Tytuł: | Ekologia krajobrazu Wydanie 5 | | Autor: | Andrzej Richling, Jerzy Solon | | ISBN: | 978-83-01-16733-2 | | Ilość stron: | 424 | | Data wydania: | 12/2011 (wydanie 5) | | Format: | 16.8x23.8cm | | Wydawnictwo: | PWN | |
| Cena: | 54.00zł | |
Zmienione i rozszerzone wydanie znanego podręcznika kompleksowo ujmuje problematykę ekologii krajobrazu.
W poszczególnych częściach opracowania autorzy omówili: • miejsce ekologii krajobrazu w systemie nauk i jej relacje z dyscyplinami pokrewnymi, • podstawy teoretyczne dyscypliny, • zasady wyróżniania i klasyfikacji przestrzennych jednostek przyrodniczych, • struktury i funkcjonowanie systemów przyrodniczych.
Ponadto przedstawili metody badań, zwracając szczególną uwagę na modelowanie, sposoby prezentacji kartograficznej oraz klasyfikację i ocenę jednostek krajobrazowych. Coraz większe zmiany środowiska przyrodniczego wynikające z działalności gospodarczej człowieka stawiają przed ekologią krajobrazu wiele zadań praktycznych, szczególnie w odniesieniu do planowania przestrzennego, kształtowania, ochrony i monitoringu systemów krajobrazowych, a także wdrażania zasad rozwoju zrównoważonego. Publikacja zawiera omówienie możliwości zastosowania metod ekologiczno-krajobrazowych w praktyce i przykłady odpowiednich działań.
Podręcznik przeznaczony jest dla studentów różnych kierunków traktujących środowisko przyrodnicze w kategoriach systemowych, przede wszystkim w ramach studiów z zakresu geografii, biologii, ochrony środowiska, architektury krajobrazu i gospodarki przestrzennej, a także studiów interdyscyplinarnych i międzywydziałowych. Publikacja będzie przydatna również pracownikom naukowych oraz praktykom zajmującym się wspomnianymi zagadnieniami.
Spis treści:
I WIADOMOśCI WSTĘPNE
1. Koncepcja krajobrazu 13 1.1. Rozwój koncepcji krajobrazu 13 1.2. Współczesne definicje krajobrazu 18 2. Przedmiot badań i zakres ekologii krajobrazu 22
2.1. Definicja ekologii krajobrazu 22 2.2. Miejsce ekologii krajobrazu w systemie nauk 27 2.3. Rozwój ekologii krajobrazu 29 2.4. Podstawowe publikacje i czasopisma poświęcone ekologii krajobrazu 31 2.5. Międzynarodowa Asocjacja Ekologii Krajobrazu i Polska Asocjacja Ekologii Krajobrazu 34
II STRUKTURA I DYNAMIKA KRAJOBRAZU
3. Chorostruktura systemów przyrodniczych 41 3.1. Założenia ogólne 41 3.2. Struktura wertykalna 42 3.3. Struktura horyzontalna 47 3.4. Główne modele struktury przestrzennej krajobrazu 52 3.4.1. Uwagi ogólne 52 3.4.2. Model mozaikowy 54 3.4.3. Model wysp na oceanie (biogeograficzny) 54 3.4.4. Model płatów i korytarzy 57 3.4.5. Model punktowy 66 3.4.6. Model izoliniowy 66 3.4.7. Model gradientowy i grawitacyjny 68 3.4.8. Powiązania między modelami 70 3.5. Różnorodność biologiczna w krajobrazie 71 3.5.1. Pojęcie różnorodności biologicznej 71 3.5.2. Czynniki wpływające na różnorodność gatunkową w skali globalnej, regionalnej i lokalnej 3.5.3. Poziomy różnorodności biologicznej w krajobrazie 78 3.5.4. Wybrane przykłady miar różnorodności biologicznej 81 3.6. Georóżnorodność krajobrazu 86
