Lampy elektronowe zostały wyparte ze sprzętu powszechnego użytku przez półprzewodniki pod koniec lat 70. ubiegłego stulecia, ale od kilku lat przeżywają swój renesans, przede wszystkim w technice audio.

Rosnąca popularność lamp umożliwiła przygotowanie nowego, poprawionego i znacznie poszerzonego wydania tej książki, w którym uwzględniono większość sugestii zgłaszanych przez Czytelników wydania pierwszego.

Książka jest przeznaczona dla wszystkich elektroników, którzy chcą samodzielnie budować różnego rodzaju lampowe układy audio. Zawarty w niej przejrzysty i kompleksowy kurs projektowania układów lampowych, wiele praktycznych przykładów wspartych najważniejszymi elementami teorii oraz parametry i charakterystyki wybranych lamp są dobrym materiałem pozwalającym podjąć samodzielne próby budowania urządzeń z lampami elektronowymi. Dodatkowo w książce zaprezentowano narzędzia programowe wspomagające projektowanie układów lampowych.

Rozdziały:

1. Lampy elektronowe  13
1.1. Wiadomości ogólne 15
1.2. Katody lamp elektronowych  16
1.2.1. Katody wolframowe  16
1.2.2. Katody tlenkowe   18
1.2.3. Katody bezpośrednio żarzone  22
1.2.4. Katody pośrednio żarzone  23
1.3. Siatki lamp elektronowych 24
1.4. Anody lamp elektronowych 25
1.5. Mostki konstrukcyjne 26
1.6. Gettery 26
1.6.1. Gettery rozpylane   27
1.6.2. Gettery nierozpylane  30
1.6.3. Rozpylanie getteru   30
1.7. Szkło w technologii lamp  31
1.7.1. Podział szkieł na miękkie i twarde  31
1.7.2. Naprężenia w szkle. Usuwanie naprężeń   32
1.7.3. Wykrywanie naprężeń   33
1.7.4. Współczynnik rozszerzalności cieplnej szkła i jego znaczenie   33
1.7.5. Wytrzymałość termiczna szkła  34
1.7.6. Wydzielanie gazów ze szkła. Przenikalność gazów przez szkło   34
1.7.7. Przewodność elektryczna szkła i jego stratność dielektryczna  35
1.7.8. Niektóre rodzaje szkieł stosowanych w technologii lamp  36
1.7.9. Szkła wtopieniowe   38
1.7.10. Otrzymywanie przezroczystych przewodzących pokryć na szkle  39
1.7.11. Akwadag i metalizacja lamp elektronowych  40
1.7.12. Nóżki spłaszczowe i talerzyki  41
1.7.13. Balony lamp elektronowych   41
1.7.14. Stapianie talerzyka lub nóżki z balonem   42
1.8. Pompowanie lamp elektronowych  44
1.8.1. Pompy rotacyjne   45
1.8.2. Pompy dyfuzyjne  45
1.8.3. Pompy turbomolekularne  47
1.8.4. Pompy sublimacyjne  48
1.8.5. Pompy jonowo-sorpcyjne   49
1.8.6. Układy pompowe   50
1.8.7. Odgazowanie lamp   51
1.8.8. Pomiar próżni  53
1.9. Lampa jako element liniowy 58
1.9.1. Dioda  58
1.9.2. Trioda   60
1.9.3. Tetroda   73
1.9.4. Pentoda  74
1.9.5. Heksoda   80
1.9.6. Heptoda   80
1.9.7. Magiczne oko (elektronowy wskaźnik wysterowania lub dostrojenia)   80
1.10. Badanie sprawności lamp elektronowych  84
1.10.1. Kontrola stanu grzejnika   84
1.10.2. Wykrywanie zwarć międzyelektrodowych  85
1.10.3. Ocena emisji lampy  85
1.10.4. Jakość próżni   86
1.11. Układy do wyznaczania charakterystyk statycznych lamp  88
1.11.1. Układy do badania diod  88
1.11.2. Układy do badania triod  90
1.11.3. Układy do wyznaczania charakterystyk pentod   93
1.11.4. Zasilacz do układów pomiarowych  94
1.12. Miernik lamp elektronowych  95
1.13. Korzystanie z charakterystyk statycznych lamp  100
1.13.1. Wyznaczanie nachylenia Sa z charakterystyki Ia = f(Us)  101
1.13.2. Wyznaczanie współczynnika amplifikacji Ka z rodziny charakterystyk anodowych   103
1.13.3. Wyznaczanie rezystancji wewnętrznej Ra z charakterystyki Ia = f(Ua)   104
1.13.4. Określanie charakterystyk statycznych przy różnych napięciach siatki drugiej dla pentody z rodziny charakterystyk Ia = f(Ua) przy Us2 = const, Us3 = 0, Us1 = const i rodziny charakterystyk siatkowych Ia = f(Us1) przy Us3 = 0, Us2 = const oraz Is2 = f(Us1) przy Us3 = 0, Us2 = const
1.14. Lampy gazowane   106
1.14.1. Lampa neonowa (neonówka)   106
1.14.2. Tyratron   107

