Prezentowana monografia stanowi interdyscyplinarne studium poświęcone zastosowaniom analizy ludzkiego DNA w celach medycznych oraz pozamedycznych.

W książce poruszone zostały m.in. kwestie związane z diagnostyka preimplantacyjną i prenatalna, zasadami wykonywania testów genetycznych w celach medycznych, wykorzystywaniem danych genetycznych (przede wszystkim w ubezpieczeniach i zatrudnieniu) oraz genetycznej identyfikacji indywidualnej i policyjnych baz DNA.

Autorka przedstawia i analizuje obowiązujące w tym zakresie standardy międzynarodowe (wiążące i zalecane), regulacje Unii Europejskiej i wybrane unormowania krajowe. Podejmuje również próbę identyfikacji obszarów, w których zbiegają się odkrycia i zastosowania genetyki z problematyka praw człowieka.

Publikacja wpisuje się tym samym w niezwykle aktualny nurt dyskusji na temat bioetycznego wymiaru ochrony praw jednostki.

Rozdziały:

Rozdział I. Testy genetyczne - między medycyną, bioetyką a prawem
1. Wybrane zagadnienia z zakresu biologii molekularnej i genetyki
1.1. Słowniczek wybranych pojęć genetycznych
1.2. Typy dziedziczenia
1.3. Mutacje DNA
1.4. Choroby genetyczne
1.5. Co jeszcze kryją geny?
1.6. Projekt Poznania Genomu Człowieka
2. Pojęcie, rodzaje i zakres zastosowań testów genetycznych
2.1. Pojęcie testu genetycznego
2.2. Rodzaje i zakres zastosowań testów genetycznych
3. Współczesna biomedycyna jako przedmiot zainteresowania bioetyki i prawa
3.1. Geneza i przedmiot bioetyki oraz bioprawa
3.2. Podstawy aksjologiczne prawa biomedycznego i rola konsensusu
3.3. Metodologia powstawania prawa biomedycznego
3.3.1. Debata społeczna i komitety bioetyczne
3.3.2. Samoregulacja
3.3.3. Normy prawne
4. Międzynarodowe standardy bioetyczne
5. Testy genetyczne jako kategoria prawa
5.1. Definicje prawne
5.2. Testy genetyczne a eksperyment medyczny

Rozdział II. Genetyka a prawa człowieka
1. Wprowadzenie
2. Prawa człowieka jako właściwe ramy regulacji zastosowań genetyki
3. Znaczenie postępu genetyki dla uniwersalnego systemu ochrony praw człowieka
4. Znaczenie postępu genetyki dla systemu ochrony praw człowieka Rady Europy
5. Zasada poszanowania godności człowieka
5.1. Godność jako kategoria jurydyczna
5.2. Pojęcie godności
5.3. Miejsce zasady poszanowania godności w systemie ochrony praw człowieka
5.4. Źródło godności
5.5. Godność w świetle międzynarodowych dokumentów bioetycznych
6. Genom wspólnym dziedzictwem ludzkości?
6.1. Status prawny ludzkiego materiału genetycznego
6.2. Genom wspólnym dziedzictwem ludzkości w "sensie symbolicznym"
6.3. Obowiązki obecnych pokoleń wobec przyszłych generacji
6.4. Solidarność i benefit-sharing
6.5. Populacyjne biobanki
6.6. Geny jako przedmiot patentu
7. Prawo do życia
8. Prawo do integralności i prawo do tożsamości genetycznej
9. Zasada prymatu dobra i interesu istoty ludzkiej a wolność badań naukowych
10. Prawo do poszanowania prywatności i ochrona danych genetycznych
10.1. Sposoby definiowania danych genetycznych
10.2. Zakres przedmiotowy prawa do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego
10.3. Dane genetyczne, profile i próbki DNA jako chronione dane osobiste
10.4. Gwarancje ochrony danych genetycznych w dokumentach bioetycznych
10.5. Charakter danych genetycznych
11. Zasada niedyskryminacji i niestygmatyzacji na podstawie dziedzictwa genetycznego
12. Autonomia jednostki i zasada świadomej zgody
13. Prawo do zdrowia

