Przedmiotem książki jest przeciwdziałanie zdarzeniom radiacyjnym oraz likwidacja ich skutków, które obejmują trzy aspekty biomedyczne:
• postępowanie ratunkowe na miejscu zdarzenia i transport ofiar do zakładów leczniczych
• szacowanie dawek pochłoniętych przez porażonych
• leczenie obrażeń.
Autorzy opisują m.in. podstawowe elementy fizyki promieniowania jonizującego i dozymetrii, zasady ochrony radiologicznej, biologiczne przyczyny uszkodzeń popromiennych, chorobę popromienną, zaburzenia psychiczne oraz ich leczenie. Uwzględniono odpowiednie dyrektywy i zalecenia Unii Europejskiej.
Książka jest przeznaczona dla lekarzy i średniego personelu medycznego stosujących źródła promieniowania do celów diagnostycznych i leczniczych, służb ratowniczych oraz studentów medycyny i fizyki jądrowej.
Może być przydatna w szkoleniach z ochrony radiologicznej przy ekspozycji zawodowej i medycznej oraz z zakresu zagrożeń radiacyjnych, takich jak: wybuchy jądrowe, wypadki radiacyjne, akty terroru.
Rozdziały:
1. Podstawowe elementy fizyki promieniowania jonizującego i dozymetrii
Charakterystyka źródeł i rodzajów promieniowania jonizującego
Promieniowanie elektromagnetyczne
Promieniowanie jonizujące korpuskularne
Źródła promieniowania jonizującego
Aparatura rentgenowska
Radioizotopy
Oddziaływanie promieniowania jonizującego z materią
Działanie promieniowania jonizującego na żywą tkankę
Czynniki warunkujące skutki oddziaływania promieniowania jonizującego na żywe organizmy
Promieniowanie słabo i silnie jonizujące
Małe i duże dawki promieniowania
Podział dawki w czasie (frakcjonowanie)
Rodzaje ekspozycji na promieniowanie jonizujące
Podstawowe jednostki i wielkości stosowane w dozymetrii promieniowania jonizującego
Dawka pochłonięta
Dawka równoważna
Dawka skuteczna
Mierzalne wielkości dozymetryczne
Dawka ekspozycyjna
Kerma
Aktywność promieniotwórcza
Metody oceny narażenia w przypadku ekspozycji zewnętrznej
Pomiar dawki ekspozycyjnej
Metody bezpośrednie
Metody pośrednie
Szacowanie dawki pochłoniętej
Metody eksperymentalne
Metody teoretyczne
Metody oceny narażenia w przypadku ekspozycji wewnętrznej
2. Biologiczne podłoże uszkodzeń popromiennych
Uszkodzenia DNA i ich naprawa
Popromienna śmierć komórki
Śmierć interfazalna
Śmierć mitotyczna
Zależność dawka?efekt dla śmierci komórki
Skutki deterministyczne i stochastyczne
Wczesne i późne skutki deterministyczne
Ostry zespół popromienny i zespół skórny
Ostry zespół popromienny (ARS)
Zespół skórny (CRS)
3. Zespół szpiku kostnego
Struktura i funkcja układu krwiotwórczego
Komórki macierzyste
Komórki ukierunkowane (prekursorowe)
Komórki dojrzałe
Komórki podścieliska krwiotwórczego
Promieniowrażliwość komórek krwiotwórczych
Kliniczna manifestacja zespołu szpikowego ostrej choroby popromiennej
Szpik jako ?narząd krytyczny?
Leczenie zespołu szpikowego ostrej choroby popromiennej
Endogenna odnowa szpiku z przetrwałych napromienienie komórek macierzystych
Przeszczepy krwiotwórcze
Banki komórek macierzystych jako źródło przeszczepianego materiału
Podsumowanie
4. Zespół żołądkowo-jelitowy ostrej choroby popromiennej
Wprowadzenie
Patofizjologia zespołu żołądkowo-jelitowego (GIS)
Przebieg i objawy kliniczne zespołu żołądkowo-jelitowego
Leczenie zespołu żołądkowo-jelitowego
5. Zmiany popromienne skóry i ich leczenie
Wprowadzenie
Mechanizmy uszkodzeń popromiennych skóry
Przebieg i objawy kliniczne popromiennego uszkodzenia skóry
Leczenie popromiennych uszkodzeń skóry
Leczenie ogólne
Leczenie miejscowe
6. Podstawowe zasady ochrony radiologicznej
Realizacja zasad ochrony radiologicznej w odniesieniu do ekspozycji zawodowej i środowiskowej
Realizacja zasad ochrony radiologicznej w odniesieniu do ekspozycji medycznej
Diagnostyka rentgenowska
Radiologia interwencyjna
Tomografia komputerowa (TK)
Medycyna nuklearna
7. Dozymetria biologiczna w ocenie dawki pochłoniętej
Wprowadzenie
Cytogenetyczne metody oceny dawki w limfocytach krwi obwodowej
Aberracje chromosomowe niestabilne i stabilne
Szybka dozymetria w warunkach masowego narażenia (test ?triage?)
Elektronowy rezonans paramagnetyczny (EPR) w próbkach kości lub szkliwie zęba
Zasada spektroskopii EPR
Zasada pomiaru sygnału EPR i ocena dawki promieniowania
Zalety i ograniczenia metody EPR oraz zakres czułości
8. Ważniejsze wypadki radiacyjne i płynące z nich wnioski
Wprowadzenie
Główne przyczyny wypadków
Radiografia przemysłowa
Stacje sterylizacji radiacyjnej
Radioterapia
Zgubione źródła promieniowania
Przekroczenie masy krytycznej uranu lub plutonu
Wnioski płynące z analizy wypadków radiacyjnych
9. Zagrożenia bronią jądrową i radiologiczną
Wprowadzenie
Detonacja ładunku nuklearnego
Skutki użycia broni jądrowej
Użycie broni radiologicznej
Atak na instalację lub składowisko wypalonego paliwa jądrowego
Ryzyko zdrowotne związane z terroryzmem radiologicznym i nuklearnym
Medyczne postępowanie ratownicze i lecznicze
Sposoby zapobiegania terroryzmowi radiologicznemu i nuklearnemu
Podsumowanie
10. Profilaktyka i leczenie zaburzeń zdrowotnych u ofiar zdarzeń radiacyjnych
Przygotowanie personelu ratowniczego
Postępowanie z ofiarami zdarzeń radiacyjnych
11. Zaburzenia psychiczne i pomoc ofiarom zdarzeń radiacyjnych
Zaburzenia psychiczne o charakterze ostrym i przewlekłym
Czynniki wpływające na intensywność reakcji psychicznych wywołanych przez zdarzenia radiacyjne
Przeciwdziałanie i leczenie zaburzeń psychicznych
|
