Autor książki rozważa funkcje, jakie pełnią koncepcje „tego, co boskie” w obrębie teorii filozoficznej. Przedstawia wyjaśnienie hasła bóg filozofów.

W zaprezentowanym schemacie interpretacyjnym nazywa ono niepełniący funkcji religijnych „rodzaj” koncepcji boskości, podporządkowany poszukiwaniom teoretycznym. Dążenie do  zdobycia orientacji w świecie za pomocą teorii objaśniającej porządek rzeczywistości łączy się z tendencją do wprowadzania – obok innych kategorii podstawowych – odmiennych od religijnych formuł boskości. Pojawiły się one już w myśli presokratyków.

Abstrakcyjne i metaforyczne koncepcje boskości Platona, Arystotelesa i Plotyna różniły się od  religijnych, antropomorficznych, tradycyjnych wyobrażeń świata grecko-rzymskiego. W późnym antyku i średniowieczu, po przekroczeniu progu epokowego, teologiczne, religijne koncepcje „tego, co  boskie” zdominowały starożytne formuły filozoficzne. Podporządkowane wizji judaizmu, chrześcijaństwa i islamu, występują w metaforyce połączonej z  religijnymi przedstawieniami Boga. W  myśli nowożytnej, w wyniku „rewolucji kopernikańskiej”, gdy wraz z odkryciami naukowymi pojawiła się mechanicystyczna wizja natury, a zarazem nasiliły się spory religijne wewnątrz chrześcijaństwa, doszło do wyraźnego wyodrębnienia się różnych koncepcji określanych mianem boga filozofów .

Formuły boskości deklaratywnie odrębne od religijnych pojawiły  się wówczas w  licznych teoriach filozoficznych i  naukowych. Wzorcową przedstawił Spinoza w postaci koncepcji Deus sive Natura . Metaforyczne, odmienne od religijnych ujęcia boskości wraz ze zmiana mi epokowymi pełniły swoją podstawową funkcję, gwarantując – zależnie od potrzeb teorii – ład kosmosu, natury bądź historii przedstawiony w rozważaniach filozoficznych. Ich dzieje rzucają światło na myśl europejską i jej przemiany.