Najpopularniejszy na świecie podręcznik ekologii!

Tłumaczenie najnowszego szóstego wydania znanego w świecie podręcznika ekologii. Obejmuje cały zakres ekologii – od osobnika, przez populację do ekologii ekosystemów i tzw. ekologii globalnej. Znaleźć w niej można także niezbędne elementy ekologii behawioralnej i fizjologicznej. Wszystkie zagadnienia prezentowane są dynamicznie – w wyraźnym ewolucyjnym kontekście.

Podręcznik składa się z 4 części:
• Co to jest ekologia?
• Zasięgi geograficzne
• Liczebność organizmów: populacje
• Rozmieszczenie i liczebność: poziom biocenozy

Książka napisana jest językiem prostym i zrozumiałym dla każdego czytelnika. Korzystanie z niej ułatwia dobra konstrukcja – na początku każdego rozdziału przedstawiony jest określony problem, lista najważniejszych pojęć w nim użytych i omówionych oraz eseje stanowiące komentarze do omawianych zagadnień. W ramkach zamieszczono najważniejsze definicje i opisy najczęściej stosowanych metod, odpowiednio do zagadnień omawianych w danym miejscu książki.

Na końcu każdego rozdziału znajduje się podsumowanie tematu i problemy do przemyślenia. Są także pytania i problemy do rozwiązania oraz lista polecanych lektur (do każdego tematu). Publikację zamykają dodatki: m.in. wprowadzenie do genetyki populacji, słowniczek używanych terminów i bibliografia. Przy omawianiu poszczególnych zagadnień zamieszczone są zdjęcia i krótkie notki biograficzne badaczy, którzy w sposób szczególny przyczynili się do ich rozwiązania.

Podręcznik przeznaczony przede wszystkim dla studentów: biologii, biotechnologii, ochrony środowiska, architektury krajobrazu, leśnictwa, ogrodnictwa, rolnictwa, turystyki i rekreacji, inżynierii środowiska, geografii, zdrowia publicznego oraz dla wykładowców, pracowników naukowych i dziennikarzy, zajmujących się bardzo szeroko rozumiana ekologią i ochroną środowiska.

Rozdziały:

Część I. Co to jest ekologia?

1.Ekologia jako dziedzina nauki
Definicja ekologii
Historia ekologii
Podstawowe zasady i zakres ekologii
Poziomy organizacji biologicznej
Specyfika badań ekologicznych
Metodologia nadań ekologicznych
Wybrane piśmiennictwo

2.Ekologia a nauka o ewolucji
Co to jest ewolucja?
Przystosowania
Wielkość zniesienia u ptaków
Koewolucja
Specjacja
Poziomy doboru naturalnego
Dobór gametyczny
Dobór krewniaczy
Dobór grupowy
Streszczenie
Wybrane piśmiennictwo

Część II. Rozmieszczenie organizmów w przestrzeni: populacje

3.Metody analizowania przestrzennego rozmieszczenia organizmów
Przesiedlanie eksperymentalne
Ekologia fizjologiczna
Przystosowania
Streszczenie
Wybrane piśmiennictwo

4.Czynniki ograniczające rozmieszczenie organizmów: migracje i rozprzestrzenianie się gatunków
Brudnica nieparka (Lymantria dispar)
Zgorzel kasztanowa (Cryphonectria parasitica)
Wydra morska (Enhydra lutris)
Trzy typy rozprzestrzeniania się
Kolonizacja nowych obszarów i zanik populacji
Ewolucyjne znaczenie migracji
Streszczenie
Wybrane piśmiennictwo

5.Czynniki ograniczające rozmieszczenie organizmów: selekcja siedlisk
Behawioralne podłoże selekcji siedlisk
Ewolucja preferencji siedliskowych
Teoria selekcji siedlisk
Streszczenie
Wybrane piśmiennictwo

6.Czynniki ograniczające rozmieszczenie organizmów: oddziaływania między organizmami
Drapieżnictwo
Ograniczanie populacji przez drapieżniki
Ograniczanie populacji drapieżników przez ofiary
Choroby i pasożyty
Allelopatia
Inne rodzaje oddziaływań o charakterze konkurencyjnym
Streszczenie
Wybrane piśmiennictwo

7.Czynniki ograniczające rozmieszczenie organizmów: temperatura i wilgotność
Klimatologia
Znaczenie temperatury i wilgotności
Współdziałanie temperatury i wilgotności
Przystosowania do warunków temperatury i wilgotności
Rozmieszczenie gatunków a zmiana klimatu

