Ze względu na rolę, jaką kobiety odgrywają w społeczeństwie, opieka zdrowotna roztaczana nad nimi ma ogromne znaczenie.

W podręczniku w sposób kompleksowy zebrano treści przydatne w kształceniu położnych, pielęgniarek i rehabilitantów. Jest to wartościowa, nowoczesna publikacja, odpowiadająca współczesnym standardom światowym.

Książka zawiera podstawowe wiadomości z anatomii, fizjologii i patofizjologii ginekologicznej, z uwzględnieniem endokrynologii i onkologii oraz metod diagnozowania.

Szczególnie dokładnie omówiono aspekty praktyczne pracy położnych, pielęgniarek i fizjoterapeutów, dotyczące przygotowania do operacji chirurgicznej, zasad instrumentowania, samej operacji i postępowania pooperacyjnego oraz rehabilitacji, a także roli pielęgniarki i położnej w programach edukacyjnych i profilaktycznych.

Zwrócono też uwagę na wymogi stawiane pomieszczeniom i wyposażenie placówek medycznych, a także na jakość świadczonych usług medycznych i respektowanie praw pacjenta oraz na zasady przepływu informacji o zarządzaniu zakładami opieki zdrowotnej. Poruszono również zagadnienia zakażeń szpitalnych i zabezpieczenia personelu przed chorobami zakaźnymi. Osobny rozdział poświęcono obowiązującym przepisom prawnym oraz etyce zawodowej położnych i pielęgniarek.

Dodatkowym atutem książki jest dołączona do książki płyta CD, na której znajdują się: ilustracje wraz z opisem (np. cewnikowanie pęcherza, KTG, laparoskopia), krótkie filmy video (np. operacja usunięcia macicy bez przydatków drogą pochwową z plastyką ścian pochwy), literatura uzupełniająca, 15 testów ze sprawdzeniem poprawnych rozwiązań (około 300 pytań), linki do stron www związanych z ginekologią oraz słowniczek polsko-łaciński i łacińsko-polski.

Rozdziały:

1. Anatomia czynnościowa i topograficzna narządów płciowych 
1.1. Anatomia, topografia i fizjologia narządów płciowych żeńskich 
1.1.1. Narządy płciowe wewnętrzne żeńskie 
1.1.1.1. Jajnik 
1.1.1.2. Jajowód 
1.1.1.3. Macica 
1.1.1.4. Pochwa 
1.1.2. Narządy płciowe zewnętrzne żeńskie 
1.1.2.1. Wzgórek łonowy 
1.1.2.2. Wargi sromowe większe 
1.1.2.3. Szpara sromu 
1.1.2.4. Wargi sromowe mniejsze 
1.1.2.5. Przedsionek pochwy 
1.1.2.6. Opuszki przedsionka 
1.1.2.7. Gruczoły przedsionkowe większe i mniejsze 
1.1.2.8. Łechtaczka 
1.1.2.9. Unaczynienie i unerwienie sromu niewieściego 
1.2. Anatomia, topografia i fizjologia narządów płciowych męskich 
1.2.1. Narządy płciowe wewnętrzne męskie 
1.2.1.1. Jądro 
1.2.1.2. Najądrze 
1.2.1.3. Powrózek nasienny 
1.2.1.4. Nasieniowód 
1.2.1.5. Pęcherzyk nasienny 
1.2.1.6. Przewód wytryskowy 
1.2.1.7. Gruczoł krokowy 
1.2.1.8. Gruczoł opuszkowo-cewkowy 
1.2.2. Narządy płciowe zewnętrzne męskie 
1.2.2.1. Prącie 
1.2.2.2. Cewka moczowa męska 
1.2.2.3. Moszna 

2. Wady rozwojowe narządów płciowych żeńskich 
2.1 Pierwotna gonada dwupłciowa i kariotyp 
2.2. Formowanie jajników 
2.3. Formowanie się żeńskich wewnętrznych narządów płciowych 
2.4. Formowanie się żeńskich zewnętrznych narządów płciowych 
2.5. Wady rozwojowe narządów płciowych u osób z kariotypem 46 XX ? genetyczną płcią żeńską 
2.5.1. Wady jajników 
2.5.2. Wady jajowodów, macicy i pochwy 
2.5.2.1. Wady jajowodów 
2.5.2.2. Wady macicy i pochwy 
2.5.3. Wady zewnętrznych narządów płciowych 
2.5.4. Uwagi dotyczące diagnostyki i leczenia wad rozwojowych żeńskich narządów płciowych 