4. Chronostruktura systemów przyrodniczych 90 4.1. Podstawy funkcjonowania krajobrazu 90 4.2. Przepływy i krążenie materii 94 4.3. Przepływy energii 96 4.3.1. Pojęcia podstawowe 96 4.3.2. Główne kierunki badań 98 4.3.3. Termodynamiczne konsekwencje przepływów energii 101 4.3.4. Przepływy energii i rozwój zrównoważony krajobrazu 105 4.4. Stabilność krajobrazu 105 4.4.1. Definicja stabilności 105 4.4.2. Czynniki wpływające na stabilność krajobrazu 109 4.4.3. Wybrane miary i oceny stabilności 111 4.5. Ewolucja krajobrazu 118 4.5.1. Założenia ogólne 118 4.5.2. Zmiany długookresowe 120 4.5.3. Zmiany krótkookresowe – sukcesja i procesy zbliżone 130 4.6. Antropogeniczne zmiany krajobrazu 139 4.6.1. Rodzaje oddziaływań antropogenicznych i poziomy reakcji układów przyrodniczych 4.6.2. Wybrane przykłady zmian pod wpływem oddziaływań antropogenicznych 145 4.6.3. Klasyfikacje układów antropogenicznych i metody określania poziomu synantropizacji 4.6.4. Zdrowie i integralność ekosystemów oraz krajobrazów jako oceny stopnia przekształcenia 4.7. Krajobraz kulturowy 170
5. Fizjonomia systemów przyrodniczych 178 5.1. Percepcja krajobrazu 178 5.1.1. Teoria „Gestalt” 178 5.1.2. Inne koncepcje percepcji krajobrazu 179 5.1.3. Krajobraz multisensoryczny 180 5.2. Atrakcyjność widokowa i walory estetyczne 187
III METODY BADAŃ KRAJOBRAZU
6. Metodologiczne podstawy badań krajobrazu 199 6.1. Holistyczna koncepcja przyrody 199 6.2. Krajobraz jako system 203 6.2.1. Pojęcie systemu i jego części składowe 203 6.2.2. Regulacja w systemie 205 6.2.3. Właściwości systemu krajobrazowego 207 6.3. Informacja w krajobrazie 210 6.3.1. Pojęcie informacji 210 6.3.2. Miary informacji i ich zastosowanie 211 6.4. Ciągłość i nieciągłość przestrzenna 214 6.4.1. Koncepcje podstawowe 214 6.4.2. Granice, ekotony i bariery 216
7. Wkład różnych dyscyplin do badań ekologiczno-krajobrazowych. 221 7.1. Krajobraz w ujęciu geografii fizycznej 221 7.2. Krajobraz w ujęciu geochemii krajobrazu 226 7.3. Krajobraz w ujęciu geobotanicznym 232 7.4. Krajobraz w ujęciu ekologii zwierząt 233 7.5. Krajobraz w ujęciu architektury 235 7.6. Krajobraz w ujęciu historyczno-kulturowym 237 7.7. Podsumowanie 237
8. Terenowe badania krajobrazowe 239 8.1. Etapy badań terenowych 239 8.2. Badania struktury i funkcjonowania układów przyrodniczych 240 8.3. Mapy krajobrazowe 247 8.4. Mapa roślinności potencjalnej jako mapa krajobrazowa 254
9. Bazy danych o krajobrazie i ich wykorzystanie 258 9.1. Wykorzystanie systemów informacji geograficznej 258 9.2. Obrazy lotnicze i satelitarne jako źródło informacji o strukturze krajobrazu 261 9.3. Metryki krajobrazowe 262 9.3.1. Przegląd metryk krajobrazowych 262 9.3.2. Przegląd zastosowań metryk krajobrazowych 269 9.4. Modelowanie krajobrazu 272 9.4.1. Uwagi ogólne 272 9.4.2. Model neutralny 273 9.4.3. Wybrane modele dynamiki krajobrazu 278
10. Oceny środowiska przyrodniczego 282 10.1.Krajobraz wielofunkcyjny jako przedmiot oceniania 282 10.1.1. Koncepcja potencjałów układów przyrodniczych 282 10.1.2. Świadczenia ekosystemowe i krajobrazowe 288 10.2.Przegląd wybranych systemów ocen 296 10.2.1. Klasyfikacja ocen relacji „człowiek–środowisko” 296 10.2.2. Oceny instrumentalne stanu i przydatności środowiska 300 10.2.3. Oceny indykacyjne 308
11. Klasyfikacja krajobrazu 323 11.1. Podstawy klasyfikacji krajobrazu 323 11.2. Klasyfikacje hierarchiczne z uwzględnieniem kryteriów przewodnich 332 11.3. Inne klasyfikacje krajobrazu 343
IV PRAKTYCZNE ZASTOSOWANIA BADAŃ EKOLOGICZNO-KRAJOBRAZOWYCH
12. Planowanie przestrzenne i zachowanie walorów krajobrazowych 347 12.1. Planowanie i kształtowanie krajobrazu 347 12.2.Wybrane przykłady kompleksowych metod optymalizacji krajobrazu 363 12.3.Gospodarowanie przestrzenią w różnych typach krajobrazu 371 12.3.1. Uwagi wstępne 371 12.3.2. Krajobrazy miejskie 376 12.3.3. Krajobrazy podmiejskie 386 12.3.4. Krajobrazy wiejskie 390
V PODSUMOWANIE
13. Podstawowe zależności i prawidłowości krajobrazowe 401 13.1. Wprowadzenie 401 13.2. Zasady krajobrazowe 404
14. Perspektywy rozwoju ekologii krajobrazu
|