8.Czynniki ograniczające rozmieszczenie organizmów: inne czynniki fizyczne i chemiczne
Światło
Struktura gleby i substancje pokarmowe
Chemizm wód, pH, zasolenie
Pożary
Streszczenie
Wybrane piśmiennictwo

9.Zależność między rozmieszczeniem i liczebnością organizmów
Definicja zasięgu geograficznego
Wielkość zasięgu geograficznego
Areał gatunku a jego liczebność
Streszczenie
Wybrane piśmiennictwo

Część III. Liczebność organizmów: populacje

10.Właściwości populacji
Populacja jako przedmiot badań
Ustalanie charakterystyki populacji
Zagęszczenie
Rozrodczość
Śmiertelność
Imigracja i emigracja
Ograniczenia w badaniach populacyjnych
Struktura populacji
Streszczenie
Wybrane piśmiennictwo

11.Demografia populacji: metody statystyczne
Tabele przeżywania
Wzrost liczebności populacji
Wartość reprodukcyjna
Struktura wiekowa populacji (rozkład wieku osobników w populacji)
Ewolucja demograficznych cech populacji
Streszczenie
Wybrane piśmiennictwo

12.Wzrost liczebności populacji
Teoria matematyczna
Populacje o pokoleniach nieciągłych
Populacje o pokoleniach ciągłych
Doświadczalne badanie logistycznego wzrostu populacji
Badanie wzrostu populacji w warunkach naturalnych
Modele wzrostu populacji uwzględniające opóźnienie czasowe
Stochastyczne modele wzrostu populacji
Modele macierzowe
Streszczenie
Wybrane piśmiennictwo

13.Oddziaływania między gatunkami: konkurencja
Klasyfikacja oddziaływań międzygatunkowych
Konkurencja o zasoby
Model matematyczny Lotki-Volterry
Model Tilmana
Hodowle laboratoryjne
Populacje naturalne
Ewolucja zdolności konkurencyjnych
Rozbieżność cech
Konkurencja rozproszona i efekty pośrednie
Streszczenie
Wybrane piśmiennictwo

14.Oddziaływania między gatunkami: drapieżnictwo
Modele matematyczne
Populacje o pokoleniach nieciągłych
Populacje o pokoleniach ciągłych
Badania w warunkach laboratoryjnych
Badania w warunkach naturalnych
Ewolucja układu drapieżnik-ofiara
Ubarwienie ostrzegawcze
Życie w grupach
Streszczenie
Wybrane piśmiennictwo

15.Oddziaływania między gatunkami: roślinożerność i mutualizm
Mechanizmy obronne u roślin
Taniny dębowe
Mrówki i akacje
Szczecinki obronne u morskich mszywiołów
Oddziaływania między roślinożercami
Gradacje populacji roślinożerców
Układy wzajemnego wpływu: gradacje w populacjach ssaków kopytnych
Układy jednostronnego wpływu: populacje ziarnojadów
Rozsiewanie nasion
Oddziaływania wielogatunkowe
Streszczenie
Wybrane piśmiennictwo

16.Regulacja liczebności populacji
Prosty model regulacji liczebności populacji
Historia badań nad regulacją liczebności populacji
Współczesna synteza koncepcji regulacji liczebności populacji
Dwa podejścia do badań nad regulacją liczebności populacji
Analiza czynników kluczowych
Analiza eksperymentalna
Regulacja liczebności populacji roślin
Ewolucyjne implikacje istnienia regulacji liczebności populacji
Streszczenie
Wybrane piśmiennictwo

17.Ekologia stosowana I: Eksploatacja populacji
Modele logistyczne
Modele zmiennych zasobów
Badania laboratoryjne
Koncepcja optymalnego zbioru
Połowy sardynopsa kalifornijskiego
Połowy krabona królewskiego
Połowy łososi pacyficznych
Wielorybnictwo na wodach antarktycznych
Streszczenie
Wybrane piśmiennictwo

18.Ekologia stosowana II: walka ze szkodnikami
Czerwiec biały (Icerya purchasi)
Opuncje (Opuntia spp.)
Salwinia (Salvinia molesta)
Teoretyczne podstawy walki biologicznej ze szkodnikami
Metody genetyczne walki biologicznej
Metody kompleksowe walki ze szkodnikami
Niektóre uogólnienia dotyczące biologicznej walki ze szkodnikami
Streszczenie
Wybrana literatura

