu             199
2.3.5.2. Struktura argumentu                               202
2.3.6. Analiza argumentów                                  203
2.3.7. Debata szkoleniowa                                     207
2.3.8. Debata – zapis rozmowy                               212
2.4. Refutacja                                                          226
2.4.1. Opinia i wątpienie                                     228
2.4.2. Przeciwne poglądy                                     229
2.4.3. Polemika do polemiki                                  229
2.4.4. Płaszczyzny sporu                                     232
2.4.5. Argumenty erystyczne                                  236
2.4.6. Funkcjonowanie argumentów erystycznych       238
2.4.7. Argumenty erystyczne i nieerystyczne             238
2.4.8. Tworzenie argumentów erystycznych                240
2.4.9. Różne „oblicza” perswazji                            240
2.4.10. Krytyka personalna                                  244
2.5. Zakończenie                                                    247
2.5.1. Kompozycja klamrowa                                  248
2.5.2. Miejsca wspólne zakończenia a sytuacja retoryczna
2.5.3. Przesłanie do audytorium                            251
3. Elokucja                                                             257
3.1. Cechy wysłowienia                                              259
3.1.1. Poprawność                                              267
3.1.2. Błędy w reklamie                                        268
3.1.3. Jasność i zawartość informacyjna tekstu          268
3.1.4. „Prosto i jasno”                                           270
3.1.5. Klarowne formułowanie myśli                         271
3.1.6. Język specjalistyczny i zrozumiałość                271
3.1.7. Dobitność i precyzja w definiowaniu                272
3.1.8. Waloryzacja                                              272
3.1.9. Stosowność a relacja między nadawcą i odbiorcą 273
3.1.10. Wyrażanie ocen                                        273
3.1.11. Językowy wyraz stereotypów                         273
3.1.12. Stosowność zewnętrzna                               274
3.1.13. Styl i odbiorca                                           275
3.1.14. Naruszenia stosowności                            276
3.1.15. Ozdobność                                              277
3.1.16. Osiąganie ozdobności stylu                         278
3.1.A. Gatunki użytkowe                                     278
3.1.A.1. Wybrane gatunki użytkowe                         280
3.1.A.2. Teksty prasowe                                        281
3.1.A.3. Styl kancelaryjny                                     282
3.1.A.4. Komentarz prasowy                                  283
3.1.A.4.I. Publicystyka i retoryka                            284
3.1.A.4.II. Argumentacja w komentarzach prasowych    287
3.2. Tropy                                                             291
3.2.1. Peryfraza                                                 295
3.2.2. Mówiąc omownie                                        296
3.2.3. Hiperbola                                                 296
3.2.4. Metaforyczne definicje                               297
3.2.5. Metafory obrazowe                                     297
3.2.6. Obrazowość                                              297
3.2.7. Porównanie metaforyczne                            298
3.2.8. Tropy i ich funkcje                                     299
3.2.9. Perswazyjne wykorzystanie tropów                   300
3.2.10. Środki stylistyczne i wartościowanie             301
3.2.11. Ocena funkcjonalności metafory                   302
3.2.12. Funkcjonowanie metafor                            304
3.2.13. Funkcje metafory i metonimii                      304
3.2.14. Analiza funkcji metafor                               305
3.2.15. „Siła” metafory                                        305
3.2.16. Wyrażanie ocen i emocji                            308
3.3. Figury                                                             310
3.3.1. Rozpoznawanie figur słów                            314
3.3.2. Tworzenie figur retorycznych                         314
3.3.3. Solecyzm                                                 315
3.3.4. Pytanie retoryczne                                     315
3.3.5. Stosowanie pytań retorycznych                      317
3.3.6. Funkcje enumeracji                                     317
3.3.7. Figury powtórzeń                                        318
3.3.8. Funkcjonowanie figur retorycznych                319
