Jest to praktyczny poradnik, niezbędny w pracy lekarzy pediatrów, lekarzy rodzinnych oraz specjalistów różnych dziedzin.
Składa się z dwóch części.
W części ogólnej omówiono farmakokinetyczne i farmakogenetyczne aspekty stosowania leków, ich interakcje, odrębności farmakoterapii u dzieci, ogólne zasady wyboru leku i dawkowania oraz zasady leczenia objawowego i przyczynowego.
W części szczegółowej omówiono najczęściej stosowane leki w pediatrii z uwzględnieniem różnych sytuacji klinicznych.
Rozdziały:
1. Farmakogenetyka
Polimorfizm genetyczny
Wpływ czynników genetycznych na działanie leków
Genetycznie uwarunkowany metabolizm leków
• CYP3A4
• CYP1A2
• CYP2D6
• CYP2C9
• CYP2C19
• Metylotransferaza tiopuryny
Polimorfizm receptorów
• Wrodzony zespół wydłużonego QT
• Genetycznie uwarunkowana skuteczność leczenia astmy
Polimorfizm genetyczny glikoproteiny P
Indywidualizacja farmakoterapii
2. Farmakokinetyka
Uwalnianie leków
Wchłanianie leków
Dystrybucja leków
Eliminacja leków
Metabolizm leków
Nerkowa eliminacja leków
Farmakodynamika
3. Interakcje leków stosowanych u dzieci
Interakcje między lekami stosowanymi u dzieci
• Interakcje w fazie farmaceutycznej
• Interakcje w fazie farmakokinetycznej
• Interakcje w fazie farmakodynamicznej
Interakcje leków z żywnością
• Interakcje na etapie wchłaniania leków
• Interakcje na etapie metabolizmu leków
• Interakcje na etapie wydalania leków
• Interakcje farmakodynamiczne składników diety z lekami
Interakcje leków syntetycznych z preparatami ziołowymi
4. Odrębności farmakoterapii u dzieci
Dawkowanie leków w pediatrii
• Ustalanie dawki na podstawie masy lub powierzchni ciała
• Obliczanie dawki u dziecka na podstawie dawki dla dorosłych
• Dobór odpowiedniej postaci farmaceutycznej leku
• Przestrzeganie zaleceń lekarskich a skuteczność farmakoterapii
Farmakoterapia monitorowana stężeniem leków
5. Leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe
Znaczenie bólu i gorączki
Ocena bólu i gorączki
Leczenie przeciwbólowe i przeciwgorączkowe a antybiotykoterapia
Patofizjologia bólu i gorączki
Farmakologia leków analgetycznych i antypiretycznych
• Paracetamol
• Ibuprofen
• Inne leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe
• Znaczenie zabiegów ochładzających w walce z gorączką
• Opioidy
6. Antybiotyki i sulfonamidy
Ogólne zasady antybiotykoterapii
Antybiotyki ß-laktamowe
• Penicyliny
• Cefalosporyny
• Karbapenemy
Makrolidy i linkozamidy
• Makrolidy
• Linkozamidy
Fluorochinolony
Tetracykliny
Polimyksyny
Glikopeptydy
Fuzafungina
Sulfonamidy
• Połączenia sulfametoksazolu z trimetoprimem
Algorytmy antybiotykoterapii u dzieci
7. Witaminy i związki mineralne
Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach
• Witamina D
• Witamina A
• Witamina E
• Witamina K
Witaminy rozpuszczalne w wodzie
• Witamina C (kwas askorbinowy)
• Witamina B1 (tiamina)
• Witamina B2 (ryboflawina)
• Witamina B6 (pirydoksyna)
• Witamina B12 (cyjanokobalamina)
• Kwas foliowy
• Witamina PP (nikotynamid, witamina B3)
• Kwas pantotenowy (witamina B5)
Związki mineralne
• Potas
• Magnez
• Fluor
• Jod
• Selen
• Żelazo
• Cynk
