Tematem książki są związki społeczeństwa z sektorem energetycznym.
Każdy członek naszego społeczeństwa ma potencjalny wpływ na energetykę na trzech poziomach: • jako obywatel swego kraju i UE, w tym jako wyborca głosujący na rzecz określonej opcji politycznej w parlamencie krajowym i europejskim oraz ewentualnie jako respondent uczestniczący w referendach lub badaniach opinii publicznej, • jako członek lokalnej społeczności, wybierający władze lokalne i mający różne możliwości wpływania na decyzje tych władz, a równocześnie jako członek załogi firmy lub instytucji zużywającej energię, • jako klient, kupujący i eksploatujący urządzenia zużywające energię oraz samą energię w różnej postaci do zasilania tych urządzeń oraz do innych celów (...).
Autorzy przedstawiają różne kultury energetyczne współczesnego świata, rolę polityków w ich kształtowaniu oraz mechanizmy wzajemnego wpływu na siebie społeczeństwa i polityków, a także sposoby rozwiązywania konfliktów pomiędzy społecznościami i inwestorami.
Publikacja zainteresuje wszyskich, którym bliska jest problematyka związaną z ochroną środowiska, rozwojem gospodarczym, polityką społeczną, planami zagospodarowania przestrzennego czy prognozowaniem rozwoju społecznego.
Rozdziały:
1. Dylematy współczesnej energetyki 13 1.1. Wstęp 13 1.2. Wyzwania współczesnego świata 13 1.3. Rozwój zrównoważony 15 1.4. Wpływ polityki ekologicznej na energetykę 18 1.4.1. Obecny stan środowiska 18 1.4.2. Energetyka głównym winowajcą 22 1.4.3. Środki zaradcze 24 1.4.4. Czynniki sukcesu 27 1.4.5. Bariery 29 1.5. Cele współczesnej polityki energetycznej 30 1.6. Literatura 35
2. Kultury energetyczne współczesnego świata 43 2.1. Wstęp 43 2.2. Opis systemu energetycznego 44 2.3. Pojęcie kultury energetycznej 47 2.3.1. Definicje kultury energetycznej 47 2.3.2. Składniki kultury energetycznej 49 2.3.3. Mierniki kultury energetycznej 49 2.4. Dekarbonizacja gospodarki 50 2.4.1. Zmiany w wykorzystywaniu tradycyjnych źródeł energii 50 2.4.2. Rozwój odnawialnych źródeł energii 51 2.4.3. Nowe techniki energetyczne 57 2.5. Poprawa sprawności przetwarzania energii pierwotnej 59 2.6. Poprawa sprawności wykorzystania nośników energii 61 2.7. Poszanowanie energii przez użytkowników 64 2.8. Liberalizacja rynków energii 71 2.9. Typy kultur energetycznych 72 2.10. Proces zmiany kultury energetycznej 78 2.11. Literatura 83
3. Socjologiczne aspekty energetyki 92 3.1. Wstęp 92 3.2. Socjologia energii 92 3.2.1. Historyczne teorie energetyczne 93 3.2.2. Współczesne teorie energetyczne 94 3.2.3. Potencjał socjologii energii 96 3.2.4. Wkład socjologii w rozwój energetyki (przykłady) 99 3.3. Badania opinii publicznej 102 3.3.1. Pojęcie opinii publicznej 103 3.3.2. Metody badania opinii publicznej 105 3.3.3. Wykorzystywanie wyników badania opinii publicznej 106 3.3.4. Typowe błędy przy badaniu opinii publicznej 107 3.3.5. Stopień wiarygodności opinii publicznej 108 3.3.6. Badania opinii publicznej w zakresie energetyki 109 3.4. Metody kształtowania opinii publicznej 110 3.4.1. Komunikacja władz ze społeczeństwem 110 3.4.2. Rola