Podręcznik stanowi pierwsze na polskim rynku wydawniczym wprowadzenie do prawa karnego międzynarodowego obejmujące zakresem zarówno zagadnienia prawa materialnego, problematykę jurysdykcyjną z zakresu ścigania sprawców najpoważniejszych przestępstw, jak i postępowanie przed międzynarodowymi trybunałami karnymi.

Autorzy szeroko wykorzystują w swoich rozważaniach aktualne piśmiennictwo i bieżące orzecznictwo trybunałów międzynarodowych. W przystępny sposób prezentują czytelnikowi proces kształtowania się i rozwoju relatywnie nowej, wyodrębnionej części prawa międzynarodowego, zawierającej normy o charakterze penalnym. W pewnym zakresie omawiają również zasady prawa karnego regulujące współpracę międzynarodową w sprawach karnych.

Opracowanie wskazuje równocześnie rolę współczesnej komparatystyki prawniczej w internacjonalizacji prawa karnego oraz aktualne kierunki jego rozwoju.

Rozdziały:

Rozdział I.Wprowadzenie do prawa karnego międzynarodowego
1. Prawo karne międzynarodowe jako dziedzina kompleksowa
2. Pojęcie prawa karnego międzynarodowego
3. Prawo karne międzynarodowe a odpowiedzialność międzynarodowa państw
4. Międzynarodowe prawo humanitarne i międzynarodowe prawa człowieka
5. Europejskie prawo karne

Rozdział II.Typy, geneza i działalność międzynarodowych trybunałów karnych
1. Typy międzynarodowych trybunałów karnych
2. Geneza międzynarodowego sądownictwa karnego
2.1. Pierwsze próby powołania międzynarodowych sądów karnych
2.2. Stały Trybunał Sprawiedliwości Międzynarodowej
3. Międzynarodowy Trybunał Wojskowy w Norymberdze
4. Międzynarodowy Trybunał dla Dalekiego Wschodu
5. Próby powołania stałego trybunału w latach 1944-1994
6. Międzynarodowy Trybunał do spraw byłej Jugosławii
6.1. Geneza i powstanie Trybunału
6.2. Funkcjonowanie Trybunału
7. Międzynarodowy Trybunał do spraw Rwandy
8. Quasi-trybunały o charakterze mieszanym, komisje pojednania
8.1. Specjalny Trybunał dla Sierra Leone
8.2. Specjalne Trybunały Kambodżańskie
8.3. Specjalne Sądy Wschodniego Timoru
8.4. Komisje prawdy i pojednania w RPA i Salwadorze
9. Międzynarodowy Trybunał Karny
9.1. Powołanie stałego trybunału karnego
9.2. Rozwój i funkcjonowanie MTK
9.3. Postępowania toczące się przed MTK

Rozdział III.Źródła i stosowanie prawa karnego międzynarodowego
1. Systematyka źródeł prawa karnego międzynarodowego
2. Zwyczaj i normy imperatywne w prawie karnym międzynarodowym
3. Zasady ogólne prawa i ich adaptacja do prawa karnego międzynarodowego
4. Źródła szczegółowe prawa karnego międzynarodowego
5. Rola orzecznictwa w ustalaniu treści norm prawa karnego międzynarodowego
6. Wykładnia i stosowanie prawa karnego międzynarodowego

Rozdział IV.Legitymizacja prawa karnego międzynarodowego
1. Racjonalizacja kary za zbrodnie międzynarodowe
2. Zasada legalizmu prawa karnego międzynarodowego
3. Zasada indywidualizacji odpowiedzialności karnej

Rozdział V.Zbrodnie międzynarodowe
1. Wprowadzenie
2. Ludobójstwo
3. Zbrodnie przeciwko ludzkości
4. Zbrodnie wojenne
5. Terroryzm
6. Agresja i inne zbrodnie prawa międzynarodowego

