Książka stanowi kompleksowe opracowanie monograficzne dotyczące zadatku - instytucji, z którą wiążą się liczne problemy i różnice poglądów, dotyczące jej relacji do ogólnych reguł odpowiedzialności kontraktowej, jak i stosunków pomiędzy nią a innymi dodatkowymi zastrzeżeniami umownymi i instytucjami prawnymi o pokrewnym charakterze. Monografia przedstawia m.in. analizę uregulowania zadatku w przepisach art. 74-75 k.z. i art. 394 k.c., zagadnienie związku zadatku z prawem odstąpienia, omówienie funkcji sumy pieniężnej lub rzeczy - wręczanej tytułem zadatku - oraz funkcji tej instytucji prawnej.

W publikacji zaprezentowano poglądy dotyczące znaczenia przepisu art. 394 k.c. oraz roli zwyczaju jako czynnika mogącego kształtować treść zadatku. Ponadto przedstawiono stanowisko dotyczące potencjalnego przedmiotu zadatku, jego dopuszczalnej wartości oraz jej wpływu na możliwość zastosowania reguły interpretacyjnej z art. 394 k.c., związku czasowego pomiędzy zawarciem umowy a wydaniem przedmiotu zadatku oraz charakteru uprawnień przysługujących wierzycielowi w przypadku niewykonania zobowiązania, za które dłużnik ponosi wyłączną odpowiedzialność.

Poruszono także zagadnienie możliwości interpretacji rozwiązań cywilnoprawnych i dokonywania ich wykładni - na przykładzie zadatku - z punktu widzenia ekonomicznej analizy prawa, zakończone próbą wykazania, że instytucja ta, ze względu na cechę efektywności, stanowi atrakcyjny instrument umożliwiający modyfikację reguł odpowiedzialności kontraktowej.

Rozdziały:

1. Uwagi wprowadzające
2. Pojęcie instytucji prawnej
3. Rozróżnienie instytucji prawnej zadatku i jej przedmiotu
4. Charakter analizy

Rozdział I.Ewolucja uregulowania zadatku w prawie polskim

1.1. Wprowadzenie
1.2. Funkcje zadatku
1.3. Zadatek a odstępne
1.4. Kwestia niedopuszczalności miarkowania wysokości zadatku
1.5. Rodzaj uprawnień przysługujących w przypadku
niewykonania zobowiązania przez stronę umowy zadatkowej
z powodu okoliczności, za które ponosi ona wyłączną
odpowiedzialność
1.6. Czynniki kształtujące znaczenie prawne zadatku
1.7. Wydanie przedmiotu zadatku
1.8. Podsumowanie

Rozdział II.Funkcje instytucji prawnej zadatku i jej przedmiotu

2.1. Termin "funkcja" i jego znaczenia
2.1.1. Funkcja jako relacja
2.1.2. Funkcja jako działanie (rola)
2.1.3. Funkcja jako cel
2.1.4. Funkcja jako skutek
2.1.5. Podsumowanie
2.2. Klasyfikacja funkcji zadatku wyróżnianych w doktrynie
prawa cywilnego
2.2.1. Funkcja zadatku jako znaku zawarcia umowy
2.2.2. Funkcja zadatku jako zabezpieczenia spełnienia świadczenia
2.2.3. Funkcja zadatku jako zaliczki na poczet świadczenia
(a conto)
2.2.4. Funkcja zadatku jako zadośćuczynienia za zawód
(odstępnego)
2.3. Funkcja zabezpieczenia wykonania zobowiązania (funkcja odszkodowawcza)

Rozdział III.Mechanizm kwalifikacji wręczenia sumy pieniężnej lub rzeczy
jako ustanowienia zadatku w świetle art. 65 i art. 394 k.c

Rozdział IV.Zadatek jako dodatkowe zastrzeżenie umowne

4.1. Zasada swobody umów
4.2. Zadatek jako element umowy

Rozdział V.Zwyczaj jako źródło kształtujące treść instytucji zadatku

Rozdział VI.Ustanowienie zadatku według art. 394 k.c.