3. Higiena kobiety 
3.1. Higiena okresu pokwitania 
3.1.1. Higiena skóry, włosów i narządów płciowych zewnętrznych
3.1.2. Higiena narządu wzroku, słuchu, układu nerwowego i jamy ustnej 
3.2. Higiena kobiety w okresie rozrodczym 
3.3. Higiena kobiety w okresie okołomenopauzalnym i starczym 
3.3.1. Higiena życia 

4. Badanie ginekologiczne 
4.1. Badanie ginekologiczne osoby dorosłej 
4.2. Badanie ginekologiczne dziecka 
4.2.1. Wywiad 
4.2.2. Przedmiotowe badanie kliniczne 
4.2.3. Badania dodatkowe

5. Diagnostyczne metody obrazowania w ginekologii 
5.1. Ultrasonografia 
5.1.1. Zasada uzyskiwania obrazu 
5.1.2. Aparatura USG 
5.1.3. Przygotowanie do badania 
5.1.4. Choroby wykrywane badaniem USG 
5.1.5. Ultrasonografia w diagnostyce rozrodczości 
5.1.6. Zastosowanie nowych technik obrazowania w ginekologii 
5.2. Inne metody obrazowania stosowane w ginekologii 
5.2.1. Klasyczne metody radiologiczne 
5.2.2. Tomografia komputerowa (TK) 
5.3. Tomografia rezonansu magnetycznego (MR)
 
6. Diagnostyka laboratoryjna w ginekologii 
6.1. Organizacja pracy w laboratorium 
6.2. Pobieranie i przechowywanie materiału biologicznego 
6.2.1. Pobieranie i przechowywanie moczu 
6.2.2. Pobieranie i przechowywanie krwi 
6.3. Zasady przygotowania materiału do badań mikrobiologicznych 
6.4. Badanie patomorfologiczne 
6.4.1. Rodzaje badania patomorfologicznego 
6.4.2. Zakres badania patomorfologicznego
6.4.3. Postępowanie rutynowe z przesłanym materiałem tkankowym i zwłokami 
6.4.4. Rozpoznanie końcowe (ostateczne) mikroskopowe 
6.4.5. Terminarz badań
6.4.6. Dokumentacja
 
