Książka podejmuje kwestię eksplicytacji, która we współczesnych badaniach nad przekładem jest traktowana jako jedno z postulowanych uniwersaliów translatorskich konstytuujących istotę „trzeciego kodu", czyli języka wykształcanego w tłumaczeniach.
Spojrzenie na to zjawisko z perspektywy językoznawstwa kognitywnego, mocno zakorzenionego w aktualnej wiedzy psychologicznej, pozwala wykazać, że najbardziej rozpowszechnione w naszym kręgu kulturowym wyobrażenie przekładu jako działania ukierunkowanego na dochowanie maksymalnej wierności oryginałowi pod wieloma względami pozostaje w konflikcie z procesami poznawczymi, które wypracował ludzki umysł.
Eksplicytacja - podobnie jak pokrewna jej implicytacja - może być natomiast rozumiana jako wynik prób odwoływania się tłumaczy do takich poznawczych korzeni. Przeprowadzone w pracy badanie licznych tłumaczeń tego samego tekstu pozwala unaocznić ów mechanizm.