19.Ekologia stosowana III: ochrona przyrody
Gatunki rzadkie
Minimalna wielkość trwałej populacji
Demograficzny model zaniku populacji
Modele genetyczne
Fragmentacja siedlisk
Przykład – puszczyk amerykański
Streszczenie
Wybrane piśmiennictwo

Część IV. Rozmieszczenie i liczebność: poziom biocenozy

20.Natura biocenozy
Biocenoza jako przedmiot badań
Właściwości biocenozy
Czym jest biocenoza?
Podobieństwo i odmienność fitocenoz
Ciągłość i nieciągłość fitocenoz
Przestrzenne zależności między gatunkami
Dynamiczne związki między populacjami
Klasyfikacja biocenoz
Streszczenie
Wybrane piśmiennictwo

21.Struktura biocenozy
Formy wzrostu
Struktura pionowa
Sezonowość
Streszczenie
Wybrane piśmiennictwo

22.Zmiany w biocenozach
Sukcesja
Model sukcesji
Sukcesja na morenach lodowcowych w południowo-wschodniej Alasce
Sukcesja na piaszczystej wydmie nad jeziorem Michigan
Tereny porolne w Karolinie Północnej
Sukcesja pierwotna wokół wulkanu na górze St. Helens (Mount St. Helens)
Pasmo wpływów na skalistym wybrzeżu Kalifornii
Stan klimaksu
Zmiany cykliczne w biocenozach
Streszczenie
Wybrane piśmiennictwo

23.Organizacja biocenozy I: różnorodność biologiczna
Mierzenie różnorodności gatunkowej
Kilka przykładów gradientów różnorodności
Czynniki, które powodują powstanie gradientów różnorodności
Czynnik historii
Czynnik heterogeniczności przestrzeni
Czynnik konkurencji
Czynnik drapieżnictwa
Czynnik klimatu i zmienności klimatycznej
Czynnik produktywności
Czynnik zakłóceń
Streszczenie
Wnioski
Wybrane piśmiennictwo

24.Organizacja biocenozy II: drapieżnictwo i konkurencja w zrównoważonych biocenozach
Łańcuchy pokarmowe i poziomy troficzne
Role funkcjonalne i gildie
Gatunki kluczowe
Gatunki dominujące
Stabilność
Streszczenie
Wybrane piśmiennictwo

25.Organizacja biocenozy III: zaburzenia i biocenozy niezrównoważone
Płaty siedliska i zaburzenia
Teoretyczne modele stanów nierównowagi
Zespoły ryb raf koralowych
Biocenozy strefy pływów na skalistym wybrzeżu
Modele teoretyczne
Szczególny przypadek gatunków wyspowych
Układy o wielu stanach stabilnych
Streszczenie
Wybrane piśmiennictwo

26.Metabolizm biocenozy I: produkcja pierwotna
Produkcja pierwotna
Czynniki ograniczające wydajność produkcji pierwotnej
Ekosystemy morskie
Ekosystemy słodkowodne
Ekosystemy lądowe
Zróżnicowanie w przestrzeni i w czasie
Streszczenie
Wybrane piśmiennictwo

27.Metabolizm biocenozy II: produkcja wtórna
Pomiar produkcji wtórnej
Problemy związane z oceną produkcji wtórnej
Wydajności ekologiczne
Co ogranicza produkcję wtórną?
Ekosystemy trawiaste
Hodowla zwierzyny w Afryce
Zrównoważone budżety energetyczne
Streszczenie
Wybrane piśmiennictwo

28.Metabolizm biocenoz III: cykle biogeochemiczne
Pula pierwiastków biogennych i ich krążenie
Cykle biogeochemiczne w lasach
Efektywność wykorzystania związków biogennych
Kwaśny deszcz: cykl siarki
Cykl węgla
Zmiany klimatu
Reakcje organizmów roślinnych
Reakcje zbiorowisk roślinnych
Reakcje zespołów zwierząt
Zmiany w rozmieszczeniu gatunków
Streszczenie
Wybrane piśmiennictwo

Epilog
Dodatek I: Wprowadzenie do genetyki populacji
Dodatek II: Obliczanie liczby osobników wyznakowanych obecnych w populacji przy stosowaniu metody znakowania i
ponownych złowień
Dodatek III: Wskaźniki punktowe i skończone
Dodatek IV: Pomiar różnorodności gatunkowej
Słowniczek
Symbole matematyczne i skróty
Bibliografia
Podziękowania
Skorowidz nazw łacińskich
Skorowidz rzeczowy