Książka zawiera gruntowną analizę problemówwykładni i stosowania instytucji obrony koniecznej,opartą na poglądach doktryny i orzecznictwie SąduNajwyższego oraz Sądów Apelacyjnych z okresuobowiązywania aż trzech kodeksów karnych: z 1932,1969 i 1997 r.

Autor podkreśla uniwersalizm i "ponadczasowy"charakter instytucji obrony koniecznej,a zarazem zwraca uwagę na zmienne tendencje - liberalizujące (okres międzywojenny), albozaostrzające (czasy PRL) warunki jej stosowania.Popiera aktualną tendencję do uchylenia karalnościekscesu polegającego na przekroczeniu granicobrony koniecznej w wyniku strachu lub wzburzeniausprawiedliwionego okolicznościami zamachu.Stąd postulat de lege ferenda, aby taką sytuacjęobjąć klauzulą niekaralności, powodującą umorzeniepostępowania karnego.

Do tekstu autorskiegodołączono zbiór tez orzecznictwa Sądu Najwyższegoi Sądów Apelacyjnych wraz z informacją o miejscuich publikacji. Powinno to ułatwiać Czytelnikowidotarcie do interesujących go orzeczeń.

Rozdziały:

Rozdział I.Pojęcie i funkcje obrony koniecznej
1. Kilka uwag o rozwoju instytucji
2. Społeczna funkcja obrony koniecznej
3. Obrona konieczna jako kontratyp przestępstwa

Rozdział II.Warunki obrony koniecznej
1. Pojęcie warunków obrony koniecznej
2. Zamach na dobro chronione prawem
2.1. Pojęcie zamachu
2.2. Zakres dóbr chronionych
2.3. Bezprawność i rzeczywisty charakter zamachu
2.4. Bezpośredniość zamachu
3. Odpieranie zamachu (obrona)
3.1. Pojęcie odpierania zamachu (obrony) i treść działań obronnych
3.2. Podmiotowe (subiektywne) elementy obrony koniecznej
4. Obrona konieczna w wypadku bójki lub pobicia

Rozdział III.Granice obrony koniecznej
1. Zagadnienie konieczności obrony
1.1. Konieczność a współmierność obrony
1.2. Samoistność a subsydiarność jako wyznaczniki konieczności obrony
2. Zagadnienie współmierności obrony do niebezpieczeństwa zamachu
2.1. Wyznaczniki współmierności obrony do zamachu
2.2. Współmierność obrony a jej skuteczność

Rozdział IV.Przekroczenie granic obrony koniecznej i jego prawne konsekwencje
1. Przekroczenie granic obrony koniecznej
1.1. Uwagi ogólne
1.2. Niewspółmierność sposobu obrony do niebezpieczeństwa zamachu jako eksces intensywny
1.3. Niewspółczesność obrony do zamachu jako eksces ekstensywny
2. Ocena i skutki prawne przekroczenia granic obrony koniecznej
2.1. Ocena prawna czynu będącego przekroczeniem granic obrony koniecznej
2.2. Nadzwyczajne złagodzenie kary lub odstąpienie od jej wymierzenia
2.3. Odstąpienie od karalności sprawcy przekroczenia granic obrony koniecznej w wyniku strachu lub wzburzenia
2.4. Propozycje zmian de lege ferenda