Jest to praktyczny poradnik dla lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej.

Omówione są w nim najczęściej występujące stany nagłe, wymagające od lekarza podjęcia szybkiej decyzji, dotyczącej rozpoznania i dalszego postępowania. Obejmuje zagadnienia z 15 podstawowych działów medycyny, w zakresie przydatnym dla potrzeb praktyki lekarza rodzinnego.

Publikacja będzie przydatna również dla lekarzy przygotowujących się do egzaminów specjalizacyjnych w dziedzinie medycyna rodzinna.

Poradnik jest zalecany przez Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce.

Rozdziały:

1. WPROWADZENIE - UWAGI OGÓLNE
1.1 Nagłe bóle
1.2 Krwotoki i krwawienia
1.3 Gorączka
1.4 Nagłe omdlenie
1.5 Duszność
1.6 Zaburzenia świadomości
1.7 Zatrzymanie moczu
1.8 Nagłe zawroty głowy
1.9 Nagłe wymioty
1.10. Uporczywa biegunka
Piśmiennictwo

2. ZALECANE WYPOSAŻENIE GABINETU LEKARZA RODZINNEGO
2.1. Meble, sprzęt medyczny i narzędzia
2.2. Leki najczęściej stosowane w praktyce lekarza rodzinnego
2.2.1. Leki wchodzące w skład zestawu ratującego życie
2.2.2. Leki stosowane w wypadku wystąpienia nagłych niepożądanych odczynów poszczepiennych
2.2.3. Inne leki stosowane doraźnie
Pytania kontrolne
Piśmiennictwo

3. RESUSCYTACJA KRĄŻENIOWO-ODDECHOWA
3.1. Resuscytacja
3.2. Mechanizmy zatrzymania krążenia
3.3. Wskazania do resuscytacji
3.4. Zalecenia w nagłym zatrzymaniu krążenia (NZK)
3.5. Przyrządowe udrażnianie dróg oddechowych
3.6. Wskazania do intubacji
3.7. Tlenoterapia
3.8. Farmakoterapia w resuscytacji
3.9. Wstrząs kardiogenny
3.9.1. Farmakoterapia wstrząsu kardiogennego
3.10. Leki przeciwarytmiczne
3.11. Defibrylacja elektryczna
3.12. Kardiowersja elektryczna
3.13. Stymulacja serca
3.14. Algorytmy stosowane w resuscytacji krążeniowo-oddechowej
3.15. Zaawansowane czynności resuscytacyjne u dorosłych
3.16. Szczególne sytuacje zagrożenia życia
3.16.1. Alergiczny obrzęk jamy ustnej, gardła i krtani (obrzęk Quinckego)
3.16.2. Wstrząs anafilaktyczny
3.16.3. Obturacja dolnych dróg oddechowych
3.16.4. Leczenie obrzęku naczynioruchowego
3.17. Resuscytacja krążeniowo-oddechowa u dzieci
Pytania kontrolne
Piśmiennictwo

4. KARDIOLOGIA
4.1. Bóle w klatce piersiowej
4.1.1. Bóle dławicowe (wieńcowe, stenokardialne)
4.1.2. Bóle w ostrych zespołach wieńcowych
4.1.3. Powikłania ostrych zespołów wieńcowych
4.1.4. Inne przyczyny bólów w klatce piersiowej
4.2. Zaburzenia rytmu i przewodzenia
4.2.1. Szybkie rytmy serca (tachyarytmia)
4.2.2. Wolne rytmy serca
4.3. Omdlenie
4.4. Wysokie wartości ciśnienia tętniczego
Pytania kontrolne
Piśmiennictwo

5. PULMONOLOGIA
5.1. Astma oskrzelowa i przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP)
5.2. Zapalenie płuc
5.3. Zatorowość płucna
5.4. Odma opłucnej
5.5. Anafilaksja. Wstrząs anafilaktyczny
5.6. Ostra niewydolność oddechowa
Pytania kontrolne
Piśmiennictwo

6. GASTRŚNTEROLOGIA
6.1. Krwotok z przewodu pokarmowego
6.2. Choroba refluksowa
6.3. Kurcz wpustu
6.4. Nagłe zażółcenie powłok skórnych
6.5. Nudności i wymioty
6.6. Ból brzucha
6.7. Biegunka
6.8. Szybkie powiększanie się obwodu brzucha
Pytania kontrolne
Piśmiennictwo

