Termin ekologia w ostatnim dziesięcioleciu zrobił ogromną karierę, równocześnie jednak stał się tak wieloznaczny, że jego użytkownicy nie zawsze mogą się ze sobą porozumieć.

Dla biologów ekologia jest nadal dyscypliną naukową, posługującą się właściwym dla siebie zestawem odpowiednio zdefiniowanych pojęć, aparaturą i technikami badawczymi, przestrzegającą zasad metodologicznych. Dla większości nie-biologów pojęcie ekologii nabrało jednak nowego, wartościującego znaczenia - ekologia to pożądany stan warunków środowiska, w jakim żyje człowiek; ekologiczny znaczy dobry, nieekologiczny - zły (dla człowieka).

W Kompendium wiedzy o ekologii autorzy pokazują, w jaki sposób aparat pojęciowy i metody badań ekologii można i powinno się wykorzystywać dla interpretacji funkcjonowania społeczeństw ludzkich.

Książka wprowadza ład terminologiczny i w sposób przystępny pomaga czytelnikowi poruszać się w rozległym obszarze problematyki ekologicznej, uwzględniając jej związki z różnymi dziedzinami nauki i życia. Problematykę ekologiczną potraktowano bardzo szeroko - od molekularnych podstaw kontaktu żywej materii z otoczeniem, poprzez "klasyczne" zagadnienia biocenologiczne i ekosystemowe, ekologiczne uwarunkowania funkcjonowania ludzkich społeczeństw, do prawnych aspektów ochrony środowiska.

Kompendium wiedzy o ekologii adresowane jest zarówno do osób zawodowo zajmujących się ekologią, jak i do studentów oraz nauczycieli - jako pomoc dydaktyczna, a także do wszystkich zainteresowanych problematyką ekologiczną.

Rozdziały:
ALFABETYCZNY WYKAZ HASEŁ XIII

I. ABIOTYCZNE ŚRODOWISKO ŻYCIA 1
1. Powstanie wszechświata i początki Ziemi 1
2. Budowa i skład atmosfery 7
3. Woda i jej osobliwe właściwości 21
4. Gleba jako składnik środowiska 32
5. Zasoby naturalne Ziemi 36

II. EKOLOGIA – ORGANIZMY ŻYWE I ICH ŚRODOWISKO 42
1. Układy ekologiczne 42
2. Autekologia – organizmy a środowisko 44
3. Synekologia – poziom gatunkowy 54
4. Synekologia – ujęcie ekosystemowe 71
5. Typy ekosystemów 101

III. BIOCHEMICZNE ASPEKTY EKOLOGII 119
1. Przedmiot i zakres ekologii biochemicznej 119
2. Zwrotne oddziaływanie czynników środowiska i żywych układów 121
3. Oddziaływania biochemiczne między organizmami 123
4. Wpływ środowiskowych czynników stresowych na organizmy 150
5. Znaczenie biotechnologii 165

IV. EKOLOGIA WÓD 168
1. Ekosystem wodny Ziemi 168
2. Strategie rozwojowe w ekosystemach wodnych 183
3. Różnorodność ekosystemów wodnych 189
4. Wrażliwość, odporność i tolerancja ekosystemów wodnych 191
5. Ochrona ekosystemów wodnych na Ziemi 196

V. EKOLOGIA CZŁOWIEKA 201
1. Pojęcie „ekologia człowieka” 201
2. Zależność między człowiekiem a środowiskiem 205
3. Antropocenoza 234

VI. KRAJOBRAZOWE ODNIESIENIA EKOLOGII; EKOLOGIA KRAJOBRAZU 261
1. Pojęcia: „krajobraz” i „ekologia krajobrazu” 261
2. Aspekty ekologiczne w badaniach krajobrazowych 263
3. Badania krajobrazowo-ekologiczne 273

VII. MIASTO JAKO UKŁAD EKOLOGICZNY 279
1. Miejsce i rola człowieka w miejskim układzie ekologicznym 279
2. Przedmiot badań ekologii miasta 282
3. Ekologia miasta – sfera abiotyczna 285
4. Ekologia miasta – sfera biotyczna 292
5. Funkcjonowanie miasta jako układu ekologicznego 310

VIII. CHEMICZNE ZAGROŻENIA ŚRODOWISKA 313
1. Pojęcia podstawowe 313
2. Źródła zanieczyszczeń atmosfery ziemskiej 314
3. Zanieczyszczenia wód 333
4. Problem odpadów stałych i chemiczne zanieczyszczenia gleb 339
5. Zjawiska o zasięgu globalnym 342
6. Problem zanieczyszczenia żywności 352
7. Terroryzm ekologiczny 355

IX. EKOLOGIA STOSOWANA 357
1. Wpływ działalności ludzkiej na przyrodę 357
2. Znaczenie badań ekologicznych 360
3. Ochrona zasobów przyrody 366
4. Bioróżnorodność 373
5. Pozyskiwanie zasobów żywych – eksploatacja populacji biologicznych 375
6. Gatunki szkodliwe dla gospodarki człowieka 380
7. Podstawy współczesnej ochrony środowiska człowieka 385

X. LAS JAKO UKŁAD EKOLOGICZNY 392
1. Las z punktu widzenia nauk przyrodniczych 392
2. Środowisko leśne 401
3. Dynamika lasu 414
4. Ważniejsze typy ekosystemów leśnych Polski 416
5. Stosunek człowieka do lasu 420

XI. EKOLOGICZNE ASPEKTY ROLNICTWA 436
1. Pojęcie agroekosystemu 436
2. Powstawanie krajobrazu rolniczego 436
3. Czynniki plonotwórcze roślin rolniczych 447
4. Rolnictwo integrowane i ekologiczne 462
5. Rolnictwo a ochrona środowiska 469

XII. ŚRODOWISKO I ZDROWIE 472
1. Pojęcie zdrowia 472
2. Zagrożenie stanu zdrowia 473
3. Nadzwyczajne zagrożenia środowiska życia człowieka 500
4. Promocja zdrowia 506

XIII. PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA 513
1. Pojęcie prawa ochrony środowiska 513
2. Źródła prawa ochrony środowiska 517
3. Zachowawcza ochrona przyrody 521
4. Użytkowa i humanitarna ochrona zwierząt 528
5. Ochrona powierzchni Ziemi oraz zasobów gruntowych 531
6. Ochrona śródlądowych i morskich zasobów wodnych 535
7. Ochrona środowiska przed uciążliwościami 539
8. Odpowiedzialność za naruszenia prawa ochrony środowiska 548