mediów w kształtowaniu opinii publicznej 111 3.4.3. Rola ekspertów w kształtowaniu opinii publicznej 113 3.4.4. Problemy ryzyka w oczach opinii publicznej 114 3.4.5. Manipulowanie opinią publiczną 119 3.5. Wpływ opinii publicznej na decyzje polityków 122 3.5.1. Związki państwa z opinią publiczną 122 3.5.2. Przyczyny nieufności do rządu 123 3.5.3. Badania wpływu opinii publicznej na decyzje rządu 124 3.5.4. Kto powinien być decydentem w sprawach energetyki? 127 3.5.5. Paternalizm w energetyce 128 3.5.6. Partycypacja społeczna w polityce energetycznej 129 3.5.7. Badania wpływu opinii publicznej na decyzje energetyczne 132 3.6. Społeczne aspekty zmiany kultury energetycznej 133 3.6.1. Ogólny stosunek społeczeństwa do sektora energetycznego 133 3.6.2. Ogólny stosunek sektora energetycznego do społeczeństwa 134 3.6.3. Czynniki zmiany kultury energetycznej 135 3.6.4. Metody kształtowania zachowań użytkowników energii 136 3.6.5. Edukacja energetyczna społeczeństwa 141 3.6.6. Metody pozyskiwania akceptacji społecznej dla nowej kultury energetycznej 146 3.6.7. Wpływ stylu życia na kulturę energetyczną 148 3.6.8. Efekt „odbicia się” 155 3.6.9. Badania zachowań odbiorców energii 156 3.7. Literatura 158
4. Stosunek społeczeństw do nowej kultury energetycznej 166 4.1. Wstęp 166 4.2. Stosunek społeczeństw do wyzwań współczesnego świata 167 4.2.1. Stosunek społeczeństw do zagrożeń cywilizacyjnych 167 4.2.2. Stosunek społeczeństw do efektu cieplarnianego 170 4.2.3. Percepcja szkodliwego wpływu energetyki na środowisko 172 4.3. Znajomość energetyki przez społeczeństwa 174 4.4. Stosunek społeczeństw do paliw kopalnych 178 4.4.1. Stosunek społeczeństw do węgla 178 4.4.2. Stosunek społeczeństw do ropy naftowej 180 4.4.3. Stosunek społeczeństw do gazu ziemnego 181 4.5. Stosunek społeczeństw do energii jądrowej 181 4.6. Stosunek społeczeństw do energii odnawialnej 188 4.6.1. Poparcie dla źródeł odnawialnych 189 4.6.2. Chęć pokrywania wysokich kosztów produkcji 193 4.6.3. Stosunek do energii wiatrowej 196 4.6.4. Stosunek do biomasy i biopaliw 200 4.6.5. Stosunek do innych źródeł odnawialnych 201 4.7. Stosunek społeczeństw do nowych technik energetycznych 204 4.8. Stosunek społeczeństw do oszczędzania energii 207 4.9. Stosunek społeczeństw do liberalizacji rynków energii 214 4.10. Literatura 217
5. Protesty społeczne przeciw inwestycjom energetycznym 221 5.1. Wstęp 221 5.2. Syndrom NIMBY 221 5.2.1. Definicja zjawiska 221 5.2.2. Rozmiary i skutki zjawiska 222 5.2.3. Rozwój badań nad konfliktami lokalizacyjnymi 224 5.3. Przyczyny protestów społecznych 224 5.3.1. Przyczyny polityczne 225 5.3.2. Przyczyny socjologiczne 226 5.3.3. Przyczyny ekonomiczne 227 5.3.4. Przyczyny etyczne 228 5.4. Rodzaje protestów społecznych 229 5.5. Sposoby rozwiązywania konfliktów lokalizacyjnych 231 5.5.1. Metody autorytarne 231 5.5.2. Metody ekonomiczne 234 5.5.3. Metody partycypacyjne 238 5.5.4. Analiza porównawcza metod 242 5.6. NIMBY a energetyka jądrowa 242 5.7. NIMBY a energetyka wiatrowa 247 5.8. Literatura 252 Zakończenie 254 Wykaz rycin 258 Wykaz tabel 259
|