7. Endokrynologia ginekologiczna 
7.1. Zaburzenia okresu dziecięcego i dojrzewania 
7.1.1. Czynniki wpływające na rozwój płciowy 
7.1.1.1. Hormony podwzgórzowe i masa ciała 
7.1.1.2. Wiek ginekologiczny i wiek kalendarzowy 
7.1.2. Zaburzenia miesiączkowania 
7.1.2.1. Postępowanie w nieregularnych miesiączkach okresu dojrzewania 
7.1.3. Przedwczesne dojrzewanie płciowe
7.1.3.1. Przedwczesne dojrzewanie płciowe pochodzenia ośrodkowego 
7.1.3.2. Przedwczesny rozwój sutków 
7.1.3.3. Przedwczesny rozwój owłosienia łonowego 
7.1.3.4. Przedwczesne pokwitanie pochodzenia jajnikowego 
7.1.3.5. Przedwczesne pokwitanie w przebiegu organicznych zmian w ośrodkowym układzie nerwowym 
7.1.4. Opóźnione pokwitanie 
7.1.4.1. Dysgenezja gonad 
7.1.4.1.1. Zespół Turnera 
7.1.4.1.2. Czysta dysgenezja gonad 
7.1.4.2. Wrodzony przerost nadnerczy 
7.1.4.3. Zespół niewrażliwości na androgeny 
7.1.5. Zahamowanie pokwitania lub zahamowanie rozwoju płciowego 
7.1.5.1. Jadłowstręt psychiczny
7.1.5.2. Przedwczesne wygasanie czynności jajników 
7.1.6. Wady rozwojowe narządów płciowych
7.2. Zaburzenia hormonalne okresu rozrodczego 
7.2.1. Szczegółowa charakterystyka kliniczna pacjentek z zaburzeniami rytmu krwawień według WHO 
7.2.1.1. Grupa I. Niewydolność układu podwzgórzowo-przysadkowego 
7.2.1.2. Grupa II. Dysfunkcja układu podwzgórzowo-przysadkowego 
7.2.1.3. Grupa III. Niewydolność jajników pierwotna i wtórna 
7.2.1.4. Grupa IV. Wady macicy i dróg wyprowadzających 
7.2.1.5. Grupy V i VI. Stany hiperprolaktynemii 
7.2.1.6. Grupa VII. Niewydolność układu podwzgórzowo-przysadkowego spowodowana obecnością guza innego niż prolactinoma 
7.2.2. Inne zaburzenia hormonalne nieobjęte klasyfikacją WHO 
7.2.2.1. Zespół napięcia przedmiesiączkowego 
7.2.2.2. Częste miesiączkowanie 
7.2.2.3. Niewydolność lutealna 
7.3. Okres okołomenopauzalny i pomenopauzalny 
7.3.1. Objawy kliniczne zespołu klimakterycznego 
7.3.2. Zmiany zanikowe w tkankach estrogenozależnych 
7.3.3. Zmiany w układzie kostnym ? osteoporoza 
7.3.4. Zaburzenia metaboliczne po menopauzie 
7.3.5. Leczenie w okresie około- i pomenopauzalnym
 
8. Zaburzenia płodności 
8.1. Epidemiologia i metody diagnostyczne 
8.1.1. Przyczyny niepłodności 
8.1.2. Diagnostyka niepłodności 
8.2. Niepłodność żeńska 
8.2.1. Definicja niepłodności żeńskiej 
8.2.2. Badania diagnostyczne 
8.2.3. Rodzaje niepłodności żeńskiej 
8.2.3.1. Niepłodność endokrynologiczna 
8.2.3.1.1. Brak owulacji 
8.2.3.1.2. Niewydolność ciałka żółtego 
8.2.3.2. Niepłodność jajowodowa
8.2.3.3. Niepłodność maciczna 
8.2.3.4. Niepłodność szyjkowa 
8.2.3.5. Niepłodność immunologiczna 
8.3. Niepłodność męska 
8.3.1. Przyczyny niepłodności męskiej 
8.3.1.1. Przyczyny przedjądrowe 
8.3.1.1.1. Czynniki genetyczne 
8.3.1.1.2. Czynniki hormonalne 
8.3.1.1.3. Dysfunkcje płciowe i ejakulacyjne 
8.3.1.2. Przyczyny jądrowe 
8.3.1.2.1. Przyczyny wrodzone 
8.3.1.2.2. Infekcje 
8.3.1.2.3. Przyczyny naczyniowe
8.3.1.2.4. Czynniki antyspermatogenne 
8.3.1.2.5. Przyczyny immunologiczne 
8.3.1.3. Przyczyny pozajądrowe 
8.3.1.3.1. Niepłodność zaporowa 
8.3.1.3.2. ?Wrogość najądrzy? 
8.3.1.3.3. Infekcje gruczołów dodatkowych 
8.3.2. Diagnostyka męskiej niepłodności 
8.3.3. Najczęstsze przyczyny męskiej niepłodności 
8.4. Andrologia 
8.4.1. Rozwój i funkcjonowanie męskiego układu rozrodczego 
8.4.1.1. Jądra 
8.4.1.2. Najądrza, nasieniowody 
8.4.1.3. Prącie 
8.4.2. Oś przysadka?podwzgórze?jądro 
8.4.3. Obwodowe działanie androgenów 
8.4.4. Prawidłowe nasienie 
8.4.5. Nomenklatura niektórych zmian nasienia 
8.5. Niemożność donoszenia ciąży 
8.5.1. Poronienie  
8.5.2. Ciąża obumarła 
8.5.3. Ciąża ektopowa 
8.5.4. Niewydolność cieśniowo-szyjkowa 
8.5.5. Poród przedwczesny 
8.6. Techniki wspomaganego rozrodu 
8.6.1. Inseminacje 
8.6.2. Pozaustrojowe zapłodnienie i transfer zarodka do jamy macicy (IVF-ET)
 
