| Tytuł: | Ochrona praw podstawowych w Unii Europejskiej Zarys prawa | | | Autor: | Jan (red.) Barcz | | | ISBN: | 978-83-255-0350-5 | | | Ilość stron: | 390 | | | Data wydania: | 2008 | | | Oprawa: | Twarda | | | Format: | 14.0x23.0cm | | | Wydawnictwo: | C.H. Beck | |
| | Cena: | 69.00zł | |
Rozszerzenie UE i pogłębienie procesu integracji europejskiej sprawia, że narasta konieczność umocnienia ochrony praw podstawowych w ramach Unii. Uchwalenie Karty Praw Podstawowych stało się kamieniem milowym na tej drodze. Ważnymi etapami były propozycje zawarte w Traktacie konstytucyjnym (który nie wszedł w życie), przejęte następnie przez Traktat z Lizbony.
Umocnienie ochrony praw podstawowych jest jednym z najważniejszych elementów reformy ustrojowej Unii zawartej w tym Traktacie. Chodzi zwłaszcza o nadanie charakteru prawnego Karcie i stworzenie podstawy prawnej dla przystąpienia Unii do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Problemy te są zasadniczym tematem rozważań w prezentowanej książce, przy czym szczególną uwagę poświęcono przebiegowi dyskusji w tej mierze w Polsce
Rozdziały:
Rozdział I. Wprowadzenie: granice władzy i granice interpretacji (Mirosław Wyrzykowski) 25
§ 1. Mandat parlamentarny 25
§ 2. Typologia argumentacji uzasadniającej negację postanowień Karty Praw Podstawowych i przystąpienie do Protokołu Nr 7 w sprawie stosowania Karty do Polski
§ 3. Próba objaśnienia istoty i funkcji Protokołu polsko-brytyjskiego w świetle Deklaracji Nr 62 33
§ 4. Cele przeciwników Karty w świetle Konstytucji RP 36
Rozdział II. Karta Praw Podstawowych: struktura, zakres regulacyjny i dotychczasowe znaczenie w praktyce (Filip Jasiński) 38
§ 5. Uwagi wstępne 38
§ 6. Przebieg prac nad koncepcją i treścią KPP 38
I. Początki 38
II. Pierwsze próby skatalogowania praw podstawowych 40
III. Efekty prac I Konwentu Europejskiego 41
IV. Od Traktatu konstytucyjnego do Traktatu z Lizbony 42
§ 7. Struktura i zakres regulacyjny KPP 44
I. Adresaci KPP 46
II. Relacja KPP z EKPCz w świetle art. 52 ust. 3 KPP 48
III. Kategoria specyficzna: prawa nowoczesne 48
§ 8. Znaczenie KPP w praktyce 49
I. Znaczenie legislacyjne i interpretacyjne 54
II. Znaczenie dyplomatyczne i instytucjonalne 56
§ 9. Podsumowanie 59
Rozdział III. Karta Praw Podstawowych: wyznaczniki standardów ochronnych (Cezary Mik) 61
§ 10. Wstęp 61
§ 11. Karta Praw Podstawowych UE z 2007 r. – uwagi ogólne 62
§ 12. Normatywne postaci praw podstawowych 65
I. Uwagi wprowadzające 65
II. Prawa, wolności i zasady – znaczenie rozróżnienia 66
III. Struktura normatywna praw 68
IV. Struktura normatywna zasad 72
§ 13. Prawa podstawowe z KPP a prawa podstawowe jako zasady ogólne prawa
§ 14. Zasady korzystania z praw podstawowych i ich ochrony 74
I. Korzystanie z praw podstawowych 74
II. Zasady ochrony praw podstawowych 75
§ 15. Zobowiązania wynikające dla Polski z KPP w świetle wyznaczników standardów ochronnych 77
Rozdział IV. Inkorporacja Karty Praw Podstawowych do prawa UE: status Karty w prawie UE, zakres obowiązywania i stosowania, główne problemy interpretacyjne z uwzględnieniem stanowiska polskiego (Anna Wyrozumska)
§ 16. Status Karty Praw Podstawowych w prawie UE 80
§ 17. Zakres zastosowania Karty Praw Podstawowych 84
§ 18. Protokół w sprawie stosowania Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej w stosunku do Polski i Zjednoczonego Królestwa
§ 19. Polskie deklaracje w sprawie Karty Praw Podstawowych i Protokołu polsko-brytyjskiego 97
§ 20. Deklaracja czeska 99
§ 21. Przyczyny związania Polski Protokołem w sprawie stosowania Karty oraz niektóre dalsze jego skutki 100
I. Kwestie moralności i obyczajności 100
II. Standardy socjalne 106
III. Roszczenia majątkowe związane z drugą wojną światową i cezurą temporalną 109
§ 22. Podsumowanie 111
Rozdział V. Postanowienia Karty Praw Podstawowych w świetle wiążących Polskę umów międzynarodowych i postanowień Konstytucji RP z 1997 r. (Roman Wieruszewski)
§ 23. Wstęp 113
