Proza: wykroje i wzory to książka, której temat rodzi się w dialogu twórców i czytelników – tych profesjonalnych i tych, dla których przepustką do literatury jest po prostu zamiłowanie do czytania. Pisarze i odbiorcy porozumiewają się jednak nie tylko wprost przez książki, ale też za pośrednictwem wyobrażeń, tworzonych przez obie strony na temat tego, jaka powinna być literatura.
Wyobrażenia te przybierają formę schematów i modeli, którym nadaję tu wziętą z krawiectwa nazwę. To owe modele prowadzą pióro pisarzowi i sterują odbiorem i oceną książek przez czytelników. Ale daleko nam wszystkim do zgody, jakie te modele powinny być. Książka jest historią przygód krytyka w bibliotece i sprawozdaniem z wartościującej lektury. A z wykrojów i wzorów powstaje rodzaj mapy pomagającej w orientacji wśród książek napisanych w ostatnim stuleciu i pośród zdarzeń powodujących, że literatura wciąż się w naszych oczach zmienia, że jedne z jej obszarów wypieramy z pamięci, a inne się w niej odradzają.