W światowym prawoznawstwie i teorii prawniczej obserwujemy dziś renesans zainteresowania myślą Gustava Radbrucha, wybitnego filozofa prawa, prawnika – specjalisty prawa karnego, polityka, a także humanisty odznaczającego się niebywałym wyczuciem sprawiedliwości. Nadal toczy się debata nad praktycznym zastosowaniem w orzecznictwie sądowym tzw. formuły Radbrucha, która uzasadnia karalność aktów łamania praw człowieka w reżimach autorytarnych.

Filozofia prawa to lektura obowiązkowa dla adeptów prawa, ekonomii, politologii, teologii, filozofii i socjologii. Wytycza „trzecią drogę” w sporze między pozytywizmem prawniczym a ujęciem prawno-naturalnym. Nie jest to kompromisowe stanowisko „pośrodku”, lecz odrębna, oryginalna i aktualna koncepcja, która odsłania pozorny w zasadzie charakter sporu między tamtymi historycznymi doktrynami.

Prawo oparte na triadzie wartości – sprawiedliwości, celowości i praworządności – to centralny punkt systemu filozofii prawa stworzonego przez Radbrucha. W jego przekonaniu teoria prawa pozbawiona filozoficznego ugruntowania byłaby ułomna: wysoki poziom teoretyczno-filozoficzny zapewnia jej aktualność mimo upływu czasu.

Rozdziały:

Przedmowa do wydania polskiego (Jerzy Zajadło) IX
Słowo od tłumacza (Ewa Nowak) LXV
Przedmowa do II wydania niemieckiego (Ralf Dreier i Stanley L. Paulson) LXXXIX
Przedmowa do I wydania niemieckiego (Ralf Dreier i Stanley L. Paulson) XCI
Wprowadzenie do filozofii prawa Radbrucha (Ralf Dreier i Stanley L. Paulson) XCV

