Książka stanowi kompendium najnowszej wiedzy o powikłaniach okołooperacyjnych występujących w różnych grupach chorych operowanych z różnych powodów i w zakresie różnych narządów.

W publikacji omówiono wpływ procedur chirurgicznych wykonywanych w znieczuleniu na funkcje narządowe ze wskazaniem niepożądanych, czasem nieprzewidywalnych zaburzeń wymagających odpowiedniego postępowanie diagnostyczno- terapeutycznego.

Autorzy wskazali najczęściej występujące w okresie okołooperacyjnym zaburzenia krytyczne i powikłania oraz podali aktualne możliwości profilaktyki, diagnostyki oraz leczenia.

Interdyscyplinarny charakter opracowania, pozwala lekarzom różnych dyscyplin chirurgicznych na poznanie mechanizmów, objawów i metod postępowania leczniczego w różnych przypadkach powikłań związanych z szeroko rozumianym postępowaniem chirurgicznym.

Rozdziały:

1. Ryzyko znieczulenia i operacji
1.1. Zasady interdyscyplinarnej współpracy w operacyjnym leczeniu chorych
1.2. Podstawowe składniki procesu leczenia operacyjnego
1.3. Istota znieczulenia
1.4. Ryzyko leczenia operacyjnego
1.5. Konsultacje przedoperacyjne
1.6. Zdarzenia krytyczne i powikłania w anestezjologii i intensywnej terapii
Piśmiennictwo

2. Patofizjologiczne aspekty reakcji organizmu na uraz operacyjny i znieczulenie
2.1. Patofizjologia wstrząsu
2.1.1. Przyczyny stresu okołooperacyjnego
2.1.2. Mechanizm uogólnionej reakcji zapalnej
2.2. Wpływ znieczulenia ogólnego na uraz okołooperacyjny
2.2.1. Znieczulenie ogólne
2.2.2. Znieczulenie regionalne
2.3. Specyfika wstrząsu w okresie okołooperacyjnym
2.3.1. Wstrząs hipowolemiczny
2.3.2. Wstrząs septyczny
Piśmiennictwo

3. Ogólne zasady monitorowania i terapii w bezpośrednim okresie pooperacyjnym
3.1. Ocena stanu ogólnego pacjenta
3.2. Pooperacyjne zaburzenia oddychania
3.3. Kryteria ekstubacji pacjenta po znieczuleniu ogólnym
3.4. Wczesna diagnostyka i leczenie zaburzeń hemodynamicznych
3.5. Powikłania neurologiczne w bezpośrednim okresie pooperacyjnym
3.6. Powikłania związane z układem wydalniczym
3.7. Zapobieganie i monitorowanie bólu pooperacyjnego
3.8. Nudności i wymioty
3.9. Zapobieganie wychłodzeniu i dreszczom
3.10. Wczesne zaburzenia metaboliczne
Piśmiennictwo

4. Okołooperacyjne zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej
4.1. Okołooperacyjne zaburzenia wolemii
4.1.1. Hipowolemia
4.1.2. Śródoperacyjna terapia płynowa
4.2. Okołooperacyjne zaburzenia równowagi wodno-elektrolitowej
4.2.1. Odwodnienie
4.2.2. Przewodnienie
4.2.3. Zaburzenia gospodarki elektrolitowej
4.3. Okołooperacyjne zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej
4.3.1. Oddechowe zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej
4.3.2. Metaboliczne zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej
4.4. Okołooperacyjna ostra niewydolność nerek
4.4.1. Leczenie okołooperacyjnej ostrej niewydolności nerek
Piśmiennictwo

5. Pooperacyjne powikłania oddechowe
5.1. Definicja i podział
5.2. Epidemiologia i etiologia
5.3. Czynniki ryzyka
5.3.1. Czynniki ryzyka pooperacyjnej niewydolności oddechowej zależne od stanu pacjenta
5.3.2. Czynniki ryzyka pooperacyjnej niewydolności oddechowej zależne od sposobu wykonania zabiegu
5.4. Wybrane elementy patofizjologii pooperacyjnej niewydolności oddechowej
5.5. Podstawy rozpoznania pooperacyjnej niewydolności oddechowej
5.6. Ogólne zasady profilaktyki i leczenia
5.7. Stany kliniczne zagrażające wystąpieniem pooperacyjnej niewydolności oddechowej
5.7.1. Przewlekła obturacyjna choroba płuc
5.7.2. Astma oskrzelowa
5.7.3. Krytyczna otyłość
5.8. Standard oddechowej opieki pooperacyjnej
Piśmiennictwo