§ 24. Tytuł I KPP – Godność człowieka 114
I. Godność człowieka 114
II. Prawo do życia 115
III. Prawo człowieka do integralności 116
IV. Zakaz tortur i nieludzkiego lub poniżającego karania albo traktowania 117
V. Zakaz niewolnictwa i pracy przymusowej 117
§ 25. Tytuł II KPP – Wolności 118
I. Prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego 118
II. Poszanowanie życia prywatnego i rodzinnego 119
III. Ochrona danych osobowych 120
IV. Prawo do zawarcia małżeństwa i założenia rodziny 120
V. Wolność myśli, sumienia i religii 121
VI. Wolność wypowiedzi i informacji 122
VII. Wolność zgromadzania się i stowarzyszania się 122
VIII. Wolność sztuki i nauki 123
IX. Prawo do nauki 123
X. Wolność wyboru zawodu i prawo do podejmowania pracy 124
XI. Wolność prowadzenia działalności gospodarczej 125
XII. Prawo własności 126
XIII. Prawo do azylu 127
XIV. Ochrona w przypadku usunięcia z terytorium państwa, wydalenia lub ekstradycji 127
§ 26. Tytuł III KPP – Równość 128
I. Równość wobec prawa 128
II. Niedyskryminacja 128
III. Różnorodność kulturowa, religijna i językowa 129
IV. Równość kobiet i mężczyzn 130
V. Prawa dziecka 130
VI. Prawa osób w podeszłym wieku 131
VII. Integracja osób niepełnosprawnych 131
§ 27. Tytuł IV KPP – Solidarność 131
I. Prawo pracowników do informacji i konsultacji w ramach przedsiębiorstwa 132
II. Prawo do rokowań i działań zbiorowych 132
III. Prawo dostępu do służb pośrednictwa pracy 132
IV. Ochrona w przypadku nieuzasadnionego zwolnienia z pracy 133
V. Należyte i sprawiedliwie warunki pracy 133
VI. Zakaz pracy dzieci i ochrona młodocianych w pracy 133
VII. Życie rodzinne i zawodowe 134
VIII. Zabezpieczenie społeczne i pomoc społeczna 134
IX. Ochrona zdrowia 135
X. Dostęp do usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym 135
XI. Ochrona środowiska 136
XII. Ochrona konsumentów 136
§ 28. Tytuł V KPP – Prawa obywateli 136
I. Prawo głosowania i kandydowania w wyborach do Parlamentu Europejskiego 137
II. Prawo głosowania i kandydowania w wyborach lokalnych 137
III. Prawo do dobrej administracji 137
IV. Prawo dostępu do dokumentów 138
V. Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich 138
VI. Prawo petycji 138
VII. Swoboda przemieszczania się i pobytu 138
VIII. Ochrona dyplomatyczna i konsularna 139
§ 29. Tytuł VI KPP – Wymiar sprawiedliwości 139
I. Prawo do skutecznego środka prawnego i dostępu do
bezstronnego sądu 139
II. Domniemanie niewinności i prawo do obrony 140
III. Zasady legalności oraz proporcjonalności kar
do czynów zabronionych pod groźbą kary 140
IV. Zakaz ponownego sądzenia lub karania w postępowaniu karnym za ten sam czyn zabroniony pod groźbą kary
§ 30. Tytuł VII KPP – Postanowienia ogólne 141
I. Zakres zastosowania 141
II. Zakres i wykładnia praw i zasad 142
III. Poziom ochrony 142
IV. Zakaz nadużywania praw 143
§ 31. Uwagi końcowe 143
Rozdział VI. Karta Praw Podstawowych: zróżnicowany charakter prawny postanowień Karty i ich skutki dla jednostek, sądów oraz ustawodawcy (Adam Bodnar)
§ 32. Wstęp – zarys systemu ochrony praw podstawowych w UE 144
§ 33. Klasyfikacja postanowień materialnych KPP pod względem ich charakteru normatywnego 147
I. Uwagi ogólne 147
II. Prawa i wolności, które mogą być bezpośrednio
stosowane 148
III. Prawa i wolności odwołujące się do prawa unijnego lub prawa krajowego 151
IV. Zasady („Unia uznaje i szanuje”) 154
V. Postanowienia programowe lub aspiracyjne („unijne polityki powinny zapewniać”) 157
VI. Prawa związane z obywatelstwem Unii 158
§ 34. Znaczenie KPP dla jednostek, sądów i ustawodawcy polskiego 159
I. Uwagi ogólne 159
II. Powoływanie się przez jednostkę na bezpośrednio stosowalne postanowienia KPP przed sądami krajowymi i wspólnotowymi
III. Uwzględnianie postanowień KPP w procesie stanowienia prawa krajowego 164
§ 35. Podsumowanie 166
Rozdział VII. Rola Agencji Praw Podstawowych jako podmiotu wspierającego stosowanie Karty Praw Podstawowych (Adam Łazowski) 167
§ 36. Uwagi wprowadzające 167