9. Planowanie rodziny i antykoncepcja 
9.1. Antykoncepcja hormonalna 
9.2. Antykoncepcja wewnątrzmaciczna 
9.3. Antykoncepcja mechaniczna 
9.4. Metoda termiczna 
9.5. Metoda Billingsa
 
10. Fizjologia i patologia seksualna kobiet 
10.1. Fizjologia 
10.2. Patologia 
10.3. Zaburzenia funkcji seksualnych (dysfunkcje) 
10.4. Przyczyny dysfunkcji seksualnych 
10.5. Skłonności dewiacyjne (parafilia) i uzależnienia (seksoholizm) 
10.6. Uzależnienie od seksu 
10.7. Przemoc seksualna 
10.8. Edukacja seksualna 
10.9. Seksualność po menopauzie
 
11. Psychosomatyczne reakcje w ginekologii 
11.1. Zespoły bólowe 
11.2. Zespół napięcia przedmiesiączkowego 
11.3. Jadłowstręt psychiczny 
11.4. Zespół pokastracyjny 
11.5. Psychologiczne konsekwencje chorób nowotworowych 
11.5.1. Reakcje emocjonalne na pierwsze objawy chorobowe
11.5.2. Psychologiczna adaptacja do zabiegów operacyjnych i dalszego leczenia
11.5.3. Sytuacja kobiet po leczeniu i hospitalizacji 
11.5.4. Opieka paliatywna 
11.6. Ciąża urojona 
11.7. Zespół poaborcyjny 
11.8. Psychologiczne problemy w leczeniu niepłodności 
11.9. Problemy psychologiczne i społeczne chorych z nietrzymaniem moczu
 
12. Zapalenia narządów płciowych i gruczołu piersiowego 
12.1. Endogenna flora bakteryjna narządu płciowego kobiety 
12.2. Zapalenie sromu, pochwy i szyjki macicy 
12.2.1. Zapalenie sromu i pochwy 
12.2.1.1. Grzybicze zakażenia sromu i pochwy 
12.2.1.2. Rzęsistkowica 
12.2.1.3. Bakteryjne zapalenie pochwy 
12.2.1.4. Zapalenie szyjki macicy 
12.2.1.5. Zapalenie gruczołu przedsionkowego większego (Bartholina) 
12.3. Zapalenia w obrębie miednicy mniejszej 
12.3.1. Zapalenia w następstwie operacji ginekologicznych 
12.3.2. Zapalenia przenoszone drogą płciową (zapalenie narządów miednicy mniejszej ?PID) 
12.4. Zapalenia gruczołu piersiowego
 
13. Endometrioza 
13.1. Etiologia i patogeneza 
13.2. Umiejscowienie i podział 
13.3. Rozpoznanie 
13.4. Następstwa endometriozy 
13.5. Leczenie
 
14. Choroby zakaźne w ginekologii 
14.1. Kiła 
14.2. Rzeżączka 
14.3. Rzęsistkowica 
14.4. Opryszczka narządów płciowych 
14.5. Zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego 
14.6. Zakażenia mykoplazmą 
14.7. Zakażenie chlamydią 
14.8. Ziarnica weneryczna pachwin 
14.9. Wrzód weneryczny 
14.10. AIDS 
14.11. Zapobieganie zakażeniom personelu medycznego
 