8. Kardiologia
Problemy kardiologiczne u dzieci
• Niewydolność serca
• Zaburzenia rytmu serca
• Nadciśnienie tętnicze
• Płucne nadciśnienie tętnicze
• Przewodozależne wady wrodzone serca
Leki stosowane w kardiologii
• Glikozydy nasercowe
• Leki moczopędne - diuretyki
• Leki działające na układ renina-angiotensyna-aldosteron
• Leki blokujące kanał wapniowy - antagoniści wapnia
• Leki blokujące receptory ß-adrenergiczne - ß-blokery
• Leki blokujące receptory ?-i ß-adrenergiczne
• Leki przeciwarytmiczne
• Leki przeciwzakrzepowe z grupy antagonistów witaminy K
• Leki blokujące receptory endoteliny
• Leki utrzymujące drożność przewodu tętniczego
• Leki dopaminergiczne
• Leki z grupy inhibitorów fosfodiesterazy III
• Leki z grupy antagonistów receptorów muskarynowych
9. Nefrologia
Zasady ogólne terapii chorób nerek
• Monitorowanie stężenia leków w nefrologii
• Problem nefrotoksyczności
Leki moczopędne
• Miejsca działania leków moczopędnych
• Farmakodynamika leków moczopędnych
• Niepożądane objawy leczenia
• Oporność na leki diuretyczne
• Najważniejsze leki moczopędne
Leki hamujące białkomocz
• Najważniejsze leki hamujące białkomocz
Leki stosowane w kłębuszkowym zapaleniu nerek
• Glikokortykosteroidy
• Leki cytotoksyczne
Leki stosowane w zaburzeniach czynnościowych pęcherza moczowego
• Leki stosowane przy nadwrażliwości mięśnia wypieracza moczu - mała pojemność pęcherza moczowego
• Leki stosowane u dzieci z zaburzeniami oddawania moczu i nieprawidłowym opróżnianiem pęcherza moczowego
Leczenie zakażeń układu moczowego
• Zasady ogólne farmakoterapii ZUM
• Najważniejsze leki stosowane w ZUM
10. Gastroenterologia i parazytologia
Nudności i wymioty
Choroba refluksowa przełyku
Zapalenie błony śluzowej żołądka i dwunastnicy, choroba
wrzodowa żołądka i dwunastnicy
• IPP a zakażenie Helicobacter pylori
Zaburzenia czynnościowe przewodu pokarmowego
Zapalenie i kamica pęcherzyka żółciowego
Biegunki ostre i przewlekłe
• Biegunki ostre
• Odwodnienie
• Biegunki przewlekłe
• Preparaty przywracające ekosystem mikrobiontów przewodu pokarmowego (probiotyki)
Nieswoiste zapalenia jelit
Zaparcia
Leki przeciw pasożytom przewodu pokarmowego
Preparaty stosowane w żywieniu niemowląt i małych dzieci z alergią pokarmową
• Preparaty o nieznacznym stopniu hydrolizy
• Preparaty o znacznym stopniu hydrolizy
• Mieszanki elementarne
• Preparaty sojowe
• Modyfikowane mleko w proszku dla niemowląt z tendencją do ulewania
• Modyfikowane mleko w proszku dla niemowląt od 1 m.ż. stosowane w zaburzeniach czynnościowych
• Zaburzenia trawienia tłuszczów
11. Hepatologia
Leki poprawiające metabolizm komórek wątrobowych
Leki wspomagające produkcję i wydzielanie żółci
• Leki żółciotwórcze
• Leki żółciopędne
Leczenie przewlekłych wirusowych zapaleń wątroby typu B i C u dzieci
Uwagi dotyczące leków stosowanych w hepatologii dziecięcej
12. Pneumonologia i alergologia
Leki przeciwzapalne
• Glikokortykosteroidy
Leki antyleukotrienowe
• Antagoniści receptorów dla leukotrienów cysteinylowych
• Kromony
Leki rozszerzające oskrzela
• Leki pobudzające receptory ?-i ß-adrenergiczne