7. PEDIATRIA
7.1. Dziecko z wysoką gorączką i drgawkami
7.2. Dziecko z kaszlem i wymiotami
7.3. Ostre zakażenia układu oddechowego
7.3.1. Zakażenia górnych dróg oddechowych
7.3.1.2. Ostry nieżyt dróg oddechowych („przeziębienie”, nieżyt noso-gardła, infekcja kataralna)
7.3.2. Zakażenia dolnych dróg oddechowych
7.3.2.1. Zapalenie oskrzeli
7.3.2.2. Zapalenie oskrzelików
7.3.2.3. Zapalenie płuc
7.3.2.4. Zaostrzenie astmy
7.4. Dziecko po użądleniu przez pszczołę, osę, szerszenia
7.5. Alergia pokarmowa
7.6. Choroby nowotworowe układu krwiotwórczego
7.7. Stany nagłe w nefrologii
7.7.1. Ostra niewydolność nerek
7.7.2. Zespół hemolityczno-mocznicowy
7.7.3. Przełom nadciśnieniowy
7.7.4. Ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek
7.7.5. Ostre kłębuszkowe zapalenie nerek
7.8. Bóle brzucha u dzieci
7.8.1. Biegunka
7.9. Ostre krwawienia z przewodu pokarmowego
7.9.1. Krwawienia z dolnego odcinka przewodu pokarmowego
7.10. Chemiczne oparzenia przełyku
7.11. Ostre zapalenie trzustki
7.12. Ostre stany w kardiologii dziecięcej
Pytania kontrolne
Piśmiennictwo

8. POŁOŻNICTWO I GINEKOLOGIA
8.1. Krwawienia w ciąży
8.2. Poród nagły (poród „uliczny”)
8.3. Krwotok w III okresie porodu
8.4. Ciąża pozamaciczna
8.5. Krwawienia w różnych okresach życia kobiety
8.6. Nowotwory złośliwe
8.7. Bóle podbrzusza
8.7.1. Ostre zapalenie przydatków
8.7.2. Guzy (torbiele) jajników
8.8. Uporczywe upławy
Pytania kontrolne
Piśmiennictwo

9. ENDOKRYNOLOGIA
9.1. Moczówka prosta
9.2. Udar przysadki
9.3. Wole nietoksyczne rozlane i guzkowe
9.4. Ostre zapalenie tarczycy
9.5. Podostre zapalenie tarczycy
9.6. Nowotwory tarczycy
9.7. Śpiączka hipometaboliczna
9.8. Przełom tarczycowy
9.9. Przełom hiperkalcemiczny
9.10. Stany hipokalcemii - tężyczka
9.11. Przełom nadnerczowy (niewydolność kory nadnerczy)
9.12. Cukrzycowa kwasica ketonowa
9.13. Nieketonowa śpiączka hipermolalna
9.14. Hipoglikemia
Pytania kontrolne
Piśmiennictwo

10. CHIRURGIA
10.1. Zwichnięcia stawów
10.2. Urazy klatki piersiowej
10.2.1. Złamanie mostka
10.2.2. Rozedma podskórna
10.2.3. Odma opłucnowa
10.2.4. Odma wentylowa
10.2.5. Odma śródpiersiowa
10.3. Obrażenia jamy brzusznej
10.4. Oparzenia i odmrożenia
10.4.1. Oparzenia
10.4.2. Odmrożenia
10.5Krwotoki wewnętrzne
10.5.1. Krwawienia z przewodu pokarmowego
10.6. Rozlane zapalenie otrzewnej
10.7. Niedrożność jelit
10.7.1. Niedrożność mechaniczna
10.7.2. Niedrożność czynnościowa
10.8. Kamica żółciowa
10.9. Ostre zapalenie trzustki
10.10. Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego
10.11. Uwięźnięcie przepukliny
10.12. Ostre niedokrwienie kończyny - zator tętniczy
10.13. Żylaki odbytu - krwawienie, zakrzepica
10.13.1. Krwawienie z żylaków goleni
10.14. Zakrzepica żył głębokich kończyn dolnych
10.15. Wypadanie odbytnicy
10.16. Stopa cukrzycowa
10.17. Rany kąsane
10.18. Zaopatrywanie ran
Pytania kontrolne
Piśmiennictwo

11. UROLOGIA
11.1. Krwiomocz
11.2. Tamponada pęcherza moczowego
11.2.1. Ostre zapalenie pęcherza moczowego
11.2.2. Zatrzymanie moczu
11.3. Ostre zapalenie gruczołu krokowego
11.4. Kolka nerkowa
11.4.1. Zakażone wodonercze
11.5. Zapalenie najądrza i jądra
11.5.1. Skręt jądra
11.5.2. Zgorzel Fourniera
11.5.3. Guzy jądra
11.6. Parafimoza (zadzierzgnięcie napletka)
11.7. Uraz nerki
11.7.1. Uraz pęcherza moczowego
11.7.2. Uraz cewki moczowej
11.7.3. Urazy moszny i jąder
Pytania kontrolne
Piśmiennictwo

12. PSYCHIATRIA
12.1. Majaczenie
12.2. Pobudzenie psychoruchowe i zachowania agresywne
12.3. Zachowania autoagresywne, myśli i tendencje samobójcze
12.3.1. Zachowania autoagresywne
12.3.2. Myśli i tendencje samobójcze
12.4. Napady silnego lęku
12.5. Zaburzenia psychiczne i somatyczne związane z intoksykacjami i odstawieniem substancji psychoaktywnych
12.5.1. Amfetamina i substancje o amfetaminopodobnym działaniu
12.5.2. Intoksykacja opioidami
12.5.3. Intoksykacja lotnymi rozpuszczalnikami
12.5.4. Intoksykacje kokainą
12.5.5. Intoksykacje środkami nasennymi i uspokajającymi
12.5.6. Intoksykacja „narkotykiem gwałtu” - ?-hydroksymaślanem (GHB)
12.6. Zespoły odstawienia niektórych substancji psychoaktywnych
12.6.1. Zespół odstawienia alkoholu
12.6.2. Zespół odstawienia środków nasennych i uspokajających
12.6.3. Zespół odstawienia opioidów
12.7. Schizofrenia katatoniczna
12.8. Zagrażające życiu powikłania somatyczne w przebiegu jadłowstrętu psychicznego i bulimii psychicznej
12.9. Powikłania psychofarmakoterapii
12.9.1. Złośliwy zespół poneuroleptyczny
12.9.2. Dystonie
12.9.3. Ośrodkowy zespół antycholinergiczny
12.9.4. Zespół serotoninowy
Pytania kontrolne
Piśmiennictwo

