Publikacja skierowana do studentów pielęgniarstwa, medycyny, ratowników medycznych, techników EKG, pielęgniarek i pracowników służby zdrowia, którzy chcieliby opanować umiejętność podstawowego rozpoznawania zapisu EKG. Informacje zawarte w tym podręczniku koncentrują się na podstawach niezbędnych do interpretacji EKG i zrozumienia jego znaczenia.

Każdy rytm serca w zapisie EKG jest opisany i opatrzony przykładowym elektrokardiogramem. Omówione są również symboliczne symptomy i oznaki występujące u pacjenta, a związane z danym rytmem serca, a także zalecane leczenie. Na końcu każdego rozdziału dołączono dodatkowe przykłady elektrokardiogramów do samodzielnej nauki. W książce znalazły się również rozdziały dotyczące niezbędnych podstaw elektrofizjologii i stymulacji serca.

Spis treści:

1. Anatomia i fizjologia 1
Położenie serca 2
Rozmiary i kształt serca 3
Jamy serca 3
Przedsionki 3
Komory 3
Dwie czynnościowe połowy serca 3
Powierzchnie serca 4
Ściany serca 4
Mięsień serca 7
Zastawki serca 8
Zastawki przedsionkowo-komorowe 9
Zastawki półksiężycowate 10
Tony serca 11
Krążenie krwi w sercu 12
Cykl pracy serca 13
Skurcz i rozkurcz przedsionków 13
Skurcz i rozkurcz komór 13
Krążenie wieńcowe 13
Tętnice wieńcowe 13
Żyły wieńcowe 16
Ostre zespoły wieńcowe 16
Częstotliwość rytmu serca 18
Baroreceptory i chemoreceptory 18
Działanie układu przywspółczulnego na serce 19
Działanie układu współczulnego na serce 19
Czynność serca jako pompy 20
Powrót żylny 20
Ciśnienie tętnicze krwi 20
Rzut minutowy serca 20

2. Podstawy elektrofizjologii 29
Komórki mięśnia serca 30
Typy komórek mięśnia serca 30
Właściwości komórek mięśnia serca 30
Potencjał czynnościowy serca 30
Polaryzacja 31
Depolaryzacja 31
Repolaryzacja 32
Fazy potencjału czynnościowego serca 32
Okres refrakcji 35
Układ przewodzący serca 36
Węzeł zatokowo-przedsionkowy 36
Łącze przedsionkowo-komorowe 38
Prawa i lewa odnoga pęczka Hisa 39
Włókna Purkiniego 39
Przyczyny zaburzeń rytmu serca 39
Wzmożony automatyzm 41
Aktywność wyzwalana 41
Reentry 41
Pobudzenia i rytmy zastępcze 42
Zaburzenia przewodzenia 42
Elektrokardiogram 42
Elektrody 43
Odprowadzenia 43
Papier elektrokardiograficzny 53
Załamki 57
Odcinki 61
Odstępy 64
Artefakty 66
Analiza rytmu serca 67
Rytm i jego miarowość 67
Oznaczanie częstotliwości rytmu serca 68
Odnajdywanie i analiza załamków P 69
Ocena odstępów (analiza przewodzenia) 69
Ocena ogólnego wyglądu krzywej EKG 69
Interpretacja rytmu i ustalenie jego znaczenia klinicznego

3. Rytm zatokowy i jego zaburzenia  83
Wstęp 84
Rytm zatokowy 84
Jak rozpoznać rytm zatokowy? 84
Bradykardia zatokowa 85
Jak rozpoznać bradykardię zatokową? 85
Jakie są przyczyny bradykardii zatokowej? 85
Postępowanie w bradykardii zatokowej 86
Tachykardia zatokowa 87
Jak rozpoznać tachykardię zatokową? 87
Jakie są przyczyny tachykardii zatokowej? 87
Postępowanie w tachykardii zatokowej 88
Niemiarowość zatokowa 88
Jak rozpoznać niemiarowość zatokową? 88
Jakie są przyczyny niemiarowości zatokowej? 88
Postępowanie w niemiarowości zatokowej 89
Blok zatokowo-przedsionkowy 89
Jak rozpoznać blok zatokowo-przedsionkowy? 89
Jakie są przyczyny bloku SA? 90
Postępowanie w bloku SA 90
Zahamowanie zatokowe 91
Jak rozpoznać zahamowanie zatokowe? 91
Jakie są przyczyny zahamowania zatokowego? 91
Postępowanie w zahamowaniu zatokowym 92