6. Pooperacyjne powikłania krążeniowe
6.1. Ostry zespół wieńcowy oraz zawał mięśnia sercowego
6.1.1. Definicje
6.1.2. Skala problemu zawałów serca w medycynie okołooperacyjnej
6.1.3. Przyczyny okołooperacyjnego zawału mięśnia sercowego
6.1.4. Patofizjologia okołooperacyjnego zawału serca
6.1.5. Ocena ryzyka niekorzystnych zdarzeń sercowych
6.1.6. Zapobieganie powikłaniom krążeniowym
6.2. Wstrząs kardiogenny
6.2.1. Etiopatogeneza wstrząsu kardiogennego
6.2.2. Mechanizmy uszkodzenia mięśnia sercowego
6.2.3. Objawy kliniczne wstrząsu kardiogennego
6.2.4. Leczenie przyczynowe zawałowego wstrząsu kardiogennego
6.2.5. Leczenie przeciwpłytkowe i przeciwtrombinowe
6.2.6. Podstawowe zasady monitorowania pacjenta we wstrząsie kardiogennym
6.2.7. Leczenie wspomagające wstrząsu kardiogennego
6.2.8. Środki poprawiające kurczliwość mięśnia sercowego
Piśmiennictwo

7. Pooperacyjne pokiwania zwiane z zaburzeniami w kadzie krzepnięcia krwi
7.1. Krwawienia okołooperacyjne
7.2. Przedoperacyjne rozpoznanie zagrożenia krwawieniem
7.3. Ocena pacjenta krwawiącego
7.4. Rozsiane wykrzepianie wewnątrznaczyniowe
7.4.1. Przyczyny wykrzepiania wewnątrznaczyniowego
7.4.2. Fizjologia procesu
7.4.3. Najistotniejsze czynniki w rozwoju wykrzepiania wewnątrznaczyniowego
7.4.4. Rozwój wykrzepiania wewnątrznaczyniowego
7.4.5. Objawy wykrzepiania wewnątrznaczyniowego
7.4.6. Diagnostyka laboratoryjna wykrzepiania wewnątrznaczyniowego
7.4.7. Leczenie wykrzepiania wewnątrznaczyniowego
7.5. Wytyczne i zalecenia transfuzjologiczne
7.5.1. Leki homeostatyczne
Piśmiennictwo

8. Pokiwania zakrzepowo-zatorowe w okresie okołooperacyjnym
8.1. Zakrzepica żył głębokich
8.1.1. Częstość występowania
8.1.2. Diagnostyka
8.1.3. Leczenie
8.1.4. Profilaktyka zakrzepicy żył głębokich
8.2. Zator tętnicy płucnej
8.2.1. Objawy
8.2.2. Diagnostyka
8.2.3. Postępowanie terapeutyczne
8.3. Zespół zatorowości tłuszczowej
8.3.1. Objawy
8.3.2. Diagnostyka
8.3.3. Leczenie
8.3.4. Profilaktyka
8.4. Zatorowość powietrzna
8.4.1. Objawy
8.4.2. Diagnostyka
8.4.3. Postępowanie terapeutyczne
Piśmiennictwo

9. Przetaczanie krwi i preparatów krwiopochodnych w okresie okołooperacyjnym
9.1. Rys historyczny
9.2. Podstawy fizjologiczne
9.3. Działania niepożądane związane z przetaczaniem krwi
9.3.1. Powikłania infekcyjne
9.3.2. Powikłania krążeniowe
9.3.3. Powikłania immunologiczne
9.3.4. Powikłania związane z upośledzeniem odporności
9.4. Podsumowanie
Piśmiennictwo

10. Zaburzenia termoregulacji w okresie okołooperacyjnym
10.1. Fizjologia termoregulacji
10.1.1. Termogeneza
10.2. Pacjent gorączkujący w okresie okołooperacyjnym
10.2.1. Wpływ znieczulenia na termoregulację
10.2.2. Gorączka podczas trwania operacji
10.2.3. Gorączka w okresie pooperacyjnym
10.2.4. Postępowanie z pacjentem gorączkującym w okresie pooperacyjnym
10.3. Hipotermia w okresie okołooperacyjnym
10.3.1. Przyczyny wystąpienia hipotermii okołooperacyjnej
10.3.2. Powikłania związane z wystąpieniem hipotermii
10.3.3. Profilaktyka hipotermii
Piśmiennictwo

