Każdy szef spotyka się z trudnymi zachowaniami zespołu, którym kieruje. Podczas zebrań grupa podwładnych zaskakuje go swoimi reakcjami: milczy, rozrabia, narzeka, a czasem nawet atakuje przełożonego szefa. W takich sytuacjach lider formalny najczęściej przypisuje podwładnym złe intencje, wpadając w pułapkę negatywnych projekcji. Zaczyna wierzyć, że jego pracownicy są leniwi i niezaangażowani, że go lekceważą i podważają jego autorytet, a nawet że jest złym szefem, którego trzeba się pozbyć. Ulegając tym wyobrażeniom, szef zaczyna traktować swój zespół zgodnie z "odruchem dinozaura": uciekaj albo walcz. A to powoduje wiele komplikacji.
Autorzy tej interesującej i pełnej anegdot książki podpowiadają, jak unikać takich zagrożeń, oraz przypominają, jakie są prawdziwe źródła trudnych dla szefa zachowań jego zespołu. Przedstawiają również konkretne narzędzia i techniki działania, których szef może użyć, aby wykorzystać potencjał zespołu oraz stawiać adekwatne wymagania w każdej fazie rozwoju grupy pracowników.
To nie jest kolejna książka o zarządzaniu. Porusza ona mało znane zjawisko procesu grupowego i opisuje fazy rozwoju, którym nieuchronnie podlega każdy zespół ze swoim formalnym liderem. Fenomen małej grupy eksplorowany jest przez autorów tej książki już od ponad trzydziestu lat i ciągle jest obiektem ich wielkiej fascynacji.
Proces grupowy. Fenomen małej grupy stanowi dopełnienie menedżerskiej trylogii Psychologia szefa, której poprzednie części noszą tytuły: Szef to zawód oraz Coaching narzędziowy. Ta publikacja zamyka ów cykl, pozwalając zrozumieć i wykorzystać mechanizmy procesu grupowego w budowaniu postawy odpowiedzialności u podwładnych.
Wojciech Haman i Jerzy Gut po raz kolejny przedstawiają ważne motto pracy każdego lidera zespołu:
Szef jest od definiowania problemów, a nie od ich rozwiązywania!
Z tej książki dowiesz się między innymi:
- Jakie są etapy rozwoju każdej grupy
- Jak rozpoznawać ważne potrzeby zespołu
- Jak radzić sobie z trudnymi zachowaniami zespołu, a zwłaszcza z marudzeniem i narzekaniem
- Jak budować samodzielność i odpowiedzialność w zespole oraz prowadzić go do pola wpływu
Rozdziały:
Wstęp
- Fenomen procesu grupowego
- Jak zmieniać swoje negatywne nastawienie do grupy i radzić sobie z pułapką projekcji?
- Odruch dinozaura: uciekaj albo walcz
- Klaryfikacja sposób na negatywne projekcje
- Wiedza o mechanizmach procesu grupowego
- Koncentruj się na grupie, a nie na tym, jak wypadasz
- Fazy procesu grupowego
Faza I Zależność
- Bierna grupa milczy, a Ty próbujesz wymusić jej aktywność
- Komu się opłaca utrzymywanie zespołu w fazie zależności?
- Jak radzić sobie z biernością grupy w fazie zależności?
- Życzliwa dyrektywność i budowanie bezpieczeństwa
- Zmień swoje nastawienie. Podwładni nie są leniwi, tylko boją się oceny
- Przedstaw swoje najważniejsze reguły
- Zmniejsz u podwładnych lęk przed ekspozycją
- Pozwól każdemu zaistnieć
- Wtórna faza zależności. Konkurencyjne motywy
- Jak radzić sobie z wtórną fazą zależności?
- O czym warto pamiętać w fazie zależności?
- Objawy
- Projekcje szefa
- Najgroźniejsze pułapki w działaniach szefa
- Prawdziwe źródła milczenia i pasywności grupy
- Czego zespół najbardziej potrzebuje od formalnego lidera?