FILOZOFIA PRAWA 1932
Przedmowa 3
§ 1. Rzeczywistość a wartość 7
Postawa neutralna wobec wartości, postawa wartościująca, postawa przezwyciężająca
wartości 7n. Podział prawa 11n.
§ 2. Filozofia prawa jako refeksja nad wartością prawa 13
Dualizm metodologiczny 13n. Relatywizm 18n.
§ 3. Nurty filozofii prawa 22
Prawo naturalne 22n. Szkoła historyczna 24n. Hegel 26n. Materialistyczna koncepcja
dziejów 26nn. Ogólna teoria prawa 29 Ihering 30n. Stammler 31n. Relatywizm
32n. Filozofia kultury 33 Pozostałe nurty 33nn.
§ 4. Pojęcie prawa 36
Prawo jako rzeczywistość zorientowana na wartości 36n. Sprawiedliwość jako idea
prawa 37 Słuszność (Billigkeit) 40 Logiczny wywód pojęcia prawa 40n. Pojęcia
prawne a priori 42n.
Księgarnia PWN: Gustav Radbruch - Filozofia prawa
§ 5. Prawo a moralność 44
Charakter zewnętrzny i wewnętrzny 44nn. zależnie od podmiotu stanowiącego cel 46n. zależnie od sposobu obowiązywania 47n. zależnie od źródła obowiązywania
50 Moralność jako podstawa obowiązywania prawa 51 jako cel prawa 52n.
§ 6. Prawo a obyczaj 54
Sprzeczny charakter obyczaju 55n. Społeczna funkcja obyczaju 56n.
§ 7. Cel prawa 58
Ujęcie indywidualistyczne, supraindywidualistyczne, transindywidualistyczne 59nn.
Dialektyczna relacja między nimi 60 Uwypuklenie ujęcia transindywidualistycznego 66n.
§ 8. Teoria partii w świetle filozofii prawa 68
Znaczenie ideologii partyjnych 68n. Indywidualizm 69nn. Liberalizm a demokracja
72n. Socjalne ujęcie prawa a socjalizm 75n. Konserwatyzm 76n. Katolicyzm polityczny 78n.
§ 9. Antynomie idei prawa 79
Sprawiedliwość, Celowość, Bezpieczeństwo prawne 79n. Napięcie między nimi 81nn.
§ 10. Obowiązywanie prawa 85
Prawnicza teoria obowiązywania 86n. Socjologiczna teoria obowiązywania 87n.
Teoria władzy 87 Teoria uznania 88 Filozoficzna teoria obowiązywania 89n.
Antynomie 92nn.
§ 11. Prawo z perspektywy filozofii dziejów 95
Forma i materia prawa 95n. Świadomy i nieświadomy postęp w prawie 98n. Legitymizm i teoria katastrof 100n.
§ 12. Prawo w świetle filozofii religii 102
Pierwotne chrześcijaństwo 103n. Tołstoj 104 Katolicyzm 104 Luter 105n.
§ 13. Psychologia człowieka prawnego 107
Prawo rzeczowe jako forma życia 107n. Prawo podmiotowe jako forma życia 111nn.
§ 14. Estetyka prawa 116
Estetyka ekspresji prawnej 117n. Prawo jako przedmiot sztuki 118n.
§ 15. Logika nauki o prawie 120
Nauka o prawie a nauki prawnicze 120n. Interpretacja 121nn. Konstrukcja i systematyka 128n. Nauka o prawie jako rozumiejąca dziedzina nauk o kulturze 130n.
Przejście do części szczegółowej 133n.
§ 16. Prawo prywatne i publiczne 134
Aprioryczny charakter tych pojęć 134n. Liberalne, konserwatywne i socjalne ujęcie stosunku między nimi 136n. Społeczny wymiar prawa 137n.
§ 17. Osoba 139
Osoba jako artykulacja równości 140n. Teleologiczny aspekt problemu osoby
prawnej 141n. Indywidualizm i teoria osoby fikcyjnej, supraindywidualizm i rzeczywista
osoba zrzeszona, transindywidualizm i przedsięwzięcia o wyższym celu 143n.
§ 18. Własność 144
Aprioryczny charakter pojęcia własności 145 Teoria zawłaszczenia i specyfikacji 145n.
Indywidualistyczne teorie własności 146n. (Goethe 146nn. Fichte 149n.) Teoria
społeczna (Encyklika Quadragesimo anno 151 Konstytucja Weimarska 151n.)
§ 19. Umowa 153
Statyka i dynamika życia prawnego 153n. Contrat social i umowa w sensie prywatnoprawnym
154n. Teoria woli i deklaracji 156n.
§ 20. Małżeństwo 158
Problematyka 158nn. Supraindywidualistyczne ujęcie małżeństwa 160n. (Encyklika
Casti connubii 160n. Konstytucja Weimarska 161n.) Indywidualistyczne ujęcie
małżeństwa 162n. Małżeństwo według formuły sowieckiej 164n.
§ 21. Prawo do dziedziczenia 166
Swoboda przekazywania spadku, prawna instytucja testamentu, przymusowy podział
spadku, przymusowe łączenie spadku w ujęciu indywidualistycznym, supraindywidualistycznym i transindywidualistycznym 166nn.
§ 22. Prawo karne 171
Teoria uzasadnienia kary 171n. (teoria przyzwolenia 171 teoria odpłaty 172)
Teoria celowości karania 173n. Sprawiedliwość 173 (wyrównująca 173 rozdzielcza
174) Celowość 174 Teorie indywidualistyczne 175n. (teoria prewencji ogólnej,
teoria prewencji specjalnej 174nn.) Faszystowskie prawo karne 176
Sowieckie prawo karne 176n. Bezpieczeństwo prawne 177n.
§ 23. Kara śmierci 179
Uprawomocnienie supraindywidualistyczne 179n. Kara śmierci a teoria umowy 180nn.
Kara śmierci a obrona konieczna 183
§ 24. Łaska 185
Łaska jako instytucja prawna 185n. Prymat łaski nad prawem 186nn.
§ 25. Proces 189
Niezawisłość sędziowska 189n. Stosunek prawny w prawie procesowym 190n.
Prawomocność 191
§ 26. Państwo praworządne 193
Prymat prawa czy państwa? 193 Teoria tożsamości 194n. Teoria samozobowiązania
196n. Rozwiązanie problemu 197n. Wartość formalnego państwa praworządnego 196nn.
§ 27. Prawo kościelne 200
Katolicyzm 200nn. Rudolph Sohm 202n. Luter 205n. Ewangelicki ustrój kościelny 205n.
§ 28. Prawo międzynarodowe 207
Problematyka 207n. Indywidualizm: państwo światowe 208n. Supraindywidualizm: dogmat suwerenności i odrzucenie prawa narodów 209nn. Transindywidualizm: prawo narodów 212n. Realia prawa międzynarodowego 213n.
§ 29. Wojna 215
Kwestie etyczne 215n. Filozofia prawa 216n. Filozofia dziejów 217n. Wojna w świetle filozofii religii 219n.

PISMA 1945-1947
Dodatek 1. Projekt posłowia do Filozofii prawa 223
Dodatek 2. Pięć minut filozofii prawa 241
Dodatek 3. Ustawowe bezprawie i ponadustawowe prawo 244

Przypisy i noty od wydawcy niemieckiego 255
Bibliografia 270
Wykaz skrótów 281
Indeks rzeczowy (Marcin Pańków) 283