Książka poświęcona jest problemom psychologicznym osób dorosłych z nabytym uszkodzeniem mózgu. Szczególny akcent położony jest na kwestię trafnego rozpoznawania (diagnozowania) zaburzeń poznawczych i behawioralnych, spowodowanych rozmaitymi incydentami mózgowymi.

Współcześnie bowiem neuropsycholog zajmujący się pracą diagnostyczną staje przed nowymi i coraz bardziej licznymi wyzwaniami praktyki klinicznej, której zapotrzebowanie odzwierciedla intensywne zmiany społeczno-demograficzne zachodzące we współczesnym świecie.

Dotychczasowe standardy i metody diagnostyczne, nierzadko wywodzące się jeszcze z psychologii eksperymentalnej lat 60. XX wieku, coraz częściej okazują się niewystarczające bądź nietrafne w obliczu zagrożeń współczesności, nie wyłączając problemów zdrowotnych.

W książce opisano najnowsze ujęcia diagnostyczne w neuropsychologii klinicznej na tle współczesnych przemian i zagrożeń w Polsce i na świecie, m.in. najnowsze metody obrazowania mózgu, zmiany mentalne na przestrzeni całego życia ze szczególnym uwzględnieniem funkcjonowania osób w podeszłym wieku, czy też nieprawidłowości mózgowe w przebiegu chorób wewnętrznych.

Książka posiada nie tylko walory praktyczne (kliniczne), lecz również teoretyczne (poznawcze). Jej treść ma przekonać, że szczegółowa diagnoza zaburzeń procesów poznawczych stwarza unikalną możliwość oceny prawidłowości przebiegu tychże procesów u ludzi zdrowych. Dlatego też przygotowywana jest z myślą o klinicystach (w tym psychologach, terapeutach oraz lekarzach neurologii i psychiatrii), badaczach zachowania i jego mózgowych mechanizmów oraz studentach kierunków społecznych i medycznych.

Rozdziały:

Część I. Teoretyczne podstawy diagnozy neuropsychologicznej

1. Ogólna charakterystyka procesu diagnostycznego w neuropsychologii klinicznej
1.1. Typy diagnozy
1.2. Procedury diagnostyczne
1.2.1. Podejście psychometryczne
1.2.2. Podejście kliniczno-eksperymentalne
1.2.3. Podejście mieszane – zindywidualizowane
1.3. Determinanty obrazu klinicznego zaburzeń neurobehawioralnych
1.3.1. Czynniki socjodemograficzne
1.3.2. Czynniki kliniczne

2. Syndromologiczna analiza zaburzeń neurobehawioralnych
2.1. Ogólne założenia podejścia syndromologicznego
2.2. Zalety i ograniczenia podejścia syndromologicznego

Część II. Kliniczne i metodologiczne kontrowersje we współczesnej diagnostyce neuropsychologicznej

3. Objawowa heterogeniczność zaburzeń neurobehawioralnych
3.1. Perspektywa interindywidualna
3.2. Perspektywa intraindywidualna
3.2.1. Zindywidualizowane wzorce nasilenia zaburzeń neurobehawioralnych
3.2.2. Zaburzenie jako proces – czasowa dynamika wybranych zaburzeń neurobehawioralnych

4. Diagnostyczne i teoretyczne znaczenie relacji międzyobjawowych
4.1. Wspólna wariancja wyników testowych
4.2. Zasoby poznawcze a diagnoza „pozytywna” osób z uszkodzeniem mózgu

5. Neuroanatomiczne korelaty zaburzeń neurobehawioralnych jako nadal aktualny problem diagnostyczny
5.1. Poglądy klasyczne
5.2. Poglądy współczesne
5.2.1. Hanny i Antonio Damasio metoda analizy topografii uszkodzeń mózgu
5.2.2. Neuroobrazowanie funkcjonalne w diagnostyce neuropsychologicznej
5.3. Kontrowersje diagnostyczne na przykładzie uszkodzeń wybranych struktur mózgowia
5.3.1. Dysfunkcje wykonawcze a zespół płata czołowego
5.3.2. Neuropsychologia podkorowych uszkodzeń mózgu na przykładzie zaburzeń językowych
5.3.3. Móżdżkowy zespół zaburzeń poznawczo-afektywnych

6. Diagnostyczna wartość testów w neuropsychologii klinicznej
6.1. Formalna charakterystyka testu a jego diagnostyczna użyteczność
6.2. Kryterialna trafność interpretacji wyników testowych
6.3. Ekologiczny kontekst diagnostyki neuropsychologicznej
6.4. Kulturowa adaptacja testów w neuropsychologii klinicznej

Część III. Specyficzne problemy diagnostyczne w praktyce neuropsychologicznej

7. Dylematy diagnostyczne neuropsychologii starzenia się i starości
7.1. Diagnoza neuropsychologiczna objawów normalnego starzenia się człowieka
7.2. Otępienie jako problem diagnostyczny
7.2.1. Kwestie terminologiczne
7.2.2. Diagnostyka różnicowa otępień

8. Wybrane problemy neuropsychologii medycznej – diagnoza zaburzeń behawioralnych w chorobach somatycznych

9. Diagnostyka neuropsychologiczna w praktyce psychiatrycznej
9.1. Objawy rzekomo nerwicowe i lękowe
9.2. Psychozy na przykładzie schizofrenii
9.3. Zaburzenia osobowości i zachowania

Zakończenie
Bibliografia
Spis tabel
Spis rysunków