3.3.9. Rozpoznawanie figur myśli                            320
3.3.10. Figuralność i jej brak                                  321
3.3.11. Funkcje figur retorycznych                         322
3.3.12. Figury kontaktu                                        323
3.3.13. Figury miejsca i czasu                               325
3.4. Okres retoryczny                                                 330
3.4.1. Problem zdefiniowania okresu retorycznego       331
3.4.2. Pojęcie okresu retorycznego                         332
3.4.3. Retardacja sensu                                        333
3.4.4. Problem spójności okresu w języku polskim       334
3.4.5. Kolon i komma                                           336
3.4.6. Rozpoznawanie okresu retorycznego                337
3.4.7. Budowa periodu                                        338
3.4.8. Rozpoznawanie cech okresu retorycznego          339
3.4.9. Periodyczna budowa sentencji                      339
4. Wystąpienie – przygotowanie i wygłoszenie       341
4.1. Słowo żywe                                                       343
4.1.1. Rozpoznawanie tekstów mówionych i pisanych    345
4.1.2. Różnicowanie charakteru wypowiedzi             347
4.1.3. Przekształcanie tekstu mówionego w pisany       348
12
4.1.4. Przekształcanie tekstu pisanego w mówiony       349
4.1.5. Cechy tekstów mówionych                            349
4.2. Techniki zapamiętywania                                     351
4.2.1. Repetitio (Powtarzanie) 1                               352
4.2.5. Associatio (Kojarzenie) 1                               356
4.2.6. Associatio 2                                              357
4.2.15. Immaginatio (Wyobraźnia, wizualizacja) 1       361
4.3. Mowa ciała                                                       365
4.3.1. Wywieranie wrażenia na innych                      367
4.3.2. Po co nam ręce?                                        370
4.3.3. Mimika a emocje                                        370
4.3.4. Znaczenie gestów                                     371
4.3.5. Wyrażanie emocji                                        375
4.3.6. Funkcje adaptatorów                                  377
4.3.7. Wyrażanie siebie                                        377
4.3.8. Pozycja ciała a wiarygodność                         380
4.3.9. Co mówi o Tobie Twoje ciało                         383
4.3.10. Budowanie płaszczyzny porozumienia             386
4.3.11. Stereotypowe postrzeganie stroju                   388
4.3.12. Stosowność stroju                                     390
4.3.13. Ethos a powierzchowność                            391
4.4. Wygłoszenie                                                    392
4.4.1. Etap przygotowań                                     395
4.4.2. Ciało i postawa                                           396
4.4.3. Poszukiwanie napięć                                  397
4.4.4. „Relaksacja Jacobsona”                               397
4.4.5. „Drzewo”                                                 399
4.4.6. „Ratunek – oddech”                                     400
4.4.7. „Szeptane Aaaa”                                        401
4.4.8. SOS w sytuacji tremy                                  403
4.4.9. Głos, mowa, wygłoszenie                            404
4.4.10. Przygotowanie ciała do ćwiczeń                   410
4.4.11. Prawidłowy oddech                                  410
4.4.12. Przepona                                                 411
4.4.13. Wdech i wydech                                        412
4.4.14. Ćwiczenia fonacyjne i rezonacyjne (głosowe) – budzenie głosu                                    
4.4.15. Eksperymenty głosowe                               414
4.4.16. Doskonalenie brzmienia                            415
4.4.17. Skuteczność w głosie – autodiagnoza             415
4.4.18. Głos w służbie logiki                                  416
4.4.19. Intencja przekazu w głosie                         417
4.4.20. Własny tekst                                           417
4.4.21. Modulacja głosu                                        417
4.4.22. Pauzowanie                                           419
4.4.23. Artykulacja i dykcja                                  420
4.4.24. Wprowadzenie do ćwiczeń dykcji                   422
4.4.25. Ćwiczenia wyrazistości wymowy samogłosek    423
4.4.26. Ćwiczenia wyrazistości wymowy spółgłosek    425
4.4.27. Wygłoszenie – analiza                               427
4.4.28. Wygłoszenie mowy – analiza i praktyka          429