Rozdział III. Genetyczna diagnostyka prenatalna i preimplantacyjna a ochrona embrionu i płodu ludzkiego
1. Wprowadzenie
2. Ochrona życia nienarodzonego w świetle norm prawnych i moralnych
2.1. Stanowisko Kościoła katolickiego
2.2. Ochrona embrionu i płodu ludzkiego w świetle standardów praw człowieka
2.2.1. Uniwersalny system ochrony praw człowieka
2.2.2. System ochrony praw człowieka Rady Europy
2.3. Godność i tożsamość "istoty ludzkiej" w systemie EKB
2.4. Ochrona embrionu i płodu ludzkiego w wybranych porządkach krajowych
3. Dopuszczalność i zasady wykonywania PND i PGD
3.1. Aspekty medyczne i etyczne
3.1.1. Diagnostyka prenatalna
3.1.2. Preimplantacyjna diagnostyka molekularna
3.2. Genetyczna "nowa" eugenika?
3.3. Wątpliwości interpretacyjne na gruncie konwencji biomedycznej
3.4. Kazus K.L. przeciwko Peru oraz D. przeciwko Irlandii
3.5. PND w świetle standardów zalecanych
3.6. PGD w świetle standardów zalecanych
3.7. PGD w opiniach międzynarodowych komitetów bioetycznych
3.8. Heterogeniczność rozwiązań krajowych - od zakazu do permisywizmu
3.8.1. Stanowisko restrykcyjne (na przykładzie Niemiec i Włoch)
3.8.2. Stanowisko pośrednie i ewolucyjne (na przykładzie Hiszpanii i Francji)
3.8.3. Stanowisko permisywne i delegacja uprawnień (na przykładzie Wielkiej Brytanii) oraz samoregulacja (na przykładzie USA)
4. Ochrona embrionu i płodu ludzkiego a dopuszczalność PND i PGD w Polsce - uwagi de lege lata i postulaty de lege ferenda
4.1. Ustawa o planowaniu rodziny i ochronie płodu ludzkiego
4.2. Ochrona życia ludzkiego w świetle postanowień Konstytucji RP
4.3. Ochrona dziecka poczętego w prawie karnym i cywilnym
4.4. Status prawny embrionu in vitro - argument lege non distinguente?
4.5. Dopuszczalność PND i PGD w Polsce
5. Podsumowanie

Rozdział IV. Postnatalne testy genetyczne
1. Wprowadzenie
2. Charakter normatywny i treść IV protokołu dodatkowego do EKB
2.1. Geneza protokołu
2.2. Cele i zakres przedmiotowy protokołu
2.3. Standardy jakości
2.4. Zindywidualizowana opieka lekarska
2.5. Obowiązek informacji i porady genetycznej
2.6. Zgoda
2.7. Ochrona osób niezdolnych do wyrażenia zgody
2.8. Testy genetyczne z korzyścią dla członków rodziny
2.9. Poszanowanie prywatności i zasady przekazywania wyników testów
2.10. Genetyczne (populacyjne) programy przesiewowe
2.11. Implementacja i stosowanie protokołu
3. Harmonizacja standardów jakości testów w ramach UE i OECD
4. Komercjalizacja testów genetycznych
5. Tajemnica lekarska a obowiązek ostrzeżenia
6. Postnatalne testy genetyczne w wybranych krajowych porządkach prawnych
6.1. Niemcy
6.2. Szwajcaria
6.3. Hiszpania
6.4. Francja
6.5. Austria
6.6. Portugalia
6.7. Szwecja
7. Testy genetyczne w zatrudnieniu i ubezpieczeniach
7.1. Problem celowości reakcji normatywnej
7.2. Dopuszczalność wykorzystywania testów genetycznych w zatrudnieniu i ubezpieczeniach
7.2.1. Testy genetyczne w zatrudnieniu
7.2.2. Testy genetyczne w systemie ubezpieczeń
7.3. Międzynarodowe standardy bioetyczne
7.4. Wybrane krajowe porządki prawne
7.5. Debata nad regulacją dyskryminacji genetycznej w USA
8. Regulacja postnatalnych testów genetycznych w Polsce - uwagi de lege lata i postulaty de lege ferenda
9. Podsumowanie

Rozdział V. Analiza DNA w celu identyfikacji indywidualnej
1. Wprowadzenie
2. Prawo do poznania swojego pochodzenia genetycznego
2.1. Konwencja ONZ o prawach dziecka
2.2. Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności
2.3. Prawo do poznania pochodzenia genetycznego w kontekście zapłodnienia heterologicznego
2.4. Filiacyjne testy DNA post mortem
3. Testy DNA w celu ustalenia ojcostwa
3.1. Wartość dowodu z badania DNA
3.2. Kontrowersje dotyczące testów prywatnych
3.3. Prawo do wykluczenia i potwierdzenia ojcostwa w orzecznictwie ETPCz
3.3.1. Ustalenie ojcostwa
3.3.2. Zaprzeczenie ojcostwa
3.4. Filiacyjne testy DNA w wybranych krajowych porządkach prawnych
4. Testy DNA a prawo do połączenia rodziny
5. Policyjne bazy profili i próbek DNA
5.1. Dowód z DNA w postępowaniu karnym
5.2. Pozyskiwanie próbek DNA
5.3. Funkcjonowanie baz DNA. Habeas data?
5.3.1. Bazy DNA w wybranych państwach
5.3.2. Dopuszczalny zakres analizy próbki
5.3.3. Rekomendacja R(92)1 - wspólny standard minimalny
5.3.4. Realizacja zasady konieczności i słusznej równowagi w funkcjonowaniu baz DNA
6. Genetyczny odcisk palca w Polsce - uwagi de lege lata i postulaty de lege ferenda
6.1. Wojskowa baza DNA
6.2. Dowód z badania DNA w postępowaniu o ustalenie ojcostwa w orzecznictwie SN
6.3. Pochodzenie dziecka po nowelizacji w 2008 r. kodeksu rodzinnego i opiekuńczego
6.4. Testy DNA w procedurze imigracyjnej
6.5. Polska policyjna baza DNA
7. Podsumowanie
Zakończenie
Wykaz aktów prawnych
Wykaz orzecznictwa
Wykaz innych dokumentów