Powszechna w Unii Europejskiej świadomość potrzeby ochrony środowiska naturalnego nie zawsze idzie w parze z rzeczywistymi działaniami. Bywa to spowodowane brakiem odpowiedniego prawodawstwa, niejasnym podziałem kompetencji i odpowiedzialności czy też problemem z zastosowaniem przepisów w praktyce.

Książka jest pierwszym w języku polskim opracowaniem dotyczącym zastosowania prawa wspólnotowego w dziedzinie ochrony środowiska naturalnego. Ponadto zawiera aktualny (stan na 1 stycznia 2009) i kompletny wykaz aktów prawnych przyjętych na szczeblu UE w tym obszarze. Zestawienie sposobów realizacji prawodawstwa unijnego w tej dziedzinie w Niemczech i w Polsce obrazuje występujące w UE rozbieżności w procesie decyzyjnym i implementacyjnym.

Chronologiczny i tematyczny podział aktów prawnych zebranych w wykazie ułatwia orientację w zakresie obowiązującego w Unii Europejskiej prawodawstwa w dziedzinie ochrony środowiska naturalnego.

Rozdziały:

I.II System wykonawczy Unii Europejskiej na przykładzie polityki ochrony środowiska naturalnego        
1. Otoczenie regulacyjne wspólnotowej ochrony środowiska naturalnego – kwestie definicyjne                  
2. Prawno-administracyjne uwarunkowania polityki ochrony środowiska w procesie unijnej działalności wykonawczej              
2.1. Unijny obszar instytucjonalny versus unijny system wykonawczy        26
2.2. Konstrukcja wspólnotowego systemu działalności wykonawczej       28
2.3. Dylematy unijnej działalności wykonawczej                32
3. Skutki prymatu (pierwszeństwa) prawa wspólnotowego dla prawa narodowego  36
4. Narodowy proces wykonawczy: między potrzebą prywatyzacji a wyzwaniem europeizacji                            
5. Zasady działania prawa ochrony środowiska w Unii Europejskiej       47
5.1. Zasada wysokiego poziomu ochrony środowiska              48
5.2. Zasada zapobiegania                          50
5.3. Zasada naprawiania szkody u źródła                   51
5.4. Zasada odpowiedzialności sprawcy („zanieczyszczający płaci”)        52
5.5. Klauzula przekrojowa                         52
6. Wspólnotowa ochrona środowiska: między wytycznymi a wyważeniem interesów  53

II.I Polityka ochrony środowiska naturalnego w federalnym systemie wykonawczym Niemiec                      
1. Federalna działalność wykonawcza według niemieckiej Ustawy Zasadniczej   60
2. Działalność wykonawcza a proces implementacji prawa wspólnotowego w Niemczech                            
3. Prawo ochrony środowiska a prawo konstytucyjne w Niemczech        72
4. Zasady niemieckiego prawa ochrony środowiska              75
4.1. Zasada zapobiegania                          76
4.2. Zasada odpowiedzialności sprawcy                    78
4.3. Zasada współdziałania                         80
4.4. Zasada integracji                           81
4.5. Zasady pozostałe                           82
5. Instrumentarium prawa ochrony środowiska naturalnego w Niemczech     84
5.1. Instrumenty planowania                        85
5.2. Instrumenty Oceny Oddziaływania na Środowisko             87
5.3. Instrumenty bezpośredniego sterowania/kierowania             89
5.4. Instrumenty pośredniego sterowania/kierowania              90
5.5. Instrumenty organizacji przedsiębiorstwa                 92
5.6. Instrumenty prywatnoprawne                      93
5.7. Sankcje karne i porządkowe                       95

III. Polityka ochrony środowiska naturalnego w unitarnym systemie wykonawczym Polski                       
1. Polska administracja publiczna: propedeutyka analizy systemowej       101
1.1. Od wyzwania cywilizacyjnego do potrzeby modernizacji, czyli ekonomizacja procesu wykonawczego             
2. Problemy administracji polskiej w świetle implementacji prawa wspólnotowego do krajowego porządku prawnego                   
3. Dylematy administracji polskiej: między implementacją a partycypacją     116
4. Zasady polskiego prawa ochrony środowiska naturalnego          124
5. Uwagi końcowe – proces implementacji wspólnotowego prawa ochrony środowiska w Polsce                         

Spis unijnych aktów prawnych w zakresie ochrony środowiska naturalnego (do 31 grudnia 2008) w układzie chronologicznym    
Spis unijnych aktów prawnych w zakresie ochrony środowiska naturalnego (do 31 grudnia 2008) w układzie tematycznym      

Ochrona środowiska w ujęciu całościowym                  319
1. Ochrona środowiska – ogólnie                       319
2. Obszary chronione – oznaczenia i nazwy chronione               326
3. Ochrona wód                               328
4. Ochrona powietrza i warstwy ozonowej                    335
5. Ochrona przed hałasem                          343
6. Odpady                                344
7. Odpady radioaktywne                          351
Ochrona flory                               353
1. Flora                                  353
2. Ochrona lasów                             355
3. Nawozy                                 357
4. Środki ochrony roślin                           358
5. Rośliny uprawne                             374
Ochrona fauny                               375
1. Fauna                                  375
2. Ochrona zasobów morza                          378
3. Ochrona zwierząt hodowlanych                      396
4. Ochrona weterynaryjna                          398
5. Pasze i dodatki paszowe dla zwierząt                     404
Ochrona człowieka                             415
1. Gospodarka i środowisko                          415
2. Rozwój obszarów wiejskich                         423
3. Ochrona środowiska w sektorze transportu                  424
4. Wymogi ekologiczne dotyczące pojazdów, samochodów i maszyn         428
5. Ochrona zdrowia publicznego                       433
6. Ochrona konsumentów                         440
7. Żywność                                441
8. Ochrona przed produktami / roślinami / organizmami genetycznie zmodyfikowanymi                          
9. Substancje niebezpieczne i chemikalia                    452
10. Bhp                                  463
11. Wypadki, awarie i klęski żywiołowe                    467
12. Nierozprzestrzenianie broni masowego rażenia                470
13. Energia atomowa                            471
14. Energia ze źródeł konwencjonalnych i odnawialnych              477
15. Wspólne postanowienia dotyczące sektora energetycznego (energia atomowa oraz ze źródeł konwencjonalnych)                    
16. Ochrona środowiska poprzez efektywność energetyczną urządzeń        482
17. Podatki i opłaty związane z ochroną środowiska                483