Niniejsza monografia wypełnia w polskiej literaturze lukę dotyczącą opracowań na temat prawnych aspektów pomocy społecznej. W książce porusza się kwestie związane z zakresem pojęcia pomocy społecznej, jej miejscem w systemie prawa oraz celami, zasadami i wartościami występującymi na gruncie tego prawa. Problematyka przedstawiona jest z perspektywy osoby ubiegającej się o świadczenie z pomocy społecznej. Kluczowe miejsce w pracy zajmuje zatem analiza zakresu podmiotowego prawa do pomocy społecznej oraz wymagań, jakie należy spełnić, aby takie świadczenie otrzymać. Dopełnienie stanowi prezentacja unormowań procesowych związanych z przyznaniem poszczególnych rodzajów świadczeń oraz organów uprawnionych do podejmowania działań w tym zakresie.

Rozdziały:

Rozdział 1. Pojęcie pomocy społecznej
1.1. Geneza pomocy społecznej
1.2. Pojęcie pomocy społecznej
1.3. Modele i miejsce pomocy społecznej w systemie prawa
1.3.1. Modele pomocy społecznej
1.3.2. Miejsce pomocy społecznej w systemie prawa
1.4. Podstawy prawne pomocy społecznej

Rozdział 2. Cele, zasady i wartości pomocy społecznej
2.1. Cele pomocy społecznej
2.1.1. Zagadnienia wstępne
2.1.2. Cel podstawowy pomocy społecznej - umożliwienie osobom i rodzinom życie w warunkach odpowiadających godności człowieka
2.1.3. Wspieranie osób i rodzin w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb
2.1.4. Umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenia trudnych sytuacji życiowych, których nie są w stanie pokonać, wykorzystując własne zasoby, możliwości i uprawnienia
2.1.5. Doprowadzenie do życiowego usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem
2.1.6. Zapobieganie sytuacjom powodującym niemożność przezwyciężenia trudnych sytuacji życiowych
2.1.7. Przyznawanie świadczenia z pomocy społecznej służące umacnianiu rodziny
2.1.8. Podsumowanie
2.2. Zasady pomocy społecznej
2.2.1. Pojęcie zasady w prawie
2.2.2. Zasada indywidualizacji
2.2.3. Zasada subsydiarności (pomocniczości)
2.2.4. Zasada uwzględniania potrzeb osób i rodzin korzystających z pomocy, jeżeli odpowiadają celom i mieszczą się w możliwościach pomocy społecznej
2.2.5. Zasada współdziałania osób i rodzin korzystających z pomocy społecznej w rozwiązywaniu ich trudnej sytuacji życiowej
2.2.6. Zasada finansowania pomocy społecznej ze środków publicznych
2.2.7. Podsumowanie
2.3. Wartości aksjologiczne związane z prawem do świadczenia z pomocy społecznej
2.3.1. Wprowadzenie
2.3.2. Godność
2.3.3. Wolność
2.3.4. Równość
2.3.5. Sprawiedliwość
2.3.6. Solidarność
2.3.7. Podsumowanie

Rozdział 3. Zakres podmiotowy prawa do pomocy społecznej
3.1. Podmioty uprawnione do otrzymania świadczenia z pomocy społecznej
3.1.1. Zagadnienia wprowadzające
3.1.2. Rodzina jako podmiot świadczenia z pomocy społecznej
3.1.3. Osoba fizyczna jako podmiot świadczenia pomocy społecznej
3.1.4. Zmarły jako adresat działań pomocy społecznej
3.2. Wymogi, jakie muszą spełniać osoby ubiegające się o świadczenia z pomocy społecznej
3.2.1. Wprowadzenie
3.2.2. Wysokość dochodu jako wymóg przy ubieganiu się o świadczenie z pomocy społecznej
3.2.3. Przesłanki uzasadniające przyznanie świadczenia
3.2.3.1. Ubóstwo
3.2.3.2. Sieroctwo
3.2.3.3. Bezdomność
3.2.3.4. Potrzeba ochrony macierzyństwa
3.2.3.5. Wielodzietność
3.2.3.6. Bezrobocie
3.2.3.7. Niepełnosprawność
3.2.3.8. Długotrwała choroba (ciężka choroba)
3.2.3.9. Przemoc w rodzinie
3.2.3.10. Potrzeba ochrony ofiar handlu ludźmi
3.2.3.11. Bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego
3.2.3.12. Brak umiejętności w przystosowaniu do życia młodzieży opuszczającej placówki opiekuńczo-wychowawcze
3.2.3.13. Trudności w integracji osób, które otrzymały status uchodźcy
3.2.3.14. Alkoholizm lub narkomania
3.2.3.15. Trudności w przystosowaniu do życia po opuszczeniu zakładu karnego
3.2.3.16. Klęska żywiołowa lub ekologiczna
3.2.3.17. Zdarzenie losowe i sytuacja kryzysowa
3.3. Podsumowanie