11. Pooperacyjne powikłania neurologiczne
11.1. Wpływ znieczulenia ogólnego na czynność układu nerwowego
11.1.1. Wpływ środków znieczulających na przepływ mózgowy krwi (CBF) i ciśnienie wewnątrzczaszkowe (ICP)
11.1.2. Leki blokujące przewodnictwo nerwowomięśniowe
11.2. Zaburzenia świadomości - przedłużone wybudzanie ze znieczulenia ogólnego
11.3. Zaburzenia psychiczne w okresie okołooperacyjnym
11.4. Powikłania neurologiczne znieczulenia przewodowego
11.5. Odległe konsekwencje neurologiczne znieczulenia
Piśmiennictwo

12. Leczenie żywieniowe
12.1. Fizjologia
12.2. Głodzenie
12.2.1. Wyniszczenie
12.3. Ocena stanu odżywienia
12.4. Leczenie żywieniowe
12.4.1. Wybór drogi żywienia
12.4.2. Przygotowanie pacjenta do leczenia żywieniowego
12.4.3. Zapotrzebowanie na składniki odżywcze
12.4.4. Żywienie dojelitowe
12.4.5. Żywienie pozajelitowe
12.4.6. Błędy w planowaniu i prowadzeniu leczenia żywieniowego
12.5. Podsumowanie
Piśmiennictwo

13. Zakażenia i sepsa w okresie okołooperacyjnym
13.1. Epidemiologia i rodzaje zakażeń w okresie okołooperacyjnym
13.2. Czynniki etiologiczne zakażeń chirurgicznych
13.3. Postaci kliniczne zakażeń i zasady ich diagnostyki
13.3.1. Zakażenie miejsca operowanego
13.3.2. Zakażenie układu moczowego
13.3.3. Zakażenie układu oddechowego
13.3.4. Pooperacyjne zapalenie otrzewnej
13.3.5. Zakażenie związane z kaniulacją naczyń krwionośnych
13.3.6. Rzekomobłoniaste zapalenie jelit
13.4. Ciężka sepsa i wstrząs septyczny
13.4.1. Zasady leczenia ciężkiej sepsy
13.5. Zasady racjonalnej antybiotykoterapii zakażeń
Piśmiennictwo

14. Ból pooperacyjny
14.1. Patomechanizm bólu pooperacyjnego
14.2. Uśmierzanie bólu pooperacyjnego
14.2.1. Zastosowanie farmakoterapii w analgezji pooperacyjnej
14.2.2. Zastosowanie technik znieczulenia miejscowego
14.2.3. Analgezja ‘sterowana przez chorego’
14.2.4. Analgezja prowadzona przez pielęgniarkę
14.2.5. Analgezja z wyprzedzeniem
14.2.6. Analgezja multimodalna
14.2.7. Przezskórna elektrostymulacja nerwów
14.3. Przetrwały ból pooperacyjny i pourazowy
Piśmiennictwo

15. Powikłania pooperacyjne związane z postępowaniem anestezjologicznym
15.1. Niekontrolowane odzyskanie świadomości podczas znieczulenia ogólnego
15.1.1. Zbyt płytkie znieczulenie
15.1.2. Zwiększone zapotrzebowanie na anestetyki
15.1.3. Wadliwe działanie lub niewłaściwe użycie aparatury anestezjologicznej
15.1.4. Konsekwencje odzyskania świadomości podczas znieczulenia
15.1.5. Zapobieganie niepożądanym incydentom odzyskiwania świadomości
15.2. Przedłużający się okres budzenia, trudności w powrocie świadomości i przedłużona sedacja po znieczuleniu ogólnym
15.2.1. Etiologia
15.2.2. Uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego
15.2.3. Zasady postępowania terapeutycznego
15.3. Pooperacyjne powikłania stosowania środków zwiotczających mięśnie poprzecznie prążkowane
15.3.1. Przedłużone pooperacyjne działanie środków zwiotczających
15.4. Pooperacyjne nudności i wymioty
15.4.1. Mechanizm powstawania
15.4.2. Konsekwencje nudności i wymiotów okresu pooperacyjnego
15.4.3. Leczenie
15.4.4. Profilaktyka
15.5. Powikłania pooperacyjne związane z analgezją przewodową
15.5.1. Popunkcyjne bóle głowy
15.5.2. Całkowite znieczulenie podpajęczynówkowe
15.5.3. Neurologiczne powikłania znieczuleń okołordzeniowych
15.6. Powikłania związane ze stosowaniem środków znieczulenia miejscowego
15.6.1. Wpływ na ośrodkowy układ nerwowy
15.6.2. Wpływ na układ krążenia
15.6.3. Reakcje alergiczne
15.6.4. Neurotoksyczność miejscowa
15.6.5. Methemoglobinemia
15.6.6. Profilaktyka
15.6.7. Leczenie objawów toksycznego działania leków miejscowo znieczulających
Piśmiennictwo