Ponieważ świadczenie opieki paliatywnej chorym u kresu ich życia staje się coraz powszechniejsze, występuje konieczność przygotowania odpowiednio wyszkolonych kadr.

Podręcznik ten jest adresowany do słuchaczy studiów licencjackich, specjalizujących się w medycynie paliatywnej  i studentów wydziału pielęgniarstwa kształcących się na poziomie magisterskim.

Materiał w nim przedstawiony będzie również  pomocny w podnoszeniu kwalifikacji przez osoby już pracujące w zespołach opieki paliatywnej i hospicjach.
Autorzy przedstawili rolę pielęgniarki na wszystkich płaszczyznach jej działania.

Opisano objawy występujące u pacjentów w terminalnym okresie chorób, sposoby postępowania farmaceutycznego (ze szczególnym zwróceniem uwagi na zwalczanie bólu), zabiegi pielęgnacyjne, działania mające na celu udzielenie zarówno wsparcia psychoduchowego, jak i  socjalnego. Dużo miejsca poświęcono współpracy z rodziną pielęgnującą chorego i rodziną osieroconą.

Jest to pierwszy podręcznik traktujący całościowo zagadnienie roli i zadań pielęgniarstwa w opiece paliatywnej i hospicyjnej.

Rozdziały:

ROZDZIAŁ I. Założenia i podstawy ruchu hospicyjnego
1. Rys historyczny
2. Podstawowe pojęcia
3. Filozofia postępowania w opiece paliatywnej

ROZDZIAŁ II. Organizacja i zarządzanie w opiece paliatywnej
1. Schemat organizacyjny opieki paliatywnej
2. Miejsce opieki paliatywnej w systemie ochrony zdrowia
3. Rola pielęgniarki w komórkach organizacyjnych opieki paliatywnej/hospicyjnej
4. Pielęgniarka liderem zespołu wielodyscyplinarnego
5. Standardy ? wytyczne postępowania w opiece paliatywnej/hospicyjnej
6. Procedury medyczne
7. Monitorowanie pracy pielęgniarskiej
8. Ocena jakości opieki i pracy pielęgniarskiej
9. Dokumentacja medyczna

ROZDZIAŁ III. Okres terminalny w wybranych chorobach układowych
1. Choroba nowotworowa
2. AIDS
3. Choroby układu krążenia
4. Choroby układu oddechowego
5. Choroby układu pokarmowego
     Choroby wątroby
     Przewlekłe zapalenie trzustki
6. Zaburzenia psychiczne
7. Zaburzenia neurologiczne
     Stwardnienie zanikowe boczne
     Guzy mózgu
     Zespół ucisku rdzenia
8. Choroby układu moczowego

ROZDZIAŁ IV. Rola pielęgniarki w łagodzeniu bólu i cierpienia
1. Patomechanizm bólu i istota cierpienia totalnego
2. Zasady leczenia bólu
     Trójstopniowa drabina analgetyczna
     Inwazyjne metody leczenia bólu
     Stosowanie igły Butterfly
     Stosowanie pompy infuzyjnej

ROZDZIAŁ V. Rola pielęgniarki w leczeniu objawowym
1. Zespół jadłowstręt-wyniszczenie
2. Zmęczenie/osłabienie
3. Duszność
4. Kaszel
5. Krwawienia
6. Krwioplucie
7. Nudności i wymioty
8. Czkawka
9. Zaparcia
10. Biegunka
11. Zaczopowanie kałem
12. Zgaga
13. Zespół uciśniętego żołądka
14. Wodobrzusze
15. Niedrożność przewodu pokarmowego
16. Objawy ze strony układu moczowego
17. Pielęgnowanie pacjenta z cewnikiem zewnętrznym i wewnętrznym
18. Pielęgnowanie pacjenta z przetokami
      Tracheotomia
      Przetoki odżywcze: gastrostomia, jejunostomia
      Ileostomia
      Kolostomia
      Nefrotomia
      Cystostomia
      Urostomia
      Ureterokutaneostomia
      Przetoki samoistne
19. Objawy i zespoły zaburzeń psychicznych
      Objawy psychopatologiczne
      Podstawowe zespoły psychopatologiczne
      Prawne aspekty opieki nad osobą z zaburzeniami psychicznymi
20. Stany naglące w opiece paliatywnej
      Ucisk na tchawicę i/lub duże oskrzele
      Zespół żyły głównej górnej
      Szybko narastający płyn w jamie opłucnej
      Szybko narastający płyn w jamie otrzewnej
      Ostre i obfite krwawienia
      Zespół ucisku na rdzeń kręgowy
      Hiperkalcemia
      Napad drgawek
        Ból silny i bardzo silny
21. Problemy skórne
      Świąd
      Skóra sucha
      Skóra wilgotna
      Odleżyny
      Owrzodzenia nowotworowe
      Obrzęk chłonny
22. Pielęgnacja jamy ustnej
      Przykry zapach z ust
      Suchość jamy ustnej
      Ślinotok
      Zapalenie jamy ustnej
      Zaburzenia smaku
      Zaburzenia połykania
      Brak łaknienia
      Grzybica jamy ustnej
23. Pielęgnowanie pacjenta w okresie umierania i agonii
      Rola i zadania pielęgniarki w opiece nad umierającym
      Wsparcie rodziny chorego umierającego
      Miejsce umierania
24. Radioterapia i chemioterapia w opiece paliatywnej
      Radioterapia
      Chemioterapia

ROZDZIAŁ VI. Rehabilitacja w opiece paliatywnej

ROZDZIAŁ VII. Problemy psychiczne, duchowe i etyczne
1. Potrzeby chorego u kresu życia
2. Reakcje poznawcze na sytuację stanu terminalnego
3. Reakcje emocjonalne na sytuację stanu terminalnego
      Lęk
      Gniew
      Przygnębienie
      Nadzieja
4. Przystosowanie do choroby
5. Problemy rodziny chorego
6. Możliwości pomocy rodzinie
7. Pomoc rodzinie w okresie umierania
8. Problemy osierocenia
9. Podstawowe zasady komunikacji
10. Przekazywanie niepomyślnych wiadomości
11. Problemy etyczne
      Podstawowe pojęcia i zasady etyczne
      Eutanazja
12. Problemy duchowe

ROZDZIAŁ VIII. Problemy społeczno-socjalne
1. Postawy środowiska społecznego wobec chorego w stanie terminalnym
2. Zasady udzielania pomocy socjalnej
3. Pracownik socjalny w zespole interdyscyplinarnym
4. Rola wolontariatu

ROZDZIAŁ IX. Wybrane zagadnienia z opieki paliatywnej nad dziećmi

ROZDZIAŁ X. Wybrane zagadnienia z opieki paliatywnej nad ludźmi w podeszłym wieku

ROZDZIAŁ XI. Wybrane zagadnienia z tanatologii

ROZDZIAŁ XII. Standardy kształcenia pielęgniarek w opiece paliatywnej