6.1. Przedmiot zadatku i jego wartość
6.1.1. Wartość przedmiotu zadatku zastrzeżonego w umowie
przedwstępnej
6.2. Moment ustanowienia zadatku
6.3. Realny charakter postanowienia o zastrzeżeniu zadatku

Rozdział VII.Podstawowe zagadnienia odpowiedzialności dłużnika
za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania

7.1. Pojęcie odpowiedzialności. Odpowiedzialność
cywilnoprawna - jej miejsce w systemie prawnym
oraz zasadnicze cechy
7.1.1. Funkcje odpowiedzialności cywilnoprawnej
7.2. Odpowiedzialność kontraktowa i deliktowa
7.2.1. Zbieg odpowiedzialności kontraktowej i deliktowej
7.3. Przesłanki odpowiedzialności kontraktowej
7.3.1. Niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania
7.3.2. Granice obowiązku dłużnika - niemożliwość
świadczenia
7.3.3. Opóźnienie spełnienia świadczenia
7.3.4. Nienależyte wykonanie zobowiązania
7.3.5. Szkoda
7.3.6. Związek przyczynowy pomiędzy niewykonaniem bądź
nienależytym wykonaniem zobowiązania a szkodą
7.3.7. Problem niezachowania należytej staranności
7.3.8. Wzorzec wymaganej staranności
7.3.9. Traktowanie niezachowania należytej staranności jako
elementu bezprawności lub winy
7.3.10. Pojęcie winy i jej rodzaje
7.3.11. Znaczenie pojęcia bezprawności
str. 264
7.4. Odpowiedzialność za czyny własne oraz za czyny
innych osób
7.5. Ciężar dowodu odpowiedzialności kontraktowej

Rozdział VIII.Skutki prawne ustanowienia zadatku według art. 394 k.c.

8.1. Przypadek niewykonania zobowiązania wskutek okoliczności,
za które odpowiedzialność ponosi jedna ze stron
8.1.1. Pojęcie niewykonania zobowiązania
8.1.2. Modyfikacje kształtujące uprzywilejowaną pozycję
prawną wierzyciela w porównaniu z ogólnymi regułami
odpowiedzialności kontraktowej
8.2. Przypadek wykonania zobowiązania
8.3. Przypadek rozwiązania umowy i jej niewykonania
wskutek okoliczności, za które żadna ze stron nie ponosi
odpowiedzialności lub za które odpowiedzialność ponoszą
obie strony
8.4. Realizacja uprawnień wynikających z zastosowania zadatku
- zagadnienia szczegółowe
8.4.1. Rozkład ciężaru dowodu
8.4.2. Problem interpretacji zwrotu "suma dwukrotnie
Wyższa" na gruncie przepisu art. 394 § 1 k.c.
8.4.3. Ustawowe uprawnienie odstąpienia od umowy
8.4.4. Wymagalność roszczenia i termin jego przedawnienia
8.5. Problem obligacyjnych lub rzeczowych skutków
ustanowienia zadatku
8.5.1. Zastosowanie konstrukcji depozytu nieprawidłowego
8.5.2. Zastosowanie konstrukcji legis commissoriae
8.5.3. Zastosowanie konstrukcji przewłaszczenia
na zabezpieczenie

Rozdział IX.Zadatek a inne instytucje prawne

9.1. Uwagi wprowadzające
9.2. Zadatek a zaliczka
9.3. Zadatek a kara umowna
9.4. Zadatek a umowne prawo odstąpienia i odstępne
9.5. Zadatek a kaucja
9.6. Zadatek a zastaw
9.7. Zadatek a wadium
9.8. Zadatek a premia opcyjna

Rozdział X.Instytucja prawna zadatku z punktu widzenia ekonomicznej
analizy prawa

10.1. Uwagi wprowadzające
10.2. Podstawowe założenia ekonomicznej analizy prawa
i możliwość jej zastosowania do regulacji
cywilnoprawnych
10.3. Ocena odpowiedzialności kontraktowej przy zastosowaniu
ekonomicznej analizy prawa
10.4. Ocena instytucji zadatku przy zastosowaniu ekonomicznej
analizy prawa
10.5. Podsumowanie i wnioski końcowe