15. Zmiany nowotworowe narządów płciowych i sutka 
15.1. Zmiany nowotworowe w gruczołach piersiowych 
15.1.1. Rozpoznawanie guzów piersi 
15.1.2. Leczenie nowotworów gruczołów piersiowych 
15.2. Zmiany nowotworowe szyjki macicy 
15.2.1. Anatomia szyjki macicy 
15.2.2. Zmiany patologiczne 
15.2.3. Diagnostyka patologii szyjki macicy 
15.2.4. Patologia szyjki macicy 
15.2.5. Leczenie raka szyjki macicy 
15.3. Nowotwory jajnika 
15.4. Nowotwory sromu 
15.4.1. Torbiel gruczołu przedsionkowego większego (Bartholina) 
15.4.2. Kłykciny kończyste 
15.4.3. Stany przedrakowe 
15.4.4. Rak sromu naciekający 
15.5. Nowotwory trzonu macicy 
15.5.1. Mięśniaki macicy 
15.5.2. Mięsaki macicy 
15.5.3. Patologiczne rozrosty 
15.5.4. Rak endometrium 
15.6. Radioterapia 
15.6.1. Opis fizyczny powstawania i działania promieniowania jonizującego 
15.6.2. Pojęcie dawki promieniowania jonizującego 
15.6.3. Kwalifikacja pacjenta do leczenia metodą radioterapii 
15.6.3.1. Planowanie rozkładu dawek promieniowania X lub gamma 
15.6.3.2. Krótki opis oddziaływania fotonów z materią 
15.6.3.3. Procentowa dawka głęboka ? PDG 
15.6.4. Aparatura 
15.6.5. Zapewnienie jakości i jej kontrola 
15.6.6. Opieka pielęgnacyjna nad chorym poddawanym leczeniu 
15.7. Chemioterapia 
15.7.1. Zagrożenie personelu podczas przetaczania cytostatyków 
15.7.2. Przygotowanie chorych do chemioterapii 
15.7.3. Zaburzenia czynności przewodu pokarmowego chorych poddanych leczeniu cytostatykami
 
16. Nietrzymanie moczu u kobiet 
16.1. Fizjologia mikcji 
16.2. Diagnostyka nietrzymania moczu 
16.3. Zasady profilaktyki wysiłkowego nietrzymania moczu 
16.4. Leczenie niezabiegowe wysiłkowego nietrzymania moczu
16.4.1. Kinezyterapia 
16.4.2. Biofeedback 
16.4.3. Elektrostymulacja 
16.4.4. Terapia behawioralna 
16.5. Leczenie operacyjne nietrzymania moczu
 
17. Stany naglące w ginekologii wymagające szybkiej interwencji 
17.1. Wstęp 
17.1.1. Ogólne zasady postępowania 
17.1.2. Ostre bóle brzucha z przyczyn ginekologicznych 
17.1.3. Krwawienia z dróg rodnych 
17.2. Krwotoki zagrażające życiu 
17.2.1. Fizjologiczne reakcje ustroju na nagłą utratę krwi 
17.2.2. Kryteria rozpoznania nadmiernej utraty krwi 
17.2.3. Ciężkie krwawienia pooperacyjne 
17.2.3.1. Przygotowanie pacjentek do zabiegów potencjalnie zagrażających krwawieniem 
17.2.3.2.Wstrząs krwotoczny
17.2.3.3. Leczenie krwawień w okresie okołooperacyjnym 
17.2.3.4. Krwotoki u pacjentek z dużym ryzykiem operacyjnym 
17.2.3.5. Możliwości farmakologicznej minimalizacji okołooperacyjnej utraty krwi 
17.2.4. Krwawienie u Świadka Jehowy 
17.3. Standardy postępowania w ginekologii w stanach naglących 
17.3.1. Wstępne określenie stanu ogólnego pacjenta i określenie kolejności przyjęcia pacjentów 
17.3.2. Pacjenci w złym stanie ogólnym wymagający pilnej interwencji 
17.3.3. Dokumenty pacjenta i dokumentacja w szpitalu 
17.3.4. Postępowanie podczas badania przy podejrzeniu o gwałt
 
