Literatura dawna, zwana też staropolską, nie pociąga tłumów, jednak legendarne już wykłady Profesora Borowskiego z historii literatury staropolskiej, przez większość studentów krakowskiej polonistyki uważane za najlepsze w całym toku studiów, sprawiają, że ta na pozór przebrzmiała literatura staje się pasjonująca i żywa.

 

Teksty dawno zmarłych poetów i prozaików, pisane w archaicznych językach, przemawiają do nas ludzkim głosem. Dzieje się tak dlatego, że są to bonae litterae i litterae humanae. Profesor, nieustannie posługujący się tymi pojęciami, podkreśla więc wymiar artystyczny i etyczny dawnych tekstów. W ten sposób może się w nich przejrzeć nasze własne człowieczeństwo. W rezultacie dawna literatura staje się literaturą jak najbardziej aktualną. I nie chodzi tu o jej dopasowanie do współczesności i pokazanie na przykład, jak skorumpowany parlament z Odprawy posłów greckich przypomina dzisiejszy sejm. Chodzi raczej o to, żeby zobaczyć, w konfrontacji z Innymi - ludźmi z innych czasów i z zupełnie innej rzeczywistości, nas samych. W tym sensie Mikołaj Rej może być naszym współczesnym. Ważne jest też, żeby zrozumieć, skąd się wywodzimy, jakie są źródła naszej kultury i naszej etyki.

 

Fundamentem wykładów Profesora jest przekonanie, że tradycje europejska i polska nie są monolitem, wywodzą się z różnych, wielojęzycznych, wielowyznaniowych i czasami konkurujących z sobą tekstów: obok chrześcijańskich nie mniej istotne są w kulturze polskiej i europejskiej teksty Żydów, politeistycznych Greków i Rzymian, a także wyznawców islamu. Bez tych korzeni nie bylibyśmy tacy, jacy jesteśmy. Prezentowana książka, dedykowana Profesorowi Andrzejowi Borowskiemu, stanowi zbiór artykułów napisanych przez Jego uczniów i najbliższych współpracowników z krakowskiej polonistyki.

 

Kompozycję tomu wyznaczają zagadnienia bliskie Profesorowi i obecne w jego własnej twórczości naukowej - są to mit złotego wieku, idea humanitas, tożsamość kulturowa oraz definiowanie własnej i cudzej przestrzeni, sztuki wyzwolone, bonae litterae oraz renesansowa rzeczpospolita uczonych i artystów.