Rozdział 4. Rodzaje świadczeń z pomocy społecznej
4.1. Pojęcie świadczenia z pomocy społecznej i jego klasyfikacje
4.1.1. Zagadnienia wprowadzające
4.1.2. Podziały świadczeń z pomocy społecznej
4.2. Świadczenia pomocy środowiskowej
4.2.1. Świadczenia pieniężne
4.2.1.1. Zasiłek stały
4.2.1.2. Zasiłek okresowy
4.2.1.3. Zasiłek celowy
4.2.1.4. Zasiłek i pożyczka na ekonomiczne usamodzielnienie
4.2.1.5. Pomoc dla rodzin zastępczych
4.2.1.6. Pomoc na usamodzielnienie oraz na kontynuowanie nauki
4.2.1.7. Świadczenia pieniężne na utrzymanie i pokrycie wydatków związanych z nauką języka polskiego dla uchodźców
4.2.2. Świadczenia niepieniężne
4.2.2.1. Praca socjalna
4.2.2.2. Pomoc rzeczowa na ekonomiczne usamodzielnienie
4.2.2.3. Sprawienie pogrzebu
4.2.2.4. Usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania, w tym specjalistyczne usługi opiekuńcze realizowane w miejscu zamieszkania
4.2.2.5. Składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne
4.3. Świadczenia pomocy instytucjonalnej
4.3.1. Domy pomocy społecznej
4.3.2. Placówki opiekuńczo-wychowawcze
4.3.3. Ośrodki wsparcia
4.3.4. Ośrodek interwencji kryzysowej
4.4. Świadczenia pomocy społecznej w sytuacjach nadzwyczajnych
4.5. Obowiązki związane z przyznanymi świadczeniami
4.6. Podsumowanie

Rozdział 5. Prawne formy przyznania świadczenia z pomocy społecznej
5.1. Wprowadzenie
5.2. Pojęcie stosunku administracyjnoprawnego i sytuacji administracyjnoprawnej w pomocy społecznej
5.3. Prawne formy przyznania świadczenia z pomocy społecznej
5.4. Unormowania procesowe związane z przyznaniem świadczenia z pomocy społecznej
5.4.1. Relacje ustaw z zakresu pomocy społecznej i kodeksu postępowania administracyjnego
5.4.2. Odmienności procesowe przy przyznawaniu świadczeń z pomocy społecznej w stosunku do ogólnego postępowania administracyjnego
5.4.2.1. Zasady ogólne
5.4.2.2. Właściwość organu w sprawach pomocy społecznej
5.4.2.3. Wszczęcie postępowania
5.4.2.4. Postępowanie dowodowe
5.4.2.5. Rozstrzygnięcia i środki odwoławcze
5.4.2.6. Weryfikacja decyzji administracyjnej
5.4.2.7. Sądowa kontrola decyzji administracyjnych
5.5. Podsumowanie

Rozdział 6. Organizacja pomocy społecznej
6.1. Wprowadzenie
6.2. Organy administracji rządowej wykonujące zadania z zakresu pomocy społecznej
6.3. Organy samorządu terytorialnego wykonujące zadania z zakresu pomocy społecznej
6.3.1. Gmina
6.3.2. Powiat
6.3.3. Województwo samorządowe
6.4. Podmioty niepubliczne wykonujące zadania z zakresu pomocy społecznej