Niniejsza książka składa się z ośmiu rozdziałów.

W pierwszym z nich przedstawiono genezę oraz dzieje ruchu harcerskiego w Polsce do czasów współczesnych.

W drugim analizie poddano metodę harcerską.

Rozdział trzeci zawiera opis współczesnych relacji organizacji harcerskich z państwem, społeczeństwem obywatelskim oraz prezentuje ich obecną sytuację formalno-prawną. Tu także skrótowo opisano poszczególne aktualnie działające organizacje harcerskie.

W kolejnym rozdziale czytelnik może się zapoznać z obrazem pokolenia współczesnej młodzieży polskiej, jaki wyłania się z różnorodnych badań nad tą kategorią społeczną. Piąty rozdział charakteryzuje metodologię badań własnych.

W następnych rozdziałach przedstawiono wyniki badań przeprowadzonych wśród instruktorów harcerskich, harcerek i harcerzy różnych organizacji oraz młodzieży niezrzeszonej ze szkół gimnazjalnych i licealnych.

W szóstym rozdziale zaprezentowano analizę stosowania w działaniu praktycznym idei i wartości ruchu harcerskiego z punktu widzenia instruktorów i harcerzy, a także odbiór tych idei i wartości przez młodzież.

W kolejnym zaś poruszono problem programu harcerskiego.

Ostatni rozdział przedstawia wyniki wywiadów przeprowadzonych wśród instruktorów, które składają się na wizję ruchu harcerskiego dziś i w przyszłości.

Celem pracy jest zbadanie idei i wartości, jakie niesie ze sobą ruch harcerski, oraz znalezienie odpowiedzi na pytanie, czy harcerstwo w obecnym swoim kształcie może spełniać w społeczeństwie rolę środowiska wychowawczego, a jeżeli nie tą – to jaką.
Odpowiedź na pytanie o rolę harcerstwa, o jego miejsce we współczesnym świecie, zadania, jakie powinno spełniać, może dać teoretyczne podstawy do pracy programowej w organizacjach harcerskich.