- Kluczowe narzędzia i sposoby działania szefa
Faza II Różnicowanie
- Grupa rozrabia, a Ty walczysz o porządek i autorytet
- Komu się opłaca utrzymywanie zespołu w fazie różnicowania?
- Jak sobie radzić z trudnymi zachowaniami grupy w fazie różnicowania?
- Zmień swoje nastawienie.
- Wykorzystuj energię grupy
- Używaj informacji zwrotnej zamiast ocen i pouczeń
- Stawiaj granice destrukcyjnym członkom grupy
- O czym warto pamiętać w fazie różnicowania?
- Objawy
- Projekcje szefa
- Najgroźniejsze pułapki w działaniach szefa
- Prawdziwe źródła trudnej dla szefa energii grupy
- Czego zespół najbardziej potrzebuje od formalnego lidera?
- Kluczowe narzędzia i sposoby działania szefa
Faza III Kryzys odpowiedzialności
- Grupa marudzi i narzeka, a Ty czujesz się bezsilny, bo nie wiesz, jak pomóc swoim podwładnym
- Pomagaj narzekającej grupie, budując jej odpowiedzialność
- Szukaj wzmacniaczy dla siebie i dla zespołu
- Jak sobie radzić z fazą kryzysu odpowiedzialności?
- Zmień swoje nastawienie
- Wyznacz narzekającym podwładnym pole wpływu
- Odmowa szefowska
- Kluczowe etapy odmowy szefowskiej to:
- Rozpoznawaj ważne potrzeby zespołu
- Formułuj z zespołem problemy do rozwiązania
- Procedura radzenia sobie z narzekającą grupą
- Krok 1. Pozwól grupie się wygadać i zapisz osłabiacze
- Krok 2. Odtruwanie
- Krok 3. Wybór tematu do wspólnego poszukiwania rozwiązań
- Krok 4. Rozpoznanie zagrożonych potrzeb zespołu
- Krok 5. Ustalenie pola wpływu i sformułowanie problemu
- Krok 6. Poszukiwanie rozwiązań w polu wpływu zespołu
- Krok 7. Zapowiedź sankcji za zatruwanie zespołu i odmowę współpracy
- Scenka obrazująca pracę z grupą w kryzysie odpowiedzialności
- O czym warto pamiętać w fazie kryzysu odpowiedzialności?
- Objawy
- Projekcje szefa
- Najgroźniejsze pułapki w działaniach szefa
- Prawdziwe źródła narzekania zespołu w fazie kryzysu odpowiedzialności
- Czego zespół najbardziej potrzebuje od szefa?
- Kluczowe narzędzia i konstruktywne sposoby działania formalnego lidera
Faza IV Atak na lidera
- Dojrzały zespół to również sukces szefa, choć rzadko się to zdarza
- Podwładni wyrażają bolesne opinie na Twój temat, a Ty się boisz, że chcą się Ciebie pozbyć
- Jak sobie radzić z fazą ataku na lidera?
- O czym warto pamiętać, mierząc się z atakiem na lidera?
- Objawy
- Projekcje szefa
- Najgroźniejsze pułapki w działaniach formalnego lidera
- Prawdziwe źródła i sens ataku na lidera
- Czego zespół najbardziej potrzebuje od formalnego lidera?
- Kluczowe narzędzia i sposoby działania szefa
Faza V Nadzwyczajna moc grupy
- Grupa wykorzystuje wyzwoloną energię, a Ty się martwisz, że przestałeś być dla niej ważny
- Jak radzić sobie z fazą nadzwyczajnej mocy grupy?
- O czym warto pamiętać w fazie nadzwyczajnej mocy grupy?
- Objawy
- Projekcje szefa
- Najgroźniejsze pułapki w działaniach formalnego lidera
- Prawdziwe źródła energii i zachowań zespołu w fazie nadzwyczajnej mocy
- Czego zespół najbardziej potrzebuje od formalnego lidera?
- Kluczowe narzędzia i sposoby działania szefa
Faza VI Realne możliwości grupy
- Zespół jest samodzielny i świetnie sobie radzi, a Ty spadasz z piedestału
- Jak funkcjonować z zespołem w fazie realnych możliwości?
Przesłanie autorów