Podręcznik wprowadza w podstawowe pojęcia i koncepcje związane ze środkami przekazu, komunikacją społeczną i społeczeństwem informacyjnym. Wskazuje zadania mediów w edukacji, a także funkcje i obszary badawcze pedagogiki mediów. Przybliża rolę radia, filmu i telewizji w wychowaniu i patologii.

Ponadto autorzy omawiają zmiany w modelach nauczania oraz znaczenie technologii informacyjnej w procesie kształcenia, dokształcania i samokształcenia, w diagnostyce i terapii pedagogicznej, zarządzaniu edukacją, badaniach nauczycielskich, szkolnictwie zawodowym oraz edukacji na odległość. Publikacja porusza też zagadnienia metodyki kształcenia edukacji medialnej i technologii informacyjnej.

Rozdziały:

CZĘŚĆ I. Media a cywilizacje
ROZDZIAŁ 1. Komunikacja a społeczeñstwo                         15
1.1. Media w historii cywilizacji                                                           15
1.1.1. Epoka jĘzyka mówionego                                                      17
1.1.2. Epoka pisma                                                                      18
1.1.3. Epoka mediów elektronicznych                                                21
1.2. Komunikacja społeczna za poŚrednictwem mediów                                    22
1.2.1. Determinizm technologiczny                                                   27
1.2.2. Determinizm medialny                                                         29
1.2.3. Związki technologii ze społeczeñstwem                                       30
1.3. PojĘcie i podstawowe koncepcje społeczeñstwa informacyjnego                      33
1.3.1. Teoria Daniela Bella                                                           34
1.3.2. Teorie twórców szkoły Toronto                                                36
1.3.3. Teoria Alvina Tofflera                                                         38
1.3.4. Teoria Lindy Groff                                                                41
1.3.5. Teoria Francisa Fukuyamy                                                       42
1.3.6. Inne koncepcje i opracowania                                                    44

ROZDZIAŁ 2. Media w wymiarze społecznym i indywidualnym         51
2.1. Media w społeczeñstwie                                                               51
2.1.1. Społeczne korzenie mediów                                                   52
2.1.2. SpołecznoŚĆ internetowa a Świat rzeczywisty                                 55
2.1.3. MasowoŚĆ, szybkoŚĆ i presja chwili w mediach                              58
2.2. Człowiek w Świecie mediów                                                             60
2.2.1. SamotnoŚĆ w Świecie medialnym                                                60
2.2.2. JĘzyk mediów interaktywnych                                                   61
2.2.3. TożsamoŚĆ w mediach                                                         63
2.2.4. Człowiek w sieci informacji medialnej                                          66

ROZDZIAŁ 3. Media wytworem i kreatorem współczesnej kultury – kulturowe uwarunkowania mediów                                                                 
3.1. K ultura Światem człowieka                                                            69
3.1.1. Podstawowe rozróżnienie pojĘĆ dotyczących kultury                        69
3.1.2. Dwa megatrendy rozwoju kultury jako wyzwanie edukacyjne               71
3.2. Kultura globalna podstawą współczesnej paidei i humanizmu                         76
3.2.1. Kultura pojmowana globalnie                                                    76
3.2.2. Współczesne rozumienie paidei i humanizmu                                79
3.3. Rola mass mediów i hipermediów w kreowaniu kultury popularnej                   80
3.3.1. Miejsce sztuki we współczesnej kulturze                                        80
3.3.2. PopularnoŚĆ jako jeden z głównych czynników decydujących o rozwoju kultury                                                                         
3.3.3. WartoŚci sztuki prezentowanej w mass mediach i hipermediach            82
3.4. Rola mediów w kształtowaniu wielopłaszczyznowej tożsamoŚci osobniczej i narodowej oraz rozumieniu innych kultur                                            
3.4.1. Ambiwalentna rola mediów masowych i multimediów w kształtowaniu tożsamoŚci kulturowej i narodowej                                                    
3.4.2. Mass media a zrozumienie innych kultur                                        87
3.4.3. Rola mediów regionalnych w stymulowaniu rozwoju kultury, praworządnoŚci i integrowaniu Środowiska                                                               
3.5. Determinanty kulturowe edukacji medialnej                                          91
3.5.1. Kulturotwórcze funkcje mass mediów i hipermediów                        91
3.5.2. Kulturowe i sytuacyjne uwarunkowania rozumienia informacji                94
3.5.3. Sposoby i zakres manipulacji w mediach                                        98
3.5.4. Kultura moralna jako istotny składnik kompetencji medialnych nadawcy i odbiorcy                                                                      
3.6. Mass media i przemiany kultury współczesnej                    108
3.6.1. Mass media i społeczeñstwo konsumpcji                                        108
3.6.2. Mass media i kultura upozorowania                                             109
3.6.3. Reality show – powrót do rzeczywistoŚci?                                    111
3.6.4. Mass media i amerykanizacja                                                    113
3.6.5. Mass media i generacja X/generacja Y                                          114
3.6.6. Globalny nastolatek                                                            115
3.6.7. Mass media, płeĆ, ciało                                                        118
3.6.8. Pedagogika, media, kultura popularna                                           119

