Wiek XVI zapisał się jako czas kobiet, wówczas wiele z nich zdobyło wpływ na rządy i politykę, wówczas też otworzył się dla nich dostęp do wiedzy, rozumiany jako coś więcej niż tylko umiejętność czytania i pisania. Edukacja dziewcząt objęła, przynajmniej w niektórych wypadkach, naukę języków i literatury klasycznej oraz filozofii. Zastrzeżone były te możliwości tylko dla przedstawicielek elity, ale zaczęły one przecierać szlak dający dostęp do wiedzy następnym pokoleniom kobiet.

Dwór francuski stał się widownią dla działalności tych ambitnych i świetnie wykształconych niewiast. Wśród przepychu, zabaw intelektualnych i rycerskich, radości i intryg, miłości i śmierci, kobiety stawały się obiektami i ofiarami męskiej rywalizacji, a czasem kreowały swe otocznie według własnej woli i wyobrażenia.

 

Małgorzata de Valois była zapewne najbarwniejszą postacią francuskiego dworu u schyłku XVI wieku. Ludzi mądrzejszych, bardziej wpływowych, a także o wiele większego formatu było wokół niej bez liku, ale właśnie ona – śliczna, rozumna, ambitna budzi wciąż zaciekawienie. Jej urok i inteligencja przyniosły jej tyle samo podziwu, co nienawiści. Wszakże po dziś dzień nie ma odpowiedzi na pytanie, jaka była – bardzo piękna, bardzo rozumna, bardzo dumna, bardzo ambitna, bardzo swawolna, a może bardzo nieszczęśliwa?