2. Układy zasilania  109
2.1. Prostowniki  110
2.1.1. Prostowniki lampowe  110
2.1.2. Prostowniki półprzewodnikowe  128
2.1.3. Przykładowe układy prostowników  130
2.1.4. Żarzenie lamp elektronowych  132
2.2. Stabilizatory napięcia   133
2.2.1. Układy stabilizatorów napięcia  133
2.3. Wskazówki dotyczące konstruowania zasilaczy  136

3. Bloki funkcjonalne wzmacniaczy audio  139
3.1. Wprowadzenie   140
3.2. Oporniki. Szeregowe i równoległe łączenie oporności. Połączenie mieszane   140
3.3. Obwody rozgałęzione. Pierwsze i drugie prawo Kirchhoffa   142
3.4. Kondensatory. Szeregowe i równoległe łączenie kondensatorów. Połączenie mieszane   143
3.5. Metody rozważania obwodów prądu przemiennego  143
3.6. Cewki. Szeregowe i równoległe łączenie cewek. Połączenie mieszane   146
3.7. Oporność bierna indukcyjna  146
3.8. Trójkąt oporności. Zastosowanie do szeregowych obwodów prądu zmiennego. Rezonans szeregowy  148
3.9. Natężenie prądu w obwodzie prądu przemiennego  151
3.10. Równoległe (rozgałęzione) obwody prądu przemiennego   151
3.11. Elementy rachunku symbolicznego  152
3.12. Podstawy matematyczne metody symbolicznej   152
3.13. Działania na liczbach zespolonych  154
3.13.1. Dodawanie i odejmowanie   154
3.13.2. Mnożenie dwóch liczb zespolonych   154
3.13.3. Dzielenie liczb zespolonych   154
3.13.4. Usuwanie liczb zespolonych z mianownika  155
3.14. Zastosowanie rachunku symbolicznego do prostych obwodów prądu przemiennego  155
3.15. Admitancja i susceptancja w metodzie symbolicznej. Rezonans równoległy   157
3.16. Schematy zastępcze w układach lampowych. Przykład zastosowania schematu zastępczego do układu prostego wzmacniacza   159
3.17. Podstawowe układy pracy lamp we wzmacniaczach   165
3.17.1. Układ WK  166
3.17.2. Układ WA (wtórnik katodowy)  168
3.17.3. Układ WS   169
3.18. Wzmacniacze mocy m.cz.  170
3.18.1. Klasy pracy wzmacniaczy mocy   170
3.18.2. Punkt pracy we wzmacniaczu mocy   176
3.18.3. Obliczanie parametrów i wartości elementów dla wzmacniaczy mocy   176
3.18.4. Wzmacniacze beztransformatorowe   195
3.18.5. Wzmacniacze pracujące w klasie AB   198
3.18.6. Praca lamp z prądem siatki   205
3.19. Wzmacniacze napięciowe m.cz.   206
3.19.1. Obliczenie wzmacniacza oporowego ze sprzężeniem pojemnościowym  206
3.19.2. Przesunięcia fazowe w oporowym wzmacniaczu napięciowym   219
3.19.3. Katodyna   220
3.19.4. Obciążenie anody drugą lampą. Aktywne obciążenie   226
3.19.5. Warunki pracy wzmacniaczy napięciowych m.cz.  227
3.19.6. Ujemne sprzężenie zwrotne we wzmacniaczach m.cz.   228
3.19.7. Wzmacniacze napięciowe regulowane napięciem   238
3.19.8. Wzmocnienie wzmacniacza regulacyjnego jako funkcja napięcia sterującego. Aproksymacja funkcji wzmocnienia  239
3.19.9. Błąd aproksymacji  243
3.19.10. Uzyskiwanie liniowej charakterystyki wzmocnienia w funkcji napięcia sterującego   243
3.19.11. Uzyskiwanie charakterystyki logarytmicznej wzmacniacza regulacyjnego   246
3.19.12. Zastosowanie triod regulacyjnych w układach elektronowej regulacji wzmocnienia  247
3.19.13. Próżniowy regulator siły głosu  249
3.19.14. Przykładowe rozwiązania wzmacniaczy napięciowych  254
3.20. Inwertery fazy   258
3.21. Kaskody  260
3.22. Sumatory  260
3.23. Współpraca lamp i półprzewodników  262
3.24. Układy regulacji barwy dźwięku   262
3.24.1. Regulatory dwójnikowe  263
3.24.2. Regulatory czwórnikowe  263
3.24.3. Przykłady obliczania czwórników  265
3.24.4. Przykłady rozwiązań układów barwy dźwięku  265
3.25. Psofometryczna regulacja siły głosu  268
3.26. Wskaźniki wysterowania  272
3.27. Zakłócenia we wzmacniaczach m.cz. i ich usuwanie 275
3.27.1. Przydźwięk sieci   275
3.27.2. Mikrofonowanie   278
3.27.3. Sprzężenia pasożytnicze   278
3.27.4. Szumy we wzmacniaczach m.cz.  279
3.28. Uwagi dotyczące montażu wzmacniaczy m.cz.   280
3.29. Podstawowe pomiary we wzmacniaczach m.cz.  281
3.29.1. Pomiary napięć i prądów w układzie  281
3.29.2. Pomiar mocy pobieranej z sieci   281
3.29.3. Wyznaczanie charakterystyki przenoszenia  281
3.29.4. Pomiar skutecznej mocy wyjściowej  282
3.29.5. Wyznaczanie zawartości harmonicznych (zniekształceń nieliniowych) metodą pięciopunktową   283
3.29.6. Pomiar zawartości harmonicznych miernikiem zniekształceń nieliniowych  285
3.29.7. Pomiar współczynnika intermodulacji   286
3.29.8. Pomiar charakterystyki fazowej wzmacniacza   286
3.29.9. Badanie wzmacniaczy przy użyciu sygnałów prostokątnych  288

