Jest to pionierskie, przekrojowe przedstawienie najnowszych osiągnięć i perspektyw genetyki molekularnej.
W części ogólnej omówiono podstawy genetyki molekularnej człowieka, genetyczno-molekularne podstawy rozwoju nowotworów, mechanizmy interakcji hormonów i receptorów, a także farmakogenetykę i farmakogenomikę chorób wewnętrznych oraz terapię genową chorób układu krążenia.
W części szczegółowej opisano aspekty genetyczno-molekularne chorób serca i naczyń krwionośnych, nerek, tkanki łącznej, układu trawiennego, chorób endokrynologicznych i alergicznych, a także zaburzeń hematopoezy oraz hemostazy.
Rozdziały:
I CZĘŚĆ OGÓLNA 1. Podstawy genetyki molekularnej 1.1. Podstawowe pojęcia z zakresu genetyki molekularnej 1.2. Podstawy wiedzy o genomie człowieka 1.3. Strategie i metody badan´ w genetyce molekularnej 1.4. Podstawowe metody biologii molekularnej stosowane w badaniach genetycznych 1.4.1. Metody wykrywania nieznanych mutacji 1.4.2. Metody identyfikacji znanych mutacji 1.4.3. Ocena ekspresji genów 2. Era medycyny molekularnej 2.1. Wstęp 2.2. Zależności genotypowo-fenotypowe 2.3. Era medycyny molekularnej? złożony proces rozwoju o niepewnej przyszłości? Piśmiennictwo 3. Genetycznomolekularne podstawy rozwoju nowotworu 3.1. Wstęp 3.2. Mikroewolucja raka 3.3. Genetycznomolekularne podstawy rozwoju raka jelita grubego 3.4. Genetycznomolekularne podstawy rozwoju raka żołądka 3.5. Dziedziczne zespoły predysponujące do rozwoju raków jelita grubego i żołądka 3.6. Molekularne markery oraz sygnatury ekspresyjne raka żołądka i jelita grubego 3.7. Zakończenie Piśmiennictwo 4. Hormony i ich receptory 4.1. Receptory błonowe 4.2. Receptory jądrowe 4.3. Porównanie efektów biologicznych wywoływanych przez receptory błonowe i jądrowe Piśmiennictwo 5. Farmakogenetyka i farmakogenomika chorób wewnętrznych 5.1. Wstęp 5.2. Polimorfizm genetyczny enzymów metabolizujących leki 5.2.1. CYP2C9 5.2.2. CYP2C19 5.2.3. CYP2D6 5.2.4. Cytochrom P450 3A 5.2.5. Dehydrogenaza dihydropirymidynowa 5.2.6. UGT1A1 5.2.7. Metylotransferaza tiopuryny 5.2.8. N-Acetylotransferaza 2 5.2.9. S-Transferazy glutationu 5.3. Polimorfizm genetyczny transporterów leków 5.3.1. Glikoproteina P (gp-170) 5.3.2. Transporter zredukowanych folianów (RFC-1) 5.3.3. Inne transportery 5.4. Polimorfizm enzymów i białek biorących udział w mechanizmie działania leków 5.4.1. Reduktaza metylenotetrahydrofolianowa 5.4.2. Syntaza tymidylanowa 5.4.3. Receptor b1-adrenergiczny 5.4.4. Receptor b2-adrenergiczny 5.5. Polimorfizmy enzymów i białek biorących udział w mechanizmie działania leków mogące mieć znaczenie kliniczne Piśmiennictwo 6. Molekularne podstawy hematopoezy 6.1. Fizjologia krwiotwórczych komórek macierzystych 6.2. Wykorzystanie kliniczne krwiotwórczych komórek macierzystych 6.3. Rola rozpuszczalnych czynników białkowych i ich receptorów w procesie krwiotworzenia 6.4. Chemokiny i ich receptory 6.5. Rola wybranych szlaków indukcji sygnałów komórkowych w regulacji hematopoezy Piśmiennictwo 