Rozdział VI.Zasady indywidualnej odpowiedzialności karnej
1. Problem części ogólnej prawa karnego międzynarodowego
2. Struktura zbrodni międzynarodowej
2.1. Konstrukcyjna rola definicji przestępstwa
2.2. Przypisanie sprawstwa zbrodni międzynarodowej
2.3. Rozproszenie norm określających bezprawność zbrodni międzynarodowych
2.4. Trzyczęściowa struktura zbrodni międzynarodowej
3. Strona przedmiotowa
3.1. Elementy konstrukcyjne strony przedmiotowej
3.2. Postaci czynu stanowiącego zbrodnię międzynarodową
3.3. Ogólne zasady przypisania skutku
4. Strona podmiotowa
4.1. Przypisanie subiektywne sprawstwa (tzw. corresponding principle)
4.2. Metodologia ujęcia istoty winy i form winy w perspektywie prawnoporównawczej
4.3. Uwzględnienie winy w zasadach odpowiedzialności karnej wyrażonych w wybranych dokumentach międzynarodowych i w orzecznictwie
4.4. Zasada i definicja winy w statucie rzymskim MTK (art. 30) i w znamionach poszczególnych przestępstw
5. Okoliczności wyłączające odpowiedzialność karną
5.1. Metodologia ujęcia okoliczności wyłączających odpowiedzialność karną
5.2. Obrona konieczna
5.3. Stan wyższej konieczności (necessity) i przymus (duress)
5.4. Błąd co do okoliczności faktycznych i prawnych
5.5. Rozkaz i polecenie przełożonego
5.6. Niepoczytalność i wprawienie się w stan odurzenia
5.7. Immunitet
5.8. Inne okoliczności wyłączające odpowiedzialność karną
6. Przedawnienie zbrodni międzynarodowych
7. Wyłączenie wielości ocen prawnokarnych

Rozdział VII.Formy popełnienia zbrodni międzynarodowych
1. Zasady odpowiedzialności za przestępne współdziałanie
1.1. Metodologia opisu udziału w przestępstwie w perspektywie prawnoporównawczej
1.2. Kształtowanie się zasad odpowiedzialności za przestępne współdziałanie w prawie karnym międzynarodowym
1.3. Podstawy odpowiedzialności za przestępne współdziałanie w statucie MTK
1.4. Związek przestępny (joint criminal enterprise) jako szczególna postać zjawiskowa popełnienia zbrodni międzynarodowej
2. Odpowiedzialność przełożonych
2.1. Kształtowanie się zasad indywidualizacji odpowiedzialności karnej wobec przełożonego
2.2. Warunki obiektywnego przypisania przełożonemu sprawstwa zbrodni międzynarodowej
2.3. Warunki subiektywnego przypisania przełożonemu sprawstwa zbrodni międzynarodowej
3. Stadia przeddokonania zbrodni międzynarodowej

Rozdział VIII.Jurysdykcja uniwersalna oraz zasada komplementarności
1. Wprowadzenie
2. Jurysdykcja uniwersalna
3. Zasada komplementarności
4. Zakres przedmiotowy i podmiotowy postępowania
5. Współpraca międzynarodowa w sprawach karnych

Rozdział IX.Podstawowe gwarancje procesowe międzynarodowego postępowania karnego
1. Wpływ systemów common law i civil law na kształtowanie się modelu międzynarodowego postępowania karnego
2. Rzetelność procesu
3. Jawność
4. Kontradyktoryjność
5. Równość broni
6. Prawo oskarżonego do obrony
7. Domniemanie niewinności
8. Pozostałe gwarancje

