Recenzowana praca zbiorowa wpisuje się w systematyczny i twórczo się kumulujący dorobek zespołu związanego z Instytutem Polityki Społecznej Uniwersytetu Warszawskiego podejmującego problematyką migracyjną. Na szczególną uwagę zasługuje otwartość poznawcza przejawiająca się w krytycyzmie wobec wcześniejszych ustaleń badawczych, próba zachowania koniecznego dystansu wobec przesyconego silnymi emocjami i często wypełnionego dogmatami dyskursu publicznego i może przede wszystkim chęć analitycznego towarzyszenia gwałtownym przemianom obejmującym Europę i jej sąsiadów, skutkującymi bezprecedensowym kryzysem uchodźczym oraz reakcjami ocierającymi się o instytucjonalną bezradność. Autorzy podejmują udaną próbę zmierzenia się z iluzją harmonii, której ulegli politycy, uczeni, ale także znaczące części społeczeństw wielu krajów europejskich na przełomie XX i XXI. Nie jest to jednak próba wpisująca się w gorący dyskurs publiczny, raczej ma charakter zdystansowanej i chłodnej analizy opartej na rzetelnej analizie danych pochodzących z różnych źródeł. W recenzowanym tomie na uwagę zasługuje również logiczne i uporządkowane przedstawienie zagadnień w poszczególnych tekstach. Oprócz walorów poznawczych tom może być z powodzeniem wykorzystywany w dydaktyce jako rodzaj publikacji o cechach podręcznika.

dr hab., prof. UW Wojciech Łukowski