CZĘŚĆ II. Media w pedagogice
ROZDZIAŁ 1. Przedmiot i zadania mediów w komunikacji              125
1.1. Rys historyczny wykorzystania mediów w edukacji                                 125
1.1.1. Zasada poglądowoŚci                                                             127
1.1.2. Dwa filary tworzące technologiĘ kształcenia                                 130
1.1.3. Technologia kształcenia                                                          133
1.1.4. Edukacja medialna                                                                136
1.2. PojĘcie, cele i przedmiot pedagogiki medialnej                                      140
1.3. Obszary pedagogiki medialnej                                                         149
1.4. Zadania i funkcje pedagogiki medialnej                                                 150

ROZDZIAŁ 2. Media w katalogu Środków dydaktycznych                           152
2.1. Klasyfikacja, cechy i etapy rozwoju mediów jako Środków dydaktycznch         152
2.2. Pedagogiczne funkcje komputera                                                      166
2.3. Komputeryzacja procesu kształcenia w Świetle zasad dydaktycznych               169

ROZDZIAŁ 3. Wybrane modele komunikowania                             176
3.1. Model wszechmocy propagandy                                                         177
3.2. Model przekazu sygnałów                                                                178
3.3. Model aktu perswazyjnego                                                            180
3.4. Model dyfuzyjny                                                                       181
3.5. Model wspólnoty doŚwiadczeñ                                                        182
3.6. Model socjologiczny                                                                      182
3.7. Model społeczno-kulturowy                                                           183
3.8. Model lingwistyczny                                                                      183
3.9. Model komunikacji interpersonalnej                                                  184
3.10. Alternatywne modele komunikowania                                                186
3.11. Komunikacja a uczenie siĘ                                                            188
3.12. Interaktywny model kształcenia medialnego                                          189

ROZDZIAŁ 4. Wychowanie a media                                                    193

ROZDZIAŁ 5. Media a patologie                          204
5.1. Media a agresja i przemoc                                                               204
5.1.1. Płaszczyzny badañ nad przemocą w mediach                                 204
5.1.2. PojĘcie przemocy w mediach                                                    206
5.2. Dylematy teoretyczne agresji i przemocy w mediach                                206
5.2.1. Teoria uczenia siĘ                                                              208
5.2.2. Teoria katharsis                                                                   210
5.2.3. Teoria instynktów                                                               210
5.2.4. Teoria kognitywistyczno-konstruktywistyczna                                  211
5.3. Zagrożenia wynikające z powszechnego stosowania technologii informacyjnej      212
5.3.1. Zanik wartoŚci humanistycznych – technokratyczny sposób widzenia Świata 213
5.3.2. Manipulacja i sterowanie ŚwiadomoŚcią ludzi                                  215
5.3.3. TrudnoŚci w przystosowaniu siĘ do zasad funkcjonujących w społeczeñstwie informacyjnym. Uzależnienie od technologii                                
5.3.4. Patologie związane z użytkowaniem Internetu                                  222
5.3.5. Wnioski dla praktyki edukacyjnej                                             232

ROZDZIAŁ 6. Metodologia badañ w pedagogice medialnej                  234
6.1. Ogólne refleksje metodologiczne                                                      235
6.2. Rodzaje badañ naukowych                                                               238
6.2.1. Badania iloŚciowe                                                              239
6.2.2. Badania jakoŚciowe                                                            241
6.3. Struktura badañ empirycznych                                                         247
6.3.1. Procedury badawcze                                                            247
6.3.2. Problemy badawcze i cele badañ                                                 252
6.3.3. Hipoteza czy pytanie badawcze                                                254
6.3.4. BłĘdy ekologizmu i indywidualizmu                                          256
6.3.5. Zmienne, zmienne pozorne i interakcje zmiennych                           258
6.3.6. WskaŸniki zmiennych                                                             264
6.3.7. Metody, techniki i narzĘdzia badañ                                              267

CZĘŚĆ III. Zarys kognitywistyczno-konstruktywistycznej teorii pedagogiki medialnej
ROZDZIAŁ 1. Problemy pedagogiki medialnej                           273
1.1. PodejŚcie interdyscyplinarne w edukacji medialnej                                     274
1.2. PodejŚcie systemowe w edukcji medialnej                                              275
1.3. Eksperymentalne modele cyberszkoły                                                278
1.4. Mity funkcjonujące w pedagogice medialnej                                         281

ROZDZIAŁ 2. Teoria kognitywistyczna w edukacji wspieranej mediami
2.1. Uwagi wstĘpne                                                                            285
2.2. Kognitywistyczna teoria uczenia siĘ                                                  288293
2.4. Badania nad wykorzystaniem mediów w edukacji oparte na teorii kognitywistycznej                                                                        
2.5. Informacja i symbol w kognitywistycznej teorii wykorzystania mediów w edukacji                                                                             

ROZDZIAŁ 3. Konstruktywizm w edukacji wspieranej mediami         309
3.1. Konstruktywizm w edukacji                                                           309
3.2. Wpływ mediów na uczenie siĘ pozaszkolne                                          314