13. REUMATOLOGIA
13.1. Reumatoidalne zapalenie stawów - zaostrzenie
13.2. Reumatoidalne zapalenie stawów - postać młodzieńcza (młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów)
13.2.1. Choroba Stilla - postać układowa (uogólniona) młodzieńczego reumatoidalnego zapalenia stawów
13.2.2. Postać wielostawowa
13.2.3. Postać nielicznostawowa
13.3. Bóle okolicy krzyżowej - zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (choroba Bechterewa)
13.4. Układowy toczeń trzewny
13.5. Dna moczanowa
Pytania kontrolne
Piśmiennictwo

14. NEUROLOGIA
14.1. Utrata przytomności
14.2. Drgawki
14.3. Zaburzenia świadomości
14.4. Mózgowe objawy ogniskowe o nagłym początku
14.5. Zaburzenia widzenia o ostrej dynamice
14.6. Nagła anizokoria
14.7. Ostry lub podostry niedowład kończyn dolnych lub czterokończynowy
14.8. Ostry ból głowy
14.9. Ostry lub podostry ból szyi bądź pleców
14.10. „Złe samopoczucie” po urazie głowy
Pytania kontrolne
Piśmiennictwo

15. ONKOLOGIA
15.1. Objawy alarmowe
15.2. Zasady postępowania w niektórych stanach nagłych
15.2.1. Ból
15.2.2. Gorączka
15.2.3. Infekcje
15.2.4. Krwawienie
15.2.5. Niedokrwistość
15.2.6. Duszność
15.2.7. Biegunka
15.2.8. Obrzęki
15.2.9. Powikłania zakrzepowo-zatorowe
15.2.10. Skąpomocz i bezmocz
15.2.11. Niedrożność przewodu pokarmowego
15.2.12. Stany psychiatryczne
15.2.13. Zespół ciasnoty śródczaszkowej (obrzęk mózgu)
15.2.14. Zespół żyły głównej górnej
15.3. Postępowanie u chorych z objawami niepożądanymi chemio- i radioterapii
15.3.1. Powikłania hematologiczne
Pytania kontrolne
Piśmiennictwo

16. OTORYNOLARYNGOLOGIA
16.1. Nagła niedrożność nosa
16.2. Bóle głowy pochodzenia otolaryngologicznego
16.3. Krwawienia z nosa
16.4. Nagły ból gardła
16.5. Bóle ucha
16.5.1. Ostre zapalenie ucha środkowego
16.6. Nagłe ataki zawrotów głowy
16.7. Nagłe upośledzenie słuchu (określane często przez chorych jako głuchota)
16.8. Ostra duszność krtaniowa
16.9. Duszność związana z niedrożnością rurki tracheotomijnej
16.10. Obwodowe porażenie nerwu twarzowego
16.11. Urazy krtani
Pytania kontrolne
Piśmiennictwo

17. OKULISTYKA
17.1. Urazy narządu wzroku
17.1.1. Ciało obce wbite w spojówkę lub rogówkę albo uszkodzenie powierzchni rogówki
17.1.2. Wylew podspojówkowy
17.1.3. Krwiak powiek
17.1.4. Krew w komorze przedniej gałki ocznej
17.1.5. Uraz penetrujący tkanki oka i oczodołu
17.1.6. Urazy narzędziem ostrym
17.1.7. Złamanie w zakresie kości oczodołu
17.1.8. Urazy chemiczne
17.2. Bakteryjne zapalenie rogówki
17.3. Jaskra ostra
17.4. Odwarstwienie siatkówki
17.5. Zapalenie błony naczyniowej gałki ocznej
Pytania kontrolne
Piśmiennictwo

18. TOKSYKOLOGIA KLINICZNA
18.1. Objawy sugerujące występowanie ostrego zatrucia
18.2. Zasady udzielania pierwszej pomocy w ostrych zatruciach
18.3. Zatrucia lekami
18.3.1. Zatrucia benzodiazepinami
18.4. Zatrucia alkoholami i glikolami
18.5. Zatrucia gazami
18.5.1. Zatrucia tlenkiem węgla
18.6. Zatrucia grzybami
18.6.1. Zatrucia muchomorem sromotnikowym i gatunkami pokrewnymi
18.7. Zatrucia środkami żrącymi
18.8. Zatrucia narkotykami
Pytania kontrolne