Monografia przedstawia analizę instrumentów ochrony praw małoletnich pokrzywdzonych na tle seksualnym. Prezentuje karne i procesowe środki uwzględniające potrzebę poszanowania praw dziecka. Celem pracy jest także ocena dotychczasowych rozwiązań prawnych.

Książka zawiera m.in. omówienie:
• uprawnień małoletniego świadka w procesie karnym, w tym prawa do odmowy zeznań i odpowiedzi na pytanie,
• roli biegłego psychologa w przesłuchaniu małoletniego,
• udziału przedstawiciela ustawowego w przesłuchaniu.

Atutem publikacji jest wykorzystanie badan aktowych, co pozwoliło na zaakcentowanie zagadnień powodujących kontrowersje i problemy w praktyce. Ustalenia poczynione na ich podstawie stały się także kanwa wniosków de lege ferenda.

Praca zawiera szczegółowa analizę orzecznictwa Sądu Najwyższego, sądów apelacyjnych, Europejskiego Trybunału Praw Człowieka oraz Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w odniesieniu do kwestii wykorzystania instrumentów ochrony małoletnich pokrzywdzonych w procesie karnym.

Adresaci: Publikacja przeznaczona jest przede wszystkim dla praktyków wymiaru sprawiedliwości i organów ścigania - sędziów, adwokatów, radców prawnych, prokuratorów, biegłych i kuratorów sadowych. Opracowanie będzie przydatne także pedagogom oraz terapeutom. Powinno zainteresować również studentów prawa, pedagogiki i psychologii.

Rozdziały:

Rozdział I. Prawnokarna ochrona dziecka przed nadużyciem seksualnym
1. Wprowadzenie
2. Ustalenia terminologiczne
3. Typizacja przestępstw seksualnych na szkodę dzieci w polskim prawie karnym
3.1. Seksualne wykorzystanie małoletniego
3.2. Kazirodztwo
3.3. Prezentowanie, produkcja, rozpowszechnianie oraz posiadanie treści pornograficznych z udziałem małoletniego poniżej lat 15
3.4. Seksualne nadużycie stosunku zależności lub wykorzystanie krytycznego położenia
4. "Nowe" typy przestępstw seksualnych na szkodę dzieci jako wypełnianie zobowiązań międzynarodowych
4.1. Nawiązanie kontaktu z małoletnim za pośrednictwem systemu teleinformacyjnego lub sieci telekomunikacyjnej
4.2. Publiczne propagowanie zachowań o charakterze pedofilskim

Rozdział II. Pozycja procesowa małoletniego świadka (pokrzywdzonego) jako uczestnika postępowania karnego
1. Pojęcie dziecka świadka i dziecka pokrzywdzonego
2. Uprawnienia małoletniego świadka (pokrzywdzonego) w procesie karnym
2.1. Prawo małoletniego świadka do odmowy zeznań
2.2. Prawo małoletniego świadka do uchylenia się od odpowiedzi na pytanie
2.3. Prawo małoletniego do odmowy zeznań lub odpowiedzi na pytania w sytuacji "szczególnie bliskiego stosunku" z oskarżonym (art. 185 k.p.k.)
3. Obowiązki małoletniego świadka
3.1. Obowiązek stawiennictwa małoletniego świadka oraz pozostawania do dyspozycji organu procesowego
3.2. Obowiązek zeznawania i powinność mówienia prawdy

Rozdział III. Przesłuchanie osoby małoletniej w trybie art. 185a oraz 185b k.p.k.
1. Organ uprawniony do przesłuchania małoletniego w trybie art. 185a oraz 185b k.p.k.
2. Podmioty uczestniczące w przesłuchaniu małoletniego w trybie art. 185a oraz 185b k.p.k.
2.1. Rola biegłego psychologa w przesłuchaniu małoletniego
2.2. Udział przedstawiciela ustawowego
3. Utrwalenie czynności przesłuchania - protokół, rejestracja obrazu i dźwięku, stenogram
4. Taktyka przesłuchania małoletniego świadka
5. Powtórzenie czynności przesłuchania - poglądy doktryny i orzecznictwo Sądu Najwyższego

Rozdział IV. Międzynarodowe standardy ochrony małoletnich ofiar przestępstw
1. Standardy Rady Europy i Unii Europejskiej
1.1. Europejska konwencja o kompensacji dla ofiar przestępstw popełnionych z użyciem przemocy z 1983 r.
1.2. Zalecenie Rady Europy w sprawie pozycji ofiary w procesie karnym
1.3. Zalecenie Rady Europy w sprawie zapobiegania wiktymizacji i pomocy dla ofiar przestępstw
1.4. Deklaracja Organizacji Narodów Zjednoczonych o podstawowych zasadach sprawiedliwości dla ofiar przestępstw i nadużyć władzy
1.5. Prawa ofiary przestępstwa w świetle przepisów decyzji ramowej Rady Unii Europejskiej o pozycji ofiary w postępowaniu karnym
1.6. Konwencja Rady Europy z Lanzarote o ochronie dzieci przed seksualnym wykorzystywaniem i niegodziwym traktowaniem w celach seksualnych
1.7. Europejska konwencja o wykonywaniu praw dzieci
1.8. Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności
2. Prawa i obowiązki małoletnich świadków w świetle orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka
2.1. Sprawa W.S. przeciwko Polsce
2.2. Sprawa S.N. przeciwko Szwecji
2.3. Sprawa Bocos-Cuesta przeciwko Holandii
2.4. Sprawa P.S. przeciwko Niemcom
2.5. Sprawa Accardi i inni przeciwko Włochom
3. Linia orzecznicza Sądu Najwyższego w kontekście standardów wyznaczanych przez organy międzynarodowe
4. Procedura prejudycjalna III filara Unii Europejskiej - wyrok w sprawie M. Pupino

Rozdział V. Przesłuchanie małoletniego pokrzywdzonego w trybie art. 185a k.p.k. na tle badań aktowych
1. Wprowadzenie - cel badań
2. Metoda przeprowadzonych badań
3. Charakterystyka narzędzia badawczego
4. Sposób opracowania materiału
5. Charakterystyka spraw rozpoznawanych przez sądy
5.1. Zgłoszenie wykorzystania seksualnego dziecka i reakcje organów ścigania
5.2. Charakterystyka sprawców i pokrzywdzonych małoletnich
6. Dane dotyczące przesłuchań
6.1. Liczba i forma przesłuchań
6.2. Powody powtórnych przesłuchań w trybie art. 185a k.p.k.
7. Podmioty uczestniczące w czynności przesłuchania
7.1. Udział biegłego psychologa
7.2. Udział i rola przedstawiciela ustawowego
7.3. Udział obrońcy podejrzanego (oskarżonego) w czynności przesłuchania
8. Czas przesłuchania
9. Miejsce przesłuchania
10. Dokumentowanie czynności przesłuchania - protokoły, nagrania audiowizualne
11. Sposób pouczenia o prawach i obowiązkach
12. Wnioski z przeprowadzonych badań aktowych
Zakończenie

Aneks. Wzór ankiety do badań aktowych
Wykaz tabel
Wykaz wykresów
Wykaz orzeczeń
Wykaz aktów prawnych
Wykaz źródeł online