• Leki pobudzające selektywnie receptory ß-adrenergiczne
Leki przeciwcholinergiczne krótko działające
• Metyloksantyny
Leki przeciwhistaminowe o działaniu blokującym receptor H1
• Leki I generacji
• Leki II generacji
Leki mukolityczne
Inne leki działające wykrztuśnie i objawowo
Leki przeciwkaszlowe
Preparaty wykrztuśne i przeciwkaszlowe
Leki przeciwbakteryjne
Leki stosowane w terapii gruźlicy
13. Hematologia i onkologia
Nierozrostowe choroby układu krwiotwórczego
• Leki stosowane w terapii ambulatoryjnej niedokrwistości
• Leki stosowane w terapii ambulatoryjnej skaz krwotocznych
Choroby nowotworowe układu krwiotwórczego i nowotworowe guzy lite
• Leki przeciwnowotworowe stosowane w terapii ambulatoryjnej
• Profilaktyka i ambulatoryjne leczenie wczesnych powikłań toksycznych chemioterapii i radioterapii
• Profilaktyka powikłań infekcyjnych chemioterapii i radioterapii oraz postępowanie w przypadku objawów zakażenia
• Ambulatoryjne leczenie odległych następstw chemioterapii i radioterapii prowadzonej w wieku rozwojowym
• Leki stosowane u dzieci z chorobą nowotworową w opiece paliatywnej
14. Endokrynologia
Zaburzenia podwzgórzowo-przysadkowe
• Moczówka prosta
• Niedoczynność przysadki
• Nadczynność przysadki
• Hiperprolaktynemia
Choroby związane z hormonami płciowymi
• Opóźnione dojrzewanie płciowe - hipogonadyzm
• Przedwczesne dojrzewanie płciowe
• Ginekomastia
• Hiperandrogenizm, hirsutyzm i zaburzenia miesiączkowania
Choroby tarczycy
• Wole proste
• Niedoczynność tarczycy
• Nadczynność tarczycy
• Rak zróżnicowany tarczycy
• Leczenie paliatywne raka rdzeniastego tarczycy
Choroby przytarczyc
• Niedoczynność przytarczyc
• Nadczynność przytarczyc
Osteoporoza
• Bifosfoniany
• Inne preparaty
Niedoczynność kory nadnerczy
• Hipoaldosteronizm
• Hipokortyzolemia
• Hipogonadyzm nadnerczowy
Nadczynność kory nadnerczy
• Hiperaldosteronizm
• Hiperkortyzolemia
• Wrodzony przerost kory nadnerczy
Niedoczynność rdzenia nadnerczy
• Katecholaminy
Nadczynność rdzenia nadnerczy - guz chromochłonny
Zaburzenia snu
Otyłość
Hipercholesterolemia
15. Diabetologia, leczenie cukrzycy typu 1
Istota cukrzycy
Kontrola przebiegu cukrzycy typu 1
• Kontrolowanie glikemii
• Kontrolowanie diety
• Kontrola wysiłku fizycznego w przebiegu cukrzycy
• Efekty działania insuliny
• Zeszyt samokontroli
Edukacja w cukrzycy typu 1
Stany naglące i zagrażające życiu dzieci z cukrzycą typu 1
• Hipoglikemia
• Kwasica ketonowa
Zasady insulinoterapii u dzieci i młodzieży
• Dobór dawek insuliny
• Insuliny stosowane w cukrzycy typu 1
Inne leki stosowane w cukrzycy typu 1
• Glukagon
Paski diagnostyczne niezbędne w insulinoterapii
16. Leczenie chorób metabolicznych
Zaburzenia przemiany aminokwasów i białek
• Fenyloketonuria
• Zaburzenia kofaktorowe - niedobór tetrahydrobiopteryny
• Tyrozynemia
• Alkaptonuria
• Inne zaburzenia przemiany aminokwasów
• Zaburzenia cyklu mocznikowego
Zaburzenia metabolizmu węglowodanów
• Galaktozemia
• Glikogenozy
Choroby lizosomalne
Zaburzenia oksydacji kwasów tłuszczowych i inne zaburzenia funkcji mitochondriów
• Zaburzenia oksydacji kwasów tłuszczowych
• Inne mitochondrialne defekty enzymatyczne
