Pozycja jest zbiorem referatów wygłoszonych w ramach III Sesji Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich, który odbył się w 2009 roku w Olsztynie. Temat sesji, „Nauki dające poznać źródła”, nawiązywał do motta Zjazdu, którym było hasło „Powrót do źródeł”. Przedstawione prace koncentrują się zarówno na źródłach rozumianych jako 'origines', czyli przeszłość, jak i 'fontes', czyli źródła historyczne, stanowiące podstawę dla badań historycznych.

Zamieszczone referaty przedstawiają powyższe zagadnienia wykorzystując bazę źródłową tzw. nauk pomocniczych historii (ze szczególnym uwzględnieniem genealogii), która staje się punktem wyjścia nie tylko do refleksji metodologicznych, ale także wzbogacania obrazu przeszłości.