Rozprawa zawiera wiele interesujących wniosków i spostrzeżeń dotyczących praktyki wykładni w orzecznictwie sądów administracyjnych, które to wnioski w dużej mierze zaskakują Czytelnika, gdyż są niezgodne z intuicyjnymi oczekiwaniami, opartymi na potocznych, z natury rzeczy wybiórczych obserwacjach. Autorka przeprowadza trafną wewnętrzną krytykę wielu typów uzasadnień decyzji interpretacyjnych, wskazując na ich brak spójności i dowolność przyjętych przez te typy uzasadnień założeń.

prof. dr hab. Tomasz Gizbert-Studnicki

Rozdziały:

Rozdział I.Wykładnia językowa

1. Pojęcie wykładni językowej w orzecznictwie
2. Rodzaje znaczeń "językowych"
2.1. Język "potoczny"
2.1.1. Opinie językoznawców
2.1.2. Intuicja językowa
2.1.3. Słowniki językowe
2.1.3.1. Sposoby wykorzystywania słowników przez sądy
2.1.3.2. Zarzuty wobec sposobów użycia słowników przez sądy
2.1. Język prawny
2.2.1. Problemy związane z budową, sposobami umieszczania i możliwością rozpoznawania definicji legalnych w tekście prawnym
2.1.2. Problemy związane z interpretacją definicji legalnych
2.1.3. Problemy związane z zasięgiem definicji legalnych (z zakresem związania treścią definicji legalnej)
2.2. Język prawniczy
3. Język "potoczny", prawny i prawniczy - preferencje w ramach wykładni językowej
3.1. Relacje język "potoczny" - język prawny
3.1.1. Pierwszeństwo znaczenia "potocznego"
3.1.2. Pierwszeństwo języka prawnego
3.2. Relacje język "potoczny" - język prawniczy
3.2.1. Pierwszeństwo języka prawniczego
3.2.2. Pierwszeństwo znaczenia "potocznego"
4. Inne problemy wykładni językowej
4.1. Problemy syntaktyczne
4.2. Interpretacja wyrażeń spójnikowych
4.3. Interpretacja ustanowionej przez ustawodawcę kolejności przesłanek
4.4. Eiusdem generis i expressio unius
5. Inne dyrektywy językowe
5.1. Zakaz dokonywania wykładni synonimicznej
5.2. Zakaz dokonywania wykładni homonimicznej
5.3. Zakaz wykładni per non est
5.4. Lege non distinguente
6. Argumenty na rzecz pierwszeństwa wykładni językowej
7. Podsumowanie

Rozdział II.Wykładnia systemowa

1. Zagadnienia wstępne
2. Wykładnia systemowa wewnętrzna
3. Wykładnia systemowa zewnętrzna
3.1. Kontekst kilku aktów prawnych
3.2. Wykładnia w zgodzie z konstytucją
3.3. Wykładnia prowspólnotowa
3.4. Kontekst zasad prawa podatkowego
4. Rola argumentacji systemowej
5. Problemy z rozróżnieniem wykładni systemowej i wykładni językowej
5.1. Dyrektywa języka prawnego czy wykładnia systemowa zewnętrzna?
5.2. Reguły konsekwencji terminologicznej, per non est, argumentum a rubrica
6. Wybór kontekstu systemowego a treść rozstrzygnięcia interpretacyjnego
7. Podsumowanie

Rozdział III.Wykładnia celowościowa

1. Wykładnia celowościowa a wykładnia funkcjonalna
2. Typologie celów
2.1. Cel ustawy - cel ustawodawcy
2.2. Ustawodawca aktualny - ustawodawca historyczny
2.3. Merytoryczny podział celów
2.4. Podział celów według kryterium oczekiwanego skutku
2.5. Cele opisowe i wartościujące
2.6. Typologie przydatne dla zagadnienia wielości celów tej samej regulacji
2.6.1. Cel a fragment tekstu prawnego, z którym jest łączony
2.6.2. Cele określone pozytywnie i negatywnie
2.6.3. Cele ogólne i szczegółowe
2.6.4. Cele wyższego i niższego rzędu
3. Sposoby ustalania celów
3.1. Źródła znajdujące się "poza tekstem prawnym"
3.1.1. Materiały przygotowawcze
3.1.2. Poglądy literatury
3.1.3. "Istota" instytucji prawnych, zasady "konstrukcyjne"
3.1.4. Cele ustalone uprzednio w orzecznictwie
3.2. Informacje o celu zawarte w tekście prawnym
4. Sposoby rozstrzygania kolizji celów
5. Cel a rozumienie przepisu
6. Podsumowanie

Rozdział IV.Dyrektywy preferencji (preferencje co do wyboru znaczenia)

1. Strategie oparte o priorytet wykładni językowej
1.1. Model jednoznaczności
1.2. Krytyka modelu jednoznaczności
1.3. Model oparty o "językową granicę wykładni"
1.4. Zarzuty wobec modelu językowej granicy wykładni
1.4.1. Możliwe znaczenie językowe, czyli jakie?
1.4.2. Wyjątki od respektowania granicy językowej
2. Strategia wykładni kompleksowej
2.1. Założenia wykładni kompleksowej
2.2. Argumenty na rzecz modelu kompleksowości
3. Podsumowanie

Rozdział V.Zarzut "błędnej wykładni"