Rozdział X.Uczestnicy międzynarodowego procesu karnego
1. Pojęcie i rodzaje uczestników postępowania. Organy trybunałów
1.1. Uczestnicy postępowania
1.2. Prezydium
1.3. Wydziały i izby
1.4. Urząd Prokuratora
1.5. Sekretariat
2. Pozycja i rola organów orzekających MTK
3. Prokurator
4. Oskarżony
4.1. Pojęcie podejrzanego i oskarżonego
4.2. Zakres uprawnień podejrzanego
4.3. Zakres uprawnień oskarżonego
5. Obrońca
6. Pokrzywdzony
6.1. Pojęcie pokrzywdzonego
6.2. Prawo do pełnomocnika
6.3. Udział w postępowaniu na prawach strony
6.4. Ochrona własnych interesów
6.5. Stawiennictwo w charakterze świadka
6.6. Odszkodowanie dla ofiar zbrodni
7. Ochrona świadków i pokrzywdzonych
7.1. Środki ochrony
7.2. Świadek anonimowy
7.3. Zastosowanie środków technicznych
7.4. Biuro do spraw Pokrzywdzonych i Świadków

Rozdział XI.Dowody i reguły postępowania dowodowego w międzynarodowym procesie karnym
1. Poszukiwanie i przeprowadzanie dowodów
1.1. Wykorzystanie dowodów w postępowaniu przed trybunałami
1.2. Dopuszczalność dowodów
1.3. Dowody bezpośrednie i pośrednie
1.4. Dowody niepowtarzalne
1.5. Ochrona wiarygodności dowodów
2. Wyjaśnienia podejrzanego i oskarżonego
3. Zeznania świadków
3.1. Przedmiot zeznań
3.2. Zeznania pisemne
3.3. Samooskarżenie
3.4. Prawo do odmowy zeznań
3.5. Zakazy przesłuchania w charakterze świadka
3.6. Przesłuchanie na odległość
3.7. Wiarygodność zeznań świadków
3.8. Zeznania w sprawach przestępstw seksualnych
4. Opinia biegłego
5. Dowód z dokumentu, inne dowody

Rozdział XII.Przebieg postępowania przed międzynarodowymi sądami karnymi
1. Uwagi ogólne o modelu postępowania
2. Przesłanki wszczęcia i wszczęcie postępowania karnego
2.1. Przesłanki wszczęcia postępowania
2.2. Odmowa wszczęcia postępowania
2.3. Wszczęcie postępowania
2.4. Odroczenie wszczęcia postępowania
2.5. Odstąpienie postępowania
3. Postępowanie przygotowawcze (przedsądowe)
3.1. Uprawnienia i obowiązki Prokuratora
3.2. Gromadzenie dowodów
3.3. Czynności niepowtarzalne
3.4. Tymczasowe aresztowanie
3.5. Rola sędziów w postępowaniu przygotowawczym
3.6. Odmowa wniesienia zarzutów lub aktu oskarżenia
3.7. Wniesienie aktu oskarżenia lub zarzutów
4. Postępowanie rozpoznawcze przed sądem
4.1. Pozycja Izby Orzekającej. Przygotowanie do rozprawy
4.2. Rozpoczęcie rozprawy
4.3. Przyznanie się oskarżonego do winy (guilty plea, admission of guilt)
4.4. Postępowanie dowodowe
4.5. Zamknięcie rozprawy
4.6. Orzeczenie
4.7. Wymiar kary
5. Postępowanie odwoławcze
5.1. Ogólne reguły odwołania
5.2. Apelacja
5.3. Odwołanie od innych decyzji
5.4. Przebieg postępowania odwoławczego
6. Wznowienie postępowania
7. Postępowanie po prawomocnym zakończeniu postępowania
7.1. Wykonywanie wyroków
7.2. Odszkodowanie za niesłuszne zatrzymanie lub skazanie

Rozdział XIII.Polska jako uczestnik współpracy międzynarodowej w sprawach karnych
1. Wprowadzenie
2. Pomoc prawna i doręczenia w sprawach karnych
3. Przejęcie i przekazanie ścigania karnego
4. Przejęcie i przekazanie orzeczeń do wykonania
5. Ekstradycja
6. Europejski nakaz aresztowania
7. Wystąpienie do państwa członkowskiego UE i wykonywanie wniosków państw UE w kwestii zatrzymania dowodu lub zabezpieczenia mienia
8. Współpraca z Międzynarodowym Trybunałem Karnym
9. Immunitety dyplomatyczny i konsularny