4. Przykładowe projekty  289
4.1. Przykłady obliczeniowo-konstrukcyjne  290
4.1.1. Filtr zasilacza  295
4.1.2. Układ żarzenia  296
4.2. Wzmacniacz na lampie ECL11   297
4.3. Wzmacniacz na lampie ECL82 bez pętli ujemnego sprzężenia zwrotnego   297
4.4. Wzmacniacz na lampie ECL82 z pętlą ujemnego sprzężenia zwrotnego  298
4.5. Wzmacniacz na lampach ECC83 i EL84  298
4.6. Wzmacniacz z wyjściowym stopniem przeciwsobnym na lampach 6P3S  299
4.7. Wzmacniacz z wyjściowym stopniem przeciwsobnym o mocy 20 W  300
4.8. Wzmacniacz pracujący z kwartetem lamp EL84   301
4.9. Wzmacniacz przeciwsobny na lampach EL36   301
4.10. Wzmacniacz stereofoniczny na lampach EL84 pracujący w klasie A   302
4.11. Wzmacniacz przeciwsobny z lampami EL84   302
4.12. Wzmacniacz na lampach ECC83 i EL84 z USZ  305
4.13. Hybrydowe wzmacniacze słuchawkowe   305
4.14. Wzmacniacz słuchawkowy bez transformatorów wyjściowych  308
4.15. Wzmacniacz mocy na lampach bezpośrednio żarzonych 311
4.16. Przedwzmacniacz dla mikrofonu pojemnościowego   312
4.17. Lampowy korektor graficzny  313
4.18. Układ wytwarzający efekt vibrato   317
4.19. Lampowy analizator widma   318
4.20. Lampowy kompresor dynamiki  321
4.21. Elektronowy potencjometr siły głosu   326
4.21.1. Wskazówki dotyczące programu mikrokontrolera obsługującego potencjometr   328
4.21.2. Zniekształcenia nieliniowe wnoszone przez potencjometr  331
4.21.3 Chrakterystyka amplitudowo-częstotliwościowa potencjometru  332

Dodatek A. Wybrane charakterystyki i dane niektórych typów lamp stosowanych w projektach opisanych w książce 334
Dodatek B. Europejskie oznaczenia lamp elektronowych  347
Dodatek C. Oznaczenia rosyjskich lamp elektronowych  349
Dodatek D. Płytka drukowana sekwencera zasilania do urządzeń lampowych 351
Dodatek E. Oprogramowanie CAD/EDA dla projektantów układów lampowych 352
Dodatek F. Tabela rosyjskich zamienników wybranych lamp europejskich i amerykańskich 355