18. Leczenie operacyjne w ginekologii 
18.1. Przygotowanie do operacji ginekologicznych 
18.1.1. Przygotowanie na oddziale 
18.1.2. Wywiad 
18.1.3. Badanie przedmiotowe 
18.1.4. Badanie ginekologiczne i USG 
18.1.5. Obserwacja chorej 
18.1.6. Badania laboratoryjne 
18.1.7. Różnicowanie 
18.1.8. Badanie konsultacyjne 
18.1.9. Droga, rodzaj i metoda operacji 
18.1.10.Bezpośrednie przygotowanie do operacji 
18.2. Zasady instrumentowania 
18.2.1. Zapobieganie zakażeniom 
18.3. Znieczulanie do operacji ginekologicznych 
18.4. Opieka pooperacyjna 
18.4.1. Opieka pooperacyjna na oddziale intensywnej terapii 
18.4.2. Opieka pooperacyjna na oddziale 
18.4.3. Powikłania 
18.5. Rehabilitacja po zabiegach ginekologicznych 
18.5.1. Cele rehabilitacji 
18.5.2. Rehabilitacja przed zabiegami operacyjnymi i po tych zabiegach 
18.5.3. Rehabilitacja po operacjach plastycznych krocza 
18.5.4. Rehabilitacja w osteoporozie 
18.6. Fizjoterapia w ginekologii 
18.7. Leczenie balneoklimatyczne
 
19. Zabiegi i sprzęt endoskopowy używany w ginekologii
19.1. Wyposażenie do zabiegów endoskopowych 
19.1.1. Laparoskopia 
19.1.2. Histeroskopia 
19.2. Wskazania, przeciwwskazania, powikłania i technika zabiegów endoskopowych 
19.2.1. Laparoskopia 
19.2.2. Histeroskopia 

20. Rekomendacja ?od gabinetu ginekologicznego do sali operacyjnej? 
20.1. Certyfikacja w zakresie norm ISO 
20.2. Doskonalenie kadr medycznych szpitala 
20.3. Zasady organizacji gabinetów ginekologiczno-położniczych 
20.4. Zasady organizacji oddziału ginekologiczno-położniczego 
20.5. Zasady organizacji gabinetu zabiegowego
20.6. Zasady organizacji izby przyjęć
20.7. Zasady organizacji oddziału
 
21. Zakażenia wewnątrzszpitalne
21.1. Profilaktyka i system zwalczania zakażeń szpitalnych w placówkach służby zdrowia 
21.2. Definicja zakażeń szpitalnych i związane z nią podstawowe pojęcia 
21.3. Rodzaje zakażeń szpitalnych i drogi ich szerzenia 
21.4. Drogi szerzenia 
21.5. Rodzaje drobnoustrojów powodujących zakażenia szpitalne 
21.6. Kliniczne postacie zakażeń szpitalnych i zapobieganie ich powstawaniu 
21.6.1. Zakażenia dróg moczowych 
21.6.2. Zakażenia dróg oddechowych 
21.6.3. Posocznica 
21.6.4. Zakażenia na oddziałach ginekologiczno-położniczych 
21.6.5. Zakażenia ran chirurgicznych 
21.7. Specyfika pracy oddziałów a ryzyko wystąpienia zakażeń szpitalnych 
21.8. Postępowanie w przypadku chorób zakaźnych 
21.9. Izolacja ochronna 
21.10. Zapobieganie zakażeniom wśród pracowników opieki zdrowotnej 
21.11. Postępowanie po ekspozycji na krew i inny potencjalnie infekcyjny materiał (IPIM) mogący przenosić zakażenie HIV, HBV, HCV
21.12.Higiena i ochrona rąk 
21.13. Sterylizacja 
21.14. Służby pomocnicze szpitala 
21.15.Usuwanie odpadów szpitalnych
 
22. Programy profilaktyczne
22.1. Definicje 
22.2. Cele programów profilaktycznych 
22.3. Organizacja badań przesiewowych 
22.4. Program profilaktyki raka gruczołu piersiowego 
22.5. Program profilaktyki raka szyjki macicy

23. Przepisy prawne  
23.1. Etyka pielęgniarki i położnej  
23.2. Prawa pacjenta 
23.3. Wybrane przepisy prawne w ginekologii i położnictwie
23.4. Odpowiedzialność pielęgniarki i położnej w świetle obowiązującego prawa
 
24. Informatyka w ginekologii 
24.1. Rola informacji w zarządzaniu szpitalem 
24.2. Zastosowanie Internetu w ginekologii i edukacji