Klasyczny podręcznik autorstwa jednego z najwybitniejszych bizantynologów w historii tej dyscypliny. Praca opisuje dzieje cesarstwa wschodniego od momentu jego formalnego uniezależnienia się aż do upadku w 1453 roku.

Autor omawia życie polityczne, społeczne, gospodarcze i kulturalne Bizancjum oraz ukazuje jego miejsce w średniowiecznej Europie. Rzuca także nowe światło na historię i rolę Cesarstwa Nikejskiego, powstałego w wyniku rozbioru Bizancjum dokonanego przez krzyżowców w 1204 roku.

Walory książki to szeroki wachlarz tematyczny oraz wykorzystanie licznych materiałów źródłowych.

Rozdziały:

I. Państwo bizantyńskie we wczesnym okresie (324–610). Ogólne zarysy jego ewolucji
Chrystianizacja Imperium Romanum          69
Wiek najazdów i sporów chrystologicznych        90
Odbudowa państwa za Justyniana i załamanie się wielkich planów   105

II. Walka o egzystencję i odrodzenie państwa bizantyńskiego (610–711)
Wojny z Persami i Awarami. Reformy Herakliusza        124
Okres najazdów arabskich. Ostatnie lata Herakliusza. Konstans II   140
Uratowanie Konstantynopola i ugruntowanie nowego ładu. Konstantyn IV i Justynian II
Upadek dynastii heraklijskiej               167

III. Okres walk ikonoklastycznych (711–843)
Rywalizacje pretendentów do tronu             176
Ikonoklazm i wojny z Arabami: Leon III         180
Ikonoklazm i wojny z Bułgarami: Konstantyn V         187
Załamanie się ruchu ikonoklastycznego i restauracja kultu obrazów196
Bizancjum a Karol Wielki                203
Reformy Nikefora I. Niebezpieczeństwo zewnętrzne: Bizancjum a Krum 206
Nawrót do ikonoklazmu              218

IV. Okres rozkwitu Cesarstwa Bizantyńskiego (843–1025)
Świt nowej ery                 232
Okres kodyfikacji prawa: Bazyli I i Leon VI        245
Bizancjum a Symeon car Bułgarii              268
Walka rządu centralnego z narastającą falą feudalizmu i rozkwit kultury na
dworze cesarskim. Roman Lekapen i Konstantyn Porfirogeneta    275
Okres podbojów. Nikefor Fokas i Jan Tzymiskes         287
Apogeum bizantyńskiej potęgi: Bazyli II         298

V. Rządy stołecznej arystokracji urzędniczej (1025–1081)
Rozkład bizantyńskiego systemu państwowego w średniowieczu 316
Wewnętrzny i zewnętrzny rozkład państwa        333

VI. Rządy arystokracji wojskowej (1081–1204)
Odbudowa Cesarstwa Bizantyńskiego: Aleksy I Komnen    345
Ponowna ekspansja Cesarstwa Bizantyńskiego i pierwsze niepowodzenia:
Jan II i Manuel I                   361
Andronik Komnen: Próba reakcji              377
Rozkład cesarstwa                382

VII. Panowanie łacińskie w Bizancjum i restauracja Cesarstwa Bizantyńskiego (1204–1282)
Kształtowanie się nowego systemu politycznego         398
Rozkwit i upadek Epiru. Zwycięstwo Nikei        409
W przededniu restauracji              417
Odbudowa mocarstwowości bizantyńskiej: Michał VIII       423

VIII. Lata schyłku i upadek Cesarstwa Bizantyńskiego (1282–1453)
Bizancjum jako małe państwo: Andronik II        445
Okres wojen domowych. Hegemonia Serbii na Półwyspie Bałkańskim  463
Podbój Półwyspu Bałkańskiego przez Osmanów: Bizancjum jako wasal Turcji
Ostateczna katastrofa               507

Bibliografia                    526
Wykaz skrótów prac i czasopism najczęściej cytowanych       537
Wykaz panujących                    546
Tablica genealogiczna dynastii bizantyńskich           551
Zasady spolszczania i transpozycji imion własnych i nazw geograficznych greckich epoki bizantyńskiej
Zasady ogólne                    600
Zasady szczególne                601
System transpozycji alfabetu greckiego epoki bizantyńskiej   604
Słownik grecko-polski imion własnych i nazw geograficznych