4. Za burzenia rytmu serca typu przedsionkowego 105
Wstęp 106
Mechanizmy przedsionkowych zaburzeń rytmu serca 106
Zaburzenia automatyzmu 106
Aktywność wyzwalana 106
Reentry 106
Przedwczesne pobudzenia dodatkowe pochodzenia przedsionkowego (PAC) 107
Jak rozpoznać pobudzenia przedwczesne pochodzenia przedsionkowego? 107
Przerwa niewyrównawcza i wyrównawcza 108
Pobudzenia przedwczesne pochodzenia przedsionkowego (PAC) przewiedzione z aberracją 109
PAC nieprzewiedzione 109
Jakie są przyczyny PAC? 109
Postępowanie w PAC 109
Wędrowanie rozrusznika 110
Jak rozpoznać wędrowanie rozrusznika? 110
Jakie są przyczyny wędrowania rozrusznika? 110
Postępowanie w wędrowaniu rozrusznika 111
Wielokształtny częstoskurcz przedsionkowy 111
Jak rozpoznać wielokształtny częstoskurcz
przedsionkowy? 111
Jakie są przyczyny MAT? 111
Postępowanie w MAT 111
Częstoskurcz nadkomorowy (SVT) 112
Częstoskurcz przedsionkowy (AT) 112
Nawrotny częstoskurcz węzłowy (AVNRT) 117
Nawrotny częstoskurcz przedsionkowo-komorowy (AVRT) 120
Trzepotanie przedsionków 122
Jakie są przyczyny trzepotania przedsionków? 123
Postępowanie w trzepotaniu przedsionków 125
Migotanie przedsionków 125
Jak rozpoznać migotanie przedsionków? 125
Jakie są przyczyny migotania przedsionków? 126
Postępowanie w migotaniu przedsionków 127

5. Rytmy węzłowe 143
Wstęp 144
Pobudzenia przedwczesne z łącza AV 144
Jak rozpoznać pobudzenia przedwczesne? 144
Jakie są przyczyny PJC? 146
Postępowanie w PJC 146
Pobudzenia/rytmy zastępcze z łącza AV 146
Jak rozpoznać pobudzenia/rytmy zastępcze z łącza AV? 146
Jakie są przyczyny powstawania rytmu z łącza AV? 147
Postępowanie w razie wystąpienia rytmu z łącza AV 147
Przyspieszony/czynny rytm z łącza AV 148
Jak rozpoznać przyspieszony rytm z łącza AV? 148
Jakie są przyczyny przyspieszonego rytmu z łącza? 148
Postępowanie w razie wystąpienia przyspieszonego rytmu z łącza 148
Częstoskurcz z łącza AV 148
Jak rozpoznać częstoskurcz z łącza AV? 148
Jakie są przyczyny częstoskurczu z łącza AV? 149
Postępowanie w częstoskurczu z łącza AV 149