§ 37. Dyskusja nad utworzeniem Agencji Praw Podstawowych 168
§ 38. Rozporządzenie 168/2007 – ramy prawne dla działalności Agencji Praw Podstawowych 172
I. Uwagi wprowadzające 172
II. Cele i mandat kompetencyjny Agencji Praw Podstawowych 174
III. Zakres terytorialny działalności Agencji Praw Podstawowych 177
IV. Zadania Agencji Praw Podstawowych oraz mechanizmy ich realizacji 178
§ 39. Wieloletnie ramy prac Agencji Praw Podstawowych na lata 2007–2012 182
§ 40. Podsumowanie 184
Część II. Konsekwencje przystąpienia UE do EKPCz dla umocnienia ochrony jednostki w UE i dla umocnienia europejskiego systemu ochrony praw człowieka
Rozdział VIII. Znaczenie postanowień EKPCz dla ochrony praw podstawowych jako ogólnych zasad prawa w UE (Cezary Mik) 204
§ 41. Wprowadzenie 204
§ 42. System ochronny EKPCz – charakterystyka ogólna 204
§ 43. Ewolucja powiązania praw podstawowych jako zasad ogólnych prawa z EKPCz 207
§ 44. Czynniki określające pozycję EKPCz w odniesieniu do praw podstawowych jako zasad ogólnych prawa UE 213
§ 45. Zakres, sposoby i cele wykorzystywania EKPCz w sferze ochrony praw podstawowych jako zasad ogólnych prawa UE 218
§ 46. Zakończenie 223
Rozdział IX. Relacje między Europejską Konwencją Praw Człowieka a Kartą Praw Podstawowych po przystąpieniu Unii Europejskiej do Konwencji (Zdzisław Kędzia)
§ 47. Diagnoza obecnej sytuacji 224
§ 48. Komplementarność inkorporacji KPP do prawa traktatowego i akcesji UE do EKPCz 229
§ 49. Relacja między KPP a EKPCz co do treści 233
§ 50. Relacje między KPP a EKPCz jako źródłami prawa 234
I. Perspektywa prawa krajowego 234
II. Perspektywa prawa unijnego 236
III. Perspektywa EKPCz 238
§ 51. Konsekwencje przystąpienia UE jako organizacji międzynarodowej do EKPCz 238
§ 52. Wpływ przystąpienia UE do EKPCz na ochronę praw człowieka w Europie
Rozdział X. Przystąpienie UE do EKPCz. Relacje instytucjonalno-prawne Unii Europejskiej i Rady Europy
§ 53. Wstęp 247
§ 54. Przebieg debaty dotyczącej przystąpienia WE/UE do EKPCz 248
§ 55. Podstawa traktatowa przystąpienia UE do EKPCz 254
§ 56. Ku spójności ochrony praw człowieka w Europie 256
§ 57. Instytucjonalne relacje WE/UE z Radą Europy 258
§ 58. Uwagi końcowe 262
Rozdział XI. Przystąpienie UE do EKPCz i inkorporacja Karty Praw Podstawowych do prawa UE a umocnienie ochrony praw podstawowych w III filarze UE (Anastazja Gajda)
§ 59. Ochrona praw jednostki w III filarze UE 264
§ 60. Wzmocnienie ochrony praw podstawowych we współpracy policyjnej i sądowej w sprawach karnych na mocy Traktatu z Lizbony
§ 61. Wpływ KPP oraz przystąpienia UE do EKPCz na prawo karne UE w świetle Traktatu z Lizbony 280
§ 62. Wnioski 287
Rozdział XII. Umocnienie statusu jednostek w UE po przystąpieniu UE do EKPCz. Konsekwencje dla ustawodawcy i sądów krajowych – następstwa praktyczne (Dagmara Kornobis-Romanowska)
§ 63. Umocnienie ochrony praw jednostek w Traktacie z Lizbony 290
§ 64. Wykonywanie kompetencji w dziedzinie ochrony praw podstawowych w Unii Europejskiej 294
§ 65. Skuteczna ochrona praw jednostek w UE 298
I. Spójność uprawnień jednostek w EKPCz i w KPP 299
II. Prawo do efektywnej ochrony sądowej 300
§ 66. Odpowiedzialność za naruszenie EKPCz w wyniku stosowania prawa UE jako konieczny element ochrony praw podstawowych 307
§ 67. Konkluzje 312
Część III. Raporty krajowe
Rozdział XIII. Raport krajowy – Węgry
§ 68. Ocena propozycji inkorporacji KPP do prawa UE 319
I. Konsensus polityczny 319
II. Dyskusje eksperckie 321
§ 69. Ocena propozycji przystąpienia UE do EKPCz 323
§ 70. Podstawowe problemy wynikające z inkorporacji KPP do prawa UE w świetle prawa krajowego 324
I. Węgierska „klauzula europejska” oraz krajowa kontrola konstytucyjności prawa UE 324
II. Prawa socjalne 334
III. Nullum crimen sine lege 336
IV. Podburzanie do nienawiści (ang. hate speech) 341
V. Pozytywna dyskryminacja 346
Rozdział XIV. Raport krajowy – Czechy 349
§ 71. Uwagi wstępne 349
§ 72. Czy KPP stanie się częścią czeskiego porządku konstytucyjnego?
|
