Podręcznik porusza zagadnienia z pogranicza geografii społecznej i socjologii, dotyczące zachowań społecznych w zmieniających się warunkach przestrzennych i gospodarczych Polski.

Przedstawia podstawowe zróżnicowania przestrzenne gospodarki społeczeństwa polskiego, wynikające z uwarunkowań historycznych, geopolitycznych, a zwłaszcza zjawisk mających źródła w transformacji ustrojowej i gospodarczej ostatniego dziesięciolecia.

Zachowując konwencję analiz przestrzennych, stara się odpowiedzieć na dwa pytania - dlaczego występują zróżnicowania przestrzenne zjawisk społecznych i gospodarczych oraz gdzie na obszarze kraju one występują i jaka jest ich struktura.

Szczególną uwagę zwraca na zjawiska nowe, np. przedstawia analizę wyborów parlamentarnych w 2001 roku. Szczegółowa skala badań przestrzennych, wraz z szerokim zakresem analizowanych zagadnień sprawia, że prezentowane opracowanie jest znaczącym głosem w dyskusji o przemianach zachodzących w Polsce.
Publikacja przeznaczona dla studentów geografii (kierunek: geografia społeczna, gospodarka przestrzenna i pokrewne), nauk o środowisku, socjologii, politologii, administracji i zarządzania.

Przydatna będzie także nauczycielom akademickim, badaczom poszukującym interpretacji zróżnicowań przestrzennych gospodarki i społeczeństwa występujących w Polsce, przedstawicielom samorządu terytorialnego, przedsiębiorcom stojącym przed problemem podjęcia decyzji lokalizacyjnej działalności gospodarczej, wreszcie wszystkim pragnącym zrozumieć najbliższe uwarunkowania związane z ich miejscem w przestrzeni kraju.

Rozdziały:

1. Geneza współczesnych zróżnicowań regionalnych
1.1. Polska w Europie Środkowej
1.2. Wpływ polityki przestrzennej na procesy uprzemysłowienia i urbanizacji oraz społeczeństwo
1.2.1. Przemysł w gospodarce narodowej i jego struktura przestrzenna
1.2.2. Struktura przestrzenna i znaczenie rolnictwa w gospodarce
1.3. Ekologiczne konsekwencje socjalistycznego uprzemysłowienia i urbanizacji

2. Zróżnicowania demograficzne w przestrzeni kraju
2.1. Zmiany liczby ludności
2.2. Rozmieszczenie ludności
2.3. Struktura płci i wieku
2.4. Zmiany struktur demograficznych
2.5. Umieralność i długość trwania życia
2.6. Przyrost naturalny
2.7. Migracje wewnętrzne i zagraniczne

3. Wybrane problemy miast i aglomeracji miejskich w Polsce
3.1. Przekształcenia przestrzenne struktury społecznej
3.1.1. Główne cechy miasta socjalistycznego
3.1.2. Rozpad miasta socjalistycznego
3.1.3. Polaryzacja przestrzenna społeczeństwa - ubóstwo
3.1.4. Inne konsekwencje przestrzenne
3.2. Miasta w Polsce w warunkach gospodarki rynkowej

4. Przekształcenia struktury społecznej
4.1. Kształtowanie się nowej struktury społecznej
4.1.1. Elita i klasa średnia
4.1.2. Klasa robotnicza
4.2. Zróżnicowania etniczne

5. Nowe wymiary zróżnicowań społeczno-przestrzennych
5.1. Struktura przestrzenna zachowań wyborczych
5.2. Zmiany struktury przestrzennej zatrudnienia i problem bezrobocia
5.3. Zachowania przestrzenne podmiotów gospodarczych
5.4. Zróżnicowania przestrzenne dochodu narodowego
5.5. Zróżnicowania przestrzenne dochodów ludności
5.6. Rozwój handlu detalicznego i hipermarketów

6. Kształtowanie się nowej polityki regionalnej
6.1. Propozycja dla Obszaru Metropolitalnego Warszawy i wschodniej Polski
6.2. Geopolityczny wymiar polityki regionalnej w warunkach integracji europejskiej i globalizacji

7. Nowa sytuacja geopolityczna Polski