„Fortece Rzeczypospolitej” to tytuł konstytucji sejmowej z 1658 roku wyodrębniającej grupę twierdz ważnych dla bezpieczeństwa całego państwa. Dokonujący się w epoce nowożytnej przełom w technice wojennej, związany z rozwojem broni palnej, miał wielorakie konsekwencje w sferze militarnej, ale także politycznej, ustrojowej i gospodarczej. Jedną z nich było powstanie i rozwój nowego typu fortyfikacji, w założeniu odpornych na użycie artylerii ogniowej, które symbolizuje pięcioboczny bastion. Przemiany w technice wojennej nakładały się na rozwój państwa w epoce nowożytnej, często ewoluującej w kierunku scentralizowanej monarchii absolutnej i także dążącego do podporządkowania sobie całej sery militarnej, w tym fortec.

 

W książce poddano analizie procesy powstawania fortyfikacji stałych w polsko-litewskiej Rzeczypospolitej, przy jej politycznej i ustrojowej specyfice, od inicjatywy, poprzez decyzję w obudowie, procedury tworzenia projektu, aż po realizację inwestycji w złożonych realiach społecznych i gospodarczych tego państwa. Jednym z ważnych problemów poruszonych w książce jest pytanie, na ile także w przypadku państwa polsko-litewskiego możemy mówić o aktywności instytucji państwowych w tym obszarze oraz o tworzeniu systemu lub systemów obronnych chroniących kraj przed licznymi zagrożeniami zewnętrznymi.