Przedmiotem książki jest przeciwdziałanie zdarzeniom radiacyjnym oraz likwidacja ich skutków, które obejmują trzy aspekty biomedyczne: • postępowanie ratunkowe na miejscu zdarzenia i transport ofiar do zakładów leczniczych • szacowanie dawek pochłoniętych przez porażonych • leczenie obrażeń.
Autorzy opisują m.in. podstawowe elementy fizyki promieniowania jonizującego i dozymetrii, zasady ochrony radiologicznej, biologiczne przyczyny uszkodzeń popromiennych, chorobę popromienną, zaburzenia psychiczne oraz ich leczenie. Uwzględniono odpowiednie dyrektywy i zalecenia Unii Europejskiej.
Książka jest przeznaczona dla lekarzy i średniego personelu medycznego stosujących źródła promieniowania do celów diagnostycznych i leczniczych, służb ratowniczych oraz studentów medycyny i fizyki jądrowej.
Może być przydatna w szkoleniach z ochrony radiologicznej przy ekspozycji zawodowej i medycznej oraz z zakresu zagrożeń radiacyjnych, takich jak: wybuchy jądrowe, wypadki radiacyjne, akty terroru.
Rozdziały:
1. Podstawowe elementy fizyki promieniowania jonizującego i dozymetrii Charakterystyka źródeł i rodzajów promieniowania jonizującego Promieniowanie elektromagnetyczne Promieniowanie jonizujące korpuskularne Źródła promieniowania jonizującego Aparatura rentgenowska Radioizotopy Oddziaływanie promieniowania jonizującego z materią Działanie promieniowania jonizującego na żywą tkankę Czynniki warunkujące skutki oddziaływania promieniowania jonizującego na żywe organizmy Promieniowanie słabo i silnie jonizujące Małe i duże dawki promieniowania Podział dawki w czasie (frakcjonowanie) Rodzaje ekspozycji na promieniowanie jonizujące Podstawowe jednostki i wielkości stosowane w dozymetrii promieniowania jonizującego Dawka pochłonięta Dawka równoważna Dawka skuteczna Mierzalne wielkości dozymetryczne Dawka ekspozycyjna Kerma Aktywność promieniotwórcza Metody oceny narażenia w przypadku ekspozycji zewnętrznej Pomiar dawki ekspozycyjnej Metody bezpośrednie Metody pośrednie Szacowanie dawki pochłoniętej Metody eksperymentalne Metody teoretyczne Metody oceny narażenia w przypadku ekspozycji wewnętrznej
2. Biologiczne podłoże uszkodzeń popromiennych Uszkodzenia DNA i ich naprawa Popromienna śmierć komórki Śmierć interfazalna Śmierć mitotyczna Zależność dawka?efekt dla śmierci komórki Skutki deterministyczne i stochastyczne Wczesne i późne skutki deterministyczne Ostry zespół popromienny i zespół skórny Ostry zespół popromienny (ARS) Zespół skórny (CRS)
3. Zespół szpiku kostnego Struktura i funkcja układu krwiotwórczego Komórki macierzyste Komórki ukierunkowane (prekursorowe) Komórki dojrzałe Komórki podścieliska krwiotwórczego Promieniowrażliwość komórek krwiotwórczych Kliniczna manifestacja zespołu szpikowego ostrej choroby popromiennej Szpik jako ?narząd krytyczny? Leczenie zespołu szpikowego ostrej choroby popromiennej Endogenna odnowa szpiku z przetrwałych napromienienie komórek macierzystych Przeszczepy krwiotwórcze Banki komórek macierzystych jako źródło przeszczepianego materiału Podsumowanie
4. Zespół żołądkowo-jelitowy ostrej choroby popromiennej Wprowadzenie Patofizjologia zespołu żołądkowo-jelitowego (GIS) Przebieg i objawy kliniczne zespołu żołądkowo-jelitowego Leczenie zespołu żołądkowo-jelitowego
5. Zmiany popromienne skóry i ich leczenie Wprowadzenie Mechanizmy uszkodzeń popromiennych skóry Przebieg i objawy kliniczne popromiennego uszkodzenia skóry Leczenie popromiennych uszkodzeń skóry Leczenie ogólne Leczenie miejscowe
6. Podstawowe zasady ochrony radiologicznej Realizacja zasad ochrony radiologicznej w odniesieniu do ekspozycji zawodowej i środowiskowej Realizacja zasad ochrony radiologicznej w odniesieniu do ekspozycji medycznej Diagnostyka rentgenowska Radiologia interwencyjna Tomografia komputerowa (TK) Medycyna nuklearna
7. Dozymetria biologiczna w ocenie dawki pochłoniętej Wprowadzenie Cytogenetyczne metody oceny dawki w limfocytach krwi obwodowej Aberracje chromosomowe niestabilne i stabilne Szybka dozymetria w warunkach masowego narażenia (test ?triage?) Elektronowy rezonans paramagnetyczny (EPR) w próbkach kości lub szkliwie zęba Zasada spektroskopii EPR Zasada pomiaru sygnału EPR i ocena dawki promieniowania Zalety i ograniczenia metody EPR oraz zakres czułości
8. Ważniejsze wypadki radiacyjne i płynące z nich wnioski Wprowadzenie Główne przyczyny wypadków Radiografia przemysłowa Stacje sterylizacji radiacyjnej Radioterapia Zgubione źródła promieniowania Przekroczenie masy krytycznej uranu lub plutonu Wnioski płynące z analizy wypadków radiacyjnych
9. Zagrożenia bronią jądrową i radiologiczną Wprowadzenie Detonacja ładunku nuklearnego Skutki użycia broni jądrowej Użycie broni radiologicznej Atak na instalację lub składowisko wypalonego paliwa jądrowego Ryzyko zdrowotne związane z terroryzmem radiologicznym i nuklearnym Medyczne postępowanie ratownicze i lecznicze Sposoby zapobiegania terroryzmowi radiologicznemu i nuklearnemu Podsumowanie
10. Profilaktyka i leczenie zaburzeń zdrowotnych u ofiar zdarzeń radiacyjnych Przygotowanie personelu ratowniczego Postępowanie z ofiarami zdarzeń radiacyjnych
11. Zaburzenia psychiczne i pomoc ofiarom zdarzeń radiacyjnych Zaburzenia psychiczne o charakterze ostrym i przewlekłym Czynniki wpływające na intensywność reakcji psychicznych wywołanych przez zdarzenia radiacyjne Przeciwdziałanie i leczenie zaburzeń psychicznych
|