Z przyjemnością przyjąłem zaproszenie Wydawnictwa Medical Tribune do przygotowania drugiego wydania książki „Osteoporoza. Praktyczne zasady opieki lekarskiej nad chorym z osteoporozą”. Pierwsze wydanie pochodzi z 2010 r. i jego aktualizacja jest jak najbardziej uzasadniona. Świat idzie do przodu, modyfikacji ulega wiele elementów procesu diagnostycznego i terapeutycznego. Postęp wiedzy wymaga uwzględnienia w naszym codziennym postępowaniu z pacjentem.

Osteoporoza to wyjątkowa choroba, wymagająca szczególnej uwagi. Po pierwsze, jest to choroba przewlekła, co wiąże się z ryzykiem, że pacjenci nie będą chcieli kontynuować wieloletniej terapii. Po drugie, dotyczy głównie osób starszych, obciążonych wielochorobowością oraz polipragmazją. Po trzecie, osteoporoza jest chorobą o długo utajonym przebiegu klinicznym, co powoduje, że zwykle złamanie będące wyrazem jej zaawansowania jest pierwszym symptomem. Po czwarte, osteoporoza jest chorobą związaną z wieloma zaburzeniami homeostazy ustrojowej znajdującymi się w obszarze kompetencji lekarzy różnych specjalności.

 

Kompleksowa opieka lekarska wymaga wszechstronnej współpracy lekarzy wielu specjalności, do czego jest niezbędna ich dobra wola i wiedza, a także sprawny system organizacyjny. Po piąte, osteoporoza to choroba, której skuteczna terapia w znacznym stopniu zależy od woli współpracy ze strony pacjenta, który powinien nie tylko regularnie zażywać leki, ale także zmodyfikować swoje zwyczaje żywieniowe i regularnie wykonywać ćwiczenia fizyczne. Wreszcie po szóste, złamania w przebiegu osteoporozy są pochodną nie tylko samego procesu zaniku kostnego, ale także skłonności do upadków. Sprawność funkcjonalna jest ważnym czynnikiem ryzyka złamań, choć w praktyce zbyt mało uwagi poświęca się temu istotnemu aspektowi.

Wymienione czynniki sprawiają, że osteoporoza należy do podstawowych problemów współczesnej medycyny. Starzenie się społeczeństw, zmiany cywilizacyjne dotyczące sposobu żywienia, aktywności fizycznej czy stosowanie używek sprawia-ją, że nie bez powodu mówi się o epidemii osteoporozy. Dodajmy, cichej epidemii, gdyż choroba długo przebiega bezobjawowo. Z tego powodu osteoporozę nazywa się cichym złodziejem kości.

W książce omawiamy różne praktyczne zagadnienia. Zachowaliśmy wcześniejszy układ tematyczny, dodając trzy nowe rozdziały: o osteoporozie wtórnej, męskiej oraz starczej. Znaczne odrębności tych postaci choroby uzasadniają osobne ich omówienie. Tak jak poprzednio do współpracy zaprosiłem znawców problematyki osteoporozy z wielu ośrodków akademickich: Poznania, Warszawy, Wrocławia, Zabrza i Zielonej Góry.
Mam nadzieję, że drugie wydanie „Osteoporozy” spotka się, podobnie jak wydanie pierwsze, z dużym zainteresowaniem i będzie pomocne dla lekarzy praktyków codziennie otaczających opieką swoich chorych.

prof. dr hab. n. med. Wojciech Pluskiewicz