6. Rytmy komorowe 161
Wstęp 162
Pobudzenia przedwczesne komorowe (PVC) 162
Jak rozpoznać pobudzenia przedwczesne komorowe?
Jakie są przyczyny PVC? 164
Postępowanie w przypadku PVC 165
Pobudzenia i rytm komorowy zastępczy 166
Jak rozpoznać pobudzenia i rytm komorowy zastępczy?
Jakie są przyczyny IVR? 166
Postępowanie w przypadku pobudzeń i rytmów zastępczych komorowych 167
Przyspieszony rytm komorowy (AIVR) 167
Jak rozpoznać przyspieszony rytm komorowy? 167
Jakie są przyczyny AIVR? 168
Postępowanie w AIVR 169
Częstoskurcz komorowy (VT) 169
Jak rozpoznać częstoskurcz komorowy? 169
Jakie są przyczyny częstoskurczu komorowego? 171
Postępowanie w częstoskurczu komorowym 171
Migotanie komór (VF) 172
Jak rozpoznać migotanie komór? 172
Jaka jest przyczyna migotania komór? 172
Postępowanie w migotaniu komór 172
Asystolia (zatrzymanie czynności elektrycznej serca) 174
Jak rozpoznać asystolię? 174
Jakie są przyczyny asystolii? 174
Postępowanie w asystolii 176

7. Bloki przedsionkowo-komorowe (AV) 192
Wstęp 193
Blok AV pierwszego stopnia 193
Jak rozpoznać blok AV pierwszego stopnia? 193
Jakie są przyczyny bloku AV pierwszego stopnia? 194
Postępowanie w bloku AV pierwszego stopnia 194
Bloki przedsionkowo-komorowe drugiego stopnia 194
Wstęp 194
Blok przedsionkowo-komorowy drugiego stopnia typu I (Wenckebacha, Mobitz I) 195
Blok przedsionkowo-komorowy drugiego stopnia typu II (Mobitz II) 196
Blok przedsionkowo-komorowy drugiego stopnia z przewodzeniem 2:1 (blok 2:1 AV) 198
Blok przedsionkowo-komorowy trzeciego stopnia 200
Jak rozpoznać blok przedsionkowo-komorowy trzeciego stopnia? 200
Jakie są przyczyny bloku przedsionkowo-komorowego trzeciego stopnia? 200
Postępowanie w bloku przedsionkowo-komorowym trzeciego stopnia 200

8. Rytmy ze stymulatora  215
Terminologia związana ze stymulacją serca 216
Układy stymulujące 217
Wstęp 217
Stała stymulacja serca 217
Czasowa stymulacja serca 218
Elektrody stymulujące 218
Typy stymulatorów 219
Stymulatory o stałej częstości (asynchroniczne) 219
Stymulatory na żądanie 219
Kody identyfikacyjne stymulatorów 219
Stymulatory jednojamowe 220
Stymulatory dwujamowe 221
Stymulacja przezskórna 221
Wskazania 222
Dysfunkcja stymulatora 222
Zaburzenia stymulacji 222
Nieskuteczna stymulacja 224
Zaburzenia wyczuwania (undersensing – niedoczułość)
Nadmierne wyczuwanie (oversensing) 225
Powikłania stymulatoroterapii 225
Powikłania stymulacji przezskórnej 225
Powikłania czasowej stymulacji przezskórnej 225
Powikłania stałej stymulacji serca 226
Analiza funkcji stymulatora serca w zapisie EKG 226

9. Podstawowe informacje o 12-odprowadzeniowym EKG  233
Podstawowe informacje o 12-odprowadzeniowym EKG 234
Odprowadzenia 234
Standardowe odprowadzenia kończynowe 234
Jednobiegunowe (wzmocnione) odprowadzenia kończynowe 234
Odprowadzenia przedsercowe 235
Wektory 235
Oś 235
Przedstawienie graficzne 12-odprowadzeniowego EKG 237
Ostre zespoły wieńcowe 237
Umiejscowienie zawałów 241
Progresja załamka R 247
Zaburzenia przewodzenia śródkomorowego 248
Powiększenie jam serca 251
Powiększenie przedsionków 251
Powiększenie komór 251
Zmiany w EKG związane z zaburzeniami elektrolitowymi 253
Sód 254
Wapń 254
Magnez 254
Potas 254
Analiza 12-odprowadzeniowego EKG 254

10. Sp rawdzian końcowy 272
Prawda czy fałsz 273
Test wyboru 273
Brakujące wyrazy 275
Krótkie odpowiedzi 276
Testowe zapisy rytmu serca 280
Odpowiedzi 310
Słownik 320