Obserwujemy dziś rehabilitację mitu i stereotypu jako narzędzi pozwalających wyjść poza scjentystyczny ideał historiografii, odsłaniających fundamenty myślenia o przeszłości i jego kulturowe, religijne czy ideologiczne uwikłania.

Tom studiów Mity i stereotypy w dziejach Polski i Ukrainy w XIX i XX w. jest wspólnym dziełem historyków, którzy od lat uczestniczą w naukowym dialogu polsko-ukraińskim. W centrum zainteresowania autorów pozostaje historiografia narodowa jako ukształtowana w XIX stuleciu opowieść o przeszłości rywalizujących ze sobą społeczności.

Pierwsza część – Mit, stereotyp, pamięć we współczesnej humanistyce, ze szczególnym uwzględnieniem historiografii – grupuje teksty o charakterze teoretyczno-metodologicznym.

Część druga – Historiografia. Między mitotwórstwem a mitoburstwem – łączy wypowiedzi odnoszące się do różnych tematów: od historii politycznej, przez historię kultury i życia naukowego, aż po zagadnienia z dziedziny dziejów gospodarczych.

Kolejna część – Polacy i Ukraińcy wobec kultu bohaterów narodowych – odwołuje się do trwale zakorzenionych w narodowych narracjach wizerunków herosów, m.in. do postaci Bohdana Chmielnickiego i Józefa Piłsudskiego. Wreszcie ostatnia, zatytułowana Dziedzictwo Rzeczpospolitej wielu narodów.

Polsko-ukraińskie spory wokół mitu Kozaczyzny, zbiera teksty odnoszące się do wspólnej przeszłości, zarówno tej dokumentującej współpracę obu nacji, jak i tej, której symbolem stały się dramatyczne konflikty z XVII i XVIII w.