Wrodzone błędy metaboliczne - podsumowanie
17. Reumatologia
Wprowadzenie w zagadnienia reumatologii dzieci i młodzieży
• Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów i reumatoidalne zapalenie stawów
• Toczeń rumieniowaty układowy
• Twardzina układowa
• Zapalenie skórno-mięśniowe i wielomięśniowe
• Spondyloartropatie seronegatywne
Leczenie chorób reumatycznych
• Niesteroidowe leki przeciwzapalne
• Leki modyfikujące przebieg choroby
• Leki cytotoksyczne - immunosupresyjne
• Leki biologiczne
• Inne leki stosowane w chorobach reumatycznych
• Inne metody leczenia
18. Neuropsychiatria
Leki psychotropowe
• Farmakoterapia zespołu nadruchliwości z deficytem uwagi - ADHD
• Leki przeciwpsychotyczne
• Leki przeciwlękowe i nasenne
• Leki normotymiczne
Leki przeciwdepresyjne
• Nieselektywne inhibitory wychwytu zwrotnego monoamin
• Selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny
• Odwracalne inhibitory monoaminooksydazy typu A
• Inne leki przeciwdepresyjne
19. Epileptologia
Objawy niepożądane po zastosowaniu leków przeciwpadaczkowych i najczęstsze interakcje
Podstawowe leki przeciwpadaczkowe
Nowsze leki przeciwpadaczkowe - II generacja
20. Otorynolaryngologia
Terapia miejscowa górnych dróg oddechowych
• Nos i zatoki przynosowe
• Leki obkurczające błonę śluzową podawane miejscowo
• Leki obkurczające błonę śluzową nosa podawane doustnie
• Kromony
• Leki mukolityczne do stosowania miejscowego
• Leki przeciwhistaminowe
• Glikokortykosteroidy donosowe
• Antybiotyki do stosowania miejscowego
• Szczepionki donosowe
• Roztwory izotoniczne chlorku sodu, wody morskiej
Ucho
• Zapalenie przewodu słuchowego zewnętrznego i nieżyt ucha środkowego
• Surowicze zapalenie ucha środkowego
Krtań
Jama ustna i gardło
21. Okulistyka
Farmakologiczne leczenie chorób oczu u dzieci
• Ogólna charakterystyka kropli do oczu
• Ogólna charakterystyka maści okulistycznych
Leki stosowane miejscowo
• Leki działające na układ wegetatywny
• Leki rozszerzające źrenicę i porażające mięsień rzęskowy
• Jaskra
• Leki przeciwbakteryjne
• Leki przeciwwirusowe
• Leki przeciwalergiczne i przeciwzapalne
• Leki poprawiające metabolizm i regenerację tkanek
22. Choroby skóry
Leczenie ogólne chorób skóry
• Glikokortykosteroidy
• Antybiotyki i chemioterapeutyki
• Cytostatyki
• Leki przeciwhistaminowe
• Retinoidy
• Leki przeciwgrzybicze
• Leki przeciwwirusowe
• Leki immunosupresyjne
Leczenie zewnętrzne chorób skóry
• Ogólne zasady leczenia zewnętrznego
• Glikokortykosteroidy stosowane zewnętrznie
• Antybiotyki do stosowania zewnętrznego
• Chemioterapeutyki stosowane miejscowo
• Retinoidy stosowane zewnętrznie
• Pochodne witaminy D3
• Inhibitory kalcyneuryny
• Leki przeciwgrzybicze stosowane miejscowo
• Leki przeciwwirusowe stosowane miejscowo
• Inne preparaty stosowane miejscowo
Stosowanie promieniolecznictwa
Niefarmakologiczne metody leczenia chorób skóry
23. Immunoprofilaktyka i immunoterapia
Wprowadzenie w zagadnienia immunoprofi laktyki i immunoterapii
Szczepionki stosowane w zapobieganiu chorobom zakaźnym
Nieswoiste szczepionki bakteryjne
Preparaty immunoglobulin
|
