Książka przygotowana z myślą o studentach kierunku "Gospodarka przestrzenna" oraz kierunków ekonomicznych, stanowiąca również cenną lekturę dla praktyków gospodarczych, pragnących dokładniej poznać związki między przemianami społecznymi i kulturowymi, a zasadami gospodarowania przestrzenią.
Praca składa się z 4 części, w których zaprezentowano:
podstawowe problemy gospodarki przestrzennej w wymiarze społecznym, przestrzenne odwzorowania procesów społecznych, przemiany społeczno-kulturowe w Polsce, perspektywy rozwoju gospodarki przestrzennej. Dodatkowymi zaletami podręcznika są:
zgodność z programami nauczania, przejrzysta struktura i jasność wykładu, bogata bibliografia, indeks rzeczowy.
Rozdziały:
CZĘŚĆ I. Społeczne wytwarzanie przestrzeni – zagadnienia podstawowe
ROZDZIAŁ 1. Podmioty wytwarzania przestrzeni społecznej 21
1.1. Człowiek jako istota wielowymiarowa 22
1.2. Zbiorowości społeczne jako podmioty wytwarzania przestrzeni 28
1.2.1. Rodzina 29
1.2.2. Społecznooeci lokalne 31
1.2.3. Społeczeństwo 33
Pytania i problemy do rozważenia 37
ROZDZIAŁ 2. Narzędzia społecznego wytwarzania przestrzeni 38
2.1. Planowanie społeczne i przestrzenne 38
2.1.1. Istota i cele planowania urbanistycznego 39
2.1.2. Kontekst społeczny i polityczny a planowanie i kształtowanie przestrzeni 41
2.1.3. Społeczne treści lokalnych planów przestrzennych 45
2.2. Gospodarowanie przestrzenią 48
2.2.1. Wzory gospodarowania przestrzenią 49
2.2.2. Degradacja i odzyskiwanie przestrzeni 51
Pytania i problemy do rozważenia 55
ROZDZIAŁ 3. Społeczne funkcje architektury 56
3.1. Ochronna i organizacyjna funkcja architektury 58
3.2. Architektura w budowaniu tożsamości zbiorowej 60
3.3. Prestiżowa funkcja architektury 62
3.4. Funkcje architektury w organizowaniu przestrzeni i zachowań przestrzennych 66
3.5. Artystyczna funkcja architektury 68
3.6. Architektura jako towar 70
Pytania i problemy do rozważenia 71
CZĘŚĆ II. Procesy zachodzące w społeczeństwie i ich przestrzenne odwzorowania
ROZDZIAŁ 4. Relacje między człowiekiem a przestrzenią 75
4.1. Poznawanie i waloryzacja przestrzeni 76
4.2. Użytkowanie i kreowanie przestrzeni 81
4.3. Przestrzeń jako scena życia społeczno-kulturowego, gospodarczego i politycznego. 86
4.3.1. Środowisko przestrzenno-społeczne – teatr życia społecznego 87
4.3.2. Znaczenie terytorium dla kształtowania się więzi i poczucia tożsamooeci grupowej 90
4.3.3. Znaczenie organizacji przestrzeni dla kształtowania postaw 94
Pytania i problemy do rozważenia 96
ROZDZIAŁ 5. Uwarunkowania organizacji przestrzeni 97
5.1. Determinanty geograficzne 97
5.2. Znaczenie czynników demograficznych 100
5.3. Uwarunkowania techniczne i technologiczne 101
5.4. Uwarunkowania gospodarcze 105
5.5. Uwarunkowania społeczno- polityczne 108
Pytania i problemy do rozważenia 113
ROZDZIAŁ 6. Cele i potrzeby społeczne w gospodarowaniu przestrzenią 114
6.1. Definiowanie celów społecznych 114
6.2. Cele rozwojowe dla Polski w Narodowym Planie Rozwoju 2007–2013 116
6.3. Cele rozwojowe a gospodarowanie przestrzenią 118
6.4. Potrzeby i oczekiwania indywidualne i zbiorowe. Możliwooeci ich zaspokajania we współczesnej Polsce 120
6.4.1. Socjologiczne ujęcie potrzeb 122
6.4.2. Przemiany potrzeb 124
6.4.3. Zaspokajanie potrzeb a sposoby organizowania przestrzeni 126
Pytania i problemy do rozważenia 130
CZĘŚĆ III. Przemiany społeczne i kulturowe we współczesnej Polsce
ROZDZIAŁ 7. Społeczeństwo polskie w procesie zmian 133
7.1. Przemiany mikrospołeczne 133
7.1.1. Przemiany rodziny 134
7.1.2. Przemiany interakcji w małych grupach 137
7.2. Tendencje do zmian w strukturach oeredniego poziomu. Społeczności lokalne 141
7.2.1. Przemiany społeczności wiejskich 141
7.2.2. Miasto polskie w okresie transformacji 146
7.3. Procesy przemian na poziomie makrospołecznym 152
7.3.1. Przemiany struktur społecznych w Polsce. Dawne i nowe wzory nierówności społecznej 152
7.3.2. Procesy urbanizacji we współczesnej Polsce 160
7.3.3. Kształtowanie się społeczeństwa obywatelskiego 162
7.3.4. Tworzenie się społeczeństwa informacyjnego 167
Pytania i problemy do rozważenia 172
ROZDZIAŁ 8. Przemiany kultury w Polsce współczesnej. Najważniejsze tendencje 174
8.1. Kultura i jej społeczne funkcje 175
8.2. Historyczna zmiennooeæ elementów kultury: przemiany wartooeci, ideałów kulturowych i systemów normatywnych 180
8.3. Zróżnicowanie stylów życia 186
8.4. Kierunki przemian we współczesnej kulturze polskiej 190
Pytania i problemy do rozważenia 195
CZĘŚĆ IV. Przeszłość i „nowe otwarcie” gospodarki przestrzennej
ROZDZIAŁ 9. Społeczno-kulturowe efekty gospodarowania przestrzenią w Polsce 199
9.1. Krajobraz kulturowy jako efekt działań człowieka. Typy krajobrazu kulturowego.Harmonia i nieład 199
9.2. Krajobrazy kulturowe współczesnej Polski. Cechy charakterystyczne. Dylematy. Konflikty 206
9.3. Ważność respektowania zasad równoważenia rozwoju i zachowywania tożsamości kulturowej na poziomie lokalnym i regionalnym 216
9.3.1. Koncepcje rozwoju zrównoważonego 217
9.3.2. Problemy rozwoju zrównoważonego w skali regionalnej 221
9.3.3. Strategia realizowania celów rozwoju zrównoważonego 223
Pytania i problemy do rozważenia 226
ROZDZIAŁ 10. Kierunki i perspektywy rozwoju polskiej gospodarki przestrzennej
w kontekoecie jednoczącej się Europy 227
10.1. Wyzwania i zagrożenia gospodarowania przestrzenią we współczesnej Polsce 229
10.1.1. Charakter układu osadniczego w Polsce i jego znaczenie dla gospodarki przestrzennej 230
10.1.2.Brak miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego jako problem 231
10.1.3. Niszczenie krajobrazu i próby przeciwdziałania mu 232
10.1.4. Metropolizacja przestrzeni 234
10.1.5.Obszary „problemowe” w polskiej przestrzeni 237
10.2. Współczesna przestrzeń Polski w kontekoecie europejskim 239
Pytania i problemy do rozważenia 243
Uwagi końcowe 244
Literatura 246
Indeks 257
|