7. Stan obecny i perspektywy terapii genowej chorób układu sercowo-naczyniowego 7.1. Terapia genowa wybranych chorób układu sercowo-naczyniowego 7.1.1. Podstawowe założenia terapii genowej 7.2. Wektory stosowane w transferze genów w układzie sercowo-naczyniowym 7.3. Narzędzia transferu wektorów w układzie sercowo-naczyniowym 7.4. Potencjalne zastosowania terapii genowej w leczeniu schorzeń układu sercowo-naczyniowego 7.5. Próby kliniczne 7.6. Bezpieczeństwo i aspekty etyczne terapii genowej 7.7. Podsumowanie Piśmiennictwo
II CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA 8. Genetyka molekularna chorób serca i naczyń 8.1. Jednogenowe schorzenia układu sercowo-naczyniowego 8.1.1. Kardiomiopatia przerostowa 8.1.2. Kardiomiopatia rozstrzeniowa 8.1.3. Zaburzenia rytmu serca 8.2. Wieloczynnikowe schorzenia układu sercowo-naczyniowego 8.2.1. Układ renina? angiotensyna? aldosteron 8.2.2. Płytki krwi 8.2.3. Przedsionkowy peptyd natriuretyczny 8.2.4. Warianty polimorficzne receptorów b-adrenergicznych 8.2.5. Przydatność badań molekularnych w chorobach układu sercowo-naczyniowego uwarunkowanych wieloczynnikowo Piśmiennictwo 9. Nefrologia molekularna 9.1. Wybrane nefropatie jednogenowe 9.1.1. Jednogenowe postacie nadciśnienia tętniczego Piśmiennictwo 9.1.2. Jednogenowe choroby kłębuszków nerkowych Piśmiennictwo 9.1.3. Wielotorbielowatość nerek 9.1.4. Podsumowanie Piśmiennictwo 9.2. Uwarunkowania genetyczne powikłań sercowo-naczyniowych u chorych z przewlekłą chorobą nerek Piśmiennictwo 10. Endokrynologia molekularna 10.1. Molekularne podłoże dziedzicznych chorób układu wydzielania wewnętrznego 10.1.1. Genetyczne mechanizmy niedoczynności gruczołu wydzielania wewnętrznego 10.1.2. Genetyczne mechanizmy nadczynności gruczołu wydzielania wewnętrznego 10.1.3. Gruczolaki i raki gruczołów wydzielania wewnętrznego Piśmiennictwo 10.2. Genetyka molekularna chorób podwzgórza i przysadki 10.2.1. Molekularne podstawy syntezy i działania hormonów przysadki 10.2.2. Molekularne podłoże niedoczynności podwzgórza i przysadki 10.2.3. Nadczynność i guzy przysadki Piśmiennictwo 10.3. Tyreologia molekularna 10.3.1. Molekularne podstawy wytwarzania i działania hormonów tarczycy 10.3.2. Wrodzona niedoczynność tarczycy 10.3.3. Wrodzone defekty białek wiążących hormony tarczycy 10.3.4. Zespoły oporności na hormony tarczycy 10.3.5. Genetyczne podłoże autoimmunologicznych chorób tarczycy 10.3.6. Mechanizmy molekularne rozwoju raka tarczycy Piśmiennictwo 10.4. Genetyka molekularna chorób związanych z wydzielaniem steroidów nadnerczowych i płciowych 10.4.1. Synteza hormonów steroidowych 10.4.2. Molekularny mechanizm działania hormonów steroidowych 10.4.3. Choroby dziedziczne prowadzące do niedoczynności kory nadnerczy 10.4.4. Choroby dziedziczne prowadzące do nadczynności kory nadnerczy 10.4.5. Wrodzony przerost kory nadnerczy wynikający z błędów steroidogenezy 10.4.6. Wrodzone zespoły nadmiaru mineralokortykosteroido´w 10.4.7. Inne niedobory enzymów steroidogenezy: niedobór 3b-dehydrogenazy, 17a-hydroksylazy i in. Piśmiennictwo 10.4.8. Wrodzona oporność na steroidy nadnerczowe 10.5. Genetyka molekularna guzów chromochłonnych 10.5.1. Zespół dziedzicznych przyzwojaków i guzów chromochłonnych (PGL) 10.5.2. Nerwiakowłókniakowatość typu 1 Piśmiennictwo 10.6. Dziedziczne zespoły wielogruczołowe i dziedziczne zespoły nowotworowe z objawami ze strony gruczołów wydzielania wewnętrznego 10.6.1. Zespół gruczolakowatości wewnątrzwydzielniczej typu 1 10.6.2. Zespół gruczolakowatości wewnątrzwydzielniczej typu 2 10.6.3. Choroba von Hippela?Lindaua 10.6.4. Inne zespoły dziedziczne, w przebiegu których dochodzi do tworzenia się guzów gruczołów wydzielania wewnętrznego i(lub) ich nadczynności Piśmiennictwo 10.7. Biologia molekularna zaburzeń gospodarki wapniowo-fosforanowej 10.7.1. Parathormon (PTH) i peptyd PTH-podobny (PTHrP) oraz receptory tych hormonów 10.7.2. Zaburzenia gospodarki wapniowej spowodowane nadprodukcją PTH, zmienioną jego strukturą lub zmienioną strukturą i czynnością receptora PTH-1-R 10.7.3. Zaburzenia gospodarki wapniowej spowodowane nieprawidłową czynnością receptora wapniowego 10.7.4. Receptor witaminy D 10.7.5. Zaburzenia układu RANK/RANKL/OPG 10.7.6. Fetuina A 10.7.7. Zaburzenia gospodarki fosforanowej ? działanie fosfatonin 10.7.8. Fosfatoniny 10.7.9. Białko FRP4 (frizzled-related protein) 10.7.10. Fosfoglikoproteina pozakomórkowa macierzy (MEPE) 10.7.11. Stany chorobowe związane z nadczynnością fosfatonin 10.7.12. Rola białka Klotho w gospodarce wapniowo-fosforanowej Piśmiennictwo 10.8. Podstawy molekularne funkcjonowania układu rozrodczego 10.8.1. Podstawy embriogenezy układu moczowo-płciowego 10.8.2. Znaczenie chromosomów płciowych w procesie determinacji gonady 10.8.3. Znaczenie aberracji chromosomów płciowych dla funkcjonowania układu płciowego 10.8.4. Zaburzenia rozwoju narządów płciowych 10.8.5. Hipogonadyzm hipogonadotropowy 10.8.6. Podsumowanie Piśmiennictwo 10.9. Genetyka molekularna cukrzycy 10.9.1. Genetyka cukrzycy typu 1 10.9.2. Genetyka cukrzycy typu 2 Piśmiennictwo 10.10. Genetyka molekularna zaburzeń przemiany lipidów 10.10.1. Proste jednogenowe zaburzenia lipidowe 10.10.2. Częste złożone zaburzenia lipidowe Piśmiennictwo 11. Genetyka molekularna chorób układu pokarmowego 11.1. Wybrane choroby jednogenowe układu pokarmowego 11.1.1. Mukowiscydoza 11.1.2. Porfirie wątrobowe 11.1.3. Hemochromatoza wrodzona 11.1.4. Choroba Wilsona 11.1.5. Niedobór a1-antytrypsyny 11.2. Wybrane choroby złożone (wieloczynnikowe) układu pokarmowego 11.2.1. Przewlekłe nieswoiste choroby zapalne jelit 11.2.2. Celiakia 11.2.3. Predyspozycje genetyczne do chorób trzustki 11.2.4. Genetyka molekularna wybranych złożonych chorób wątroby i dróg żółciowych 11.3. Czy istnieją predyspozycje genetyczne do zaburzeń czynnościowych przewodu pokarmowego? Piśmiennictwo 12. Hematologia molekularna 12.1. Zaburzenia szlaku erytropoezy 12.1.1. Talasemie 12.1.2. Cytoszkielet ? przyczyny nieprawidłowości występujących w strukturze i w czynności 12.2. Mechanizmy leukemogenezy 12.2.1. Rola hematopoetycznych czynników wzrostu 12.2.2. Defekty w obrębie białek receptorowych 12.2.3. Defekty genów regulujących cykl komórkowy Piśmiennictwo 13. Genetyka molekularna zaburzeń hemostazy 13.1. Biochemia układu hemostazy 13.2. Naruszenie równowagi hemostatycznej ? hemofilia lub trombofilia 13.3. Znaczenie układu hemostazy i czynników związanych z hemostazą w kształtowaniu ryzyka choroby zakrzepowo-zatorowej 13.3.1. Hemostatyczne genetyczne czynniki ryzyka choroby zakrzepowo-zatorowej 13.4. Współwystępowanie genetycznych czynników ryzyka choroby zakrzepowo-zatorowej 13.4.1. Protrombina ? znaczenie polimorfizmu G20210A genu protrombiny jako czynnika ryzyka w chorobie zakrzepowo-zatorowej 13.4.2. Fibrynogen ? polimorfizmy promotora genu łańcucha b fibrynogenu 13.4.3. Czynnik VII 13.4.4. Czynnik VIII i czynnik von Willebranda 13.4.5. Czynnik XIII 13.5. Mechanizmy regulacyjne układu hemostazy 13.6. Składniki układu fibrynolitycznego 13.6.1. Homocysteina 13.6.2. Trombomodulina 13.7. Polimorfizmy związane z zespołem antyfosfolipidowym 13.8. Polimorfizmy glikoprotein płytkowych 13.9. Polimorfizmy genów układu hemostazy a terapia hormonalna Piśmiennictwo Podziękowanie 14. Genetyka molekularna chorób alergicznych 14.1. Wprowadzenie? definicja alergii; mechanizmy 14.2. Dziedziczność alergii 14.3. Genetyka głównych mechanizmów alergii 14.3.1. IgE 14.3.2. Komórki tuczne i mediatory 14.3.3. Eozynofile 14.3.4. Limfocyty T? cytokiny i receptory 14.4. Ekspresja genów w tkankach 14.5. Geny a podatność 14.5.1. Geny a środowisko 14.6. Genetyka fenotypów alergii atopowej 14.7. Farmakogenetyka alergii 14.7.1. Odpowiedź na leki b2-sympatykomimetyczne 14.7.2. Odpowiedź na leki antyleukotrienowe 14.7.3. Odpowiedź na glikokortykosteroidy 14.8. Biologia molekularna alergenów 14.8.1. Alergeny rekombinowane, alergoidy, peptydy 14.8.2. Szczepionki genetyczne Piśmiennictwo 15. Wybrane zagadnienia z genetyki chorób tkanki łącznej 15.1. Rodzinne występowanie chorób tkanki łącznej 15.1.1. Toczeń rumieniowaty układowy 15.1.2. Twardzina układowa 15.2. Reumatoidalne zapalenie stawów 15.2.1. Polimorfizm genetyczny a predyspozycja do reumatoidalnego zapalenia stawów 15.2.2. Polimorfizm genetyczny a przebieg kliniczny reumatoidalnego zapalenia stawów 15.2.3. Polimorfizm genetyczny a autoprzeciwciała u chorych na reumatoidalne zapalenie stawów 15.3. Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa 15.4. Polimorfizm genetyczny a predyspozycja do tocznia rumieniowatego układowego, twardziny układowej, zapalenia wielomięśniowego i skórno-mięśniowego 15.5. Polimorfizm genetyczny a zmiany narządowe u chorych na twardzinę układową, zapalenie wielomięśniowe i skórno-mięśniowe 15.6. Polimorfizm genetyczny a autoprzeciwciała u chorych na toczeń rumieniowaty układowy, twardzinę układową, zapalenie wielomięśniowe i skórno-mięśniowe Piśmiennictwo Słownik pojęć z zakresu genetyki molekularnej
|