Podręcznik do przedmiotu "Rachunkowość przedsiębiorstw" dla zawodów: technik ekonomista i technik handlowiec.

Zawiera wiadomości dotyczące organizacji rachunkowości, ewidencji majątku obrotowego, trwałego, kapitałów, kosztów, kalkulacji inwentaryzacji oraz ustalania i podziału wyniku finansowego, a także sprawozdawczości i jej analizy w firmach prowadzących wszelką działalność gospodarczą (produkcyjną, handlową lub usługową). Przykłady z rozwiązaniami i ćwiczenia pozwalająna utrwalenie praktycznych umiejętności już w czasie realizacji tematu.

Samodzielnego sprawdzenia umiejętności nabytych w szkole uczeń dokona, rozwiązując zadania ujęte w członie "Spróbuj w domu". Każdy temat zamyka podsumowanie oraz zestaw pytań i zadań dla ucznia.

Na końcu poszczególnych rozdziałów umieszczono dłuższe przykłady i zadania podsumowujące rozdział, wymagające znajomości także wcześniej omawianych zagadnień.

Rozdziały:

1. Organizacja rachunkowości przedsiębiorcy               7
1.1. Pojęcie i funkcje rachunkowości                  9
1.2. Formy organizacyjne rachunkowości                . 12
1.3. Dokumentacja księgowa                     15
1.4. Formy i techniki rachunkowości                  . 18
1.5. Organizacja obiegu dowodów księgowych              . 22
1.6. Zakładowy plan kont — ZPK                   25

2. Środki pieniężne i inne inwestycje krótkoterminowe           . 29
2.1. Miejsce inwestycji krótkoterminowych w bilansie           . 30
2.2. Rozliczenia gotówkowe                     . 32
2.3. Ewidencja operacji kasowych                   40
2.4. Rozliczenia bezgotówkowe                    44
2.5. Dokumentacja i ewidencja obrotu bezgotówkowego          . 48
2.6. Inne środki pieniężne i inne aktywa pieniężne             52
2.7. Krótkoterminowe papiery wartościowe               . 61
2.8. Kredyty bankowe i ich ewidencja                 . 66
2.9. Pożyczki udzielone i otrzymane                  . 71

3. Rozrachunki i roszczenia                      77
3.1. Ogólne wiadomości o rozrachunkach                . 78
3.2. Rozrachunki z tytułu dostaw i usług                . 79
3.3. Rozrachunki publicznoprawne                   93
3.4. Rozrachunki z pracownikami                   . 111

4. Aktywa trwałe                          . 125
4.1. Charakterystyka, klasyfikacja i wycena środków trwałych        . 126
4.2. Ustalanie wartości zużycia środków trwałych             130
4.3. Zasady ewidencji i dokumentacji środków trwałych          . 139
4.4. Ewidencja zmian w stanie środków trwałych             . 141
4.5. Środki trwałe w budowie                     154
4.6. Wartości niematerialne i prawne                  157
4.7. Inwestycje długoterminowe                   . 159

5. Obrót materiałowy                        . 173
5.1. Pojęcie i klasyfikacja materiałów                  174
5.2. Zasady gospodarki materiałowej i jej dokumentacja          . 177
5.3. Wycena materiałów                       183
5.4. Zasady rozliczania zakupu materiałów                188
5.5. Ewidencja zakupu materiałów z uwzględnieniem odchyleń od cen ewidencyjnych                        . 191
5.6. Ewidencja rozrachunków z dostawcami z uwzględnieniem podatku od towarów i usług                       194
5.7. Ewidencja zużycia materiałów z uwzględnieniem odchyleń od cen ewidencyjnych                        196
5.8. Koszty zakupu materiałów i ich rozliczanie             . 200
5 9. Ewidencja materiałów w fazie ich składowania            . 207
5.10. Ewidencja sprzedaży materiałów                  209
5.11. Darowizna materiałów                     . 210
5.12. Aktualizacja wartości i wycena materiałów              212

6. Ewidencja i rozliczanie kosztów działalności              . 217
6.1. Pojęcie i klasyfikacja kosztów                   218
6.2. Zasady rachunku kosztów                    . 221
6.3. Ogólna charakterystyka kont układu rodzajowego kosztów        222
6.4. Ewidencja kosztów według rodzaju                . 224
6.5. Charakterystyka kosztów układu funkcjonalnego           . 226
6.6. Ewidencja kosztów tylko na kontach układu funkcjonalnego       228
6.7. Pełny wariant ewidencji kosztów                 . 230
6.8. Ewidencja i rozliczanie kosztów amortyzacji             232
6.9. Ewidencja i rozliczanie kosztów zużycia materiałów          . 234
6.10. Ewidencja i rozliczanie kosztów usług obcych            . 237
6.11. Ewidencja i rozliczanie kosztów wynagrodzeń            . 239
6.12. Ewidencja i rozliczanie ubezpieczeń społecznych i innych świadczeń na rzecz pracowników                         241
6.13. Ewidencja i rozliczanie podatków i opłat              . 243
6.14. Ewidencja i rozliczanie pozostałych kosztów rodzajowych        245
6.15. Ewidencja i rozliczanie kosztów reprezentacji i reklamy         247
6.16. Rozliczenia międzyokresowe kosztów                251
6.17. Rozliczanie w czasie kosztów kapitalnego remontu środka trwałego    . 255
6.18. Ewidencja i rozliczanie kosztów zakupu               259
6.19. Koszty działalności pomocniczej                 . 262
6.20. Ewidencja i rozliczanie kosztów wydziałowych produkcji podstawowej   267
6.21. Ewidencja i rozliczanie kosztów zarządu              . 270
6.22. Ewidencja i rozliczanie kosztów działalności podstawowej        273
6.23. Ewidencja i rozliczanie kosztów sprzedaży              276

7. Kalkulacja                            281
7.1. Pojęcie, rodzaje i metody kalkulacji                . 282
7.2. Kalkulacja podziałowa prosta                   285
7.3. Kalkulacja podziałowa ze współczynnikami             . 288
7.4. Kalkulacja doliczeniowa                     292
7.5. Ewidencja wyników kalkulacji                  . 297

8. Produkty pracy i ich sprzedaż                    303
8.1. Zasady gospodarki wyrobami gotowymi               304
8.2. Ewidencja wyrobów gotowych po planowanym technicznym koszcie wytworzenia                         . 306
8.3. Uproszczona ewidencja wyrobów gotowych             . 309
8.4. Ewidencja sprzedaży wyrobów gotowych              312
8.5. Koszty sprzedaży i ich rozliczanie                 318
8.6. Podatek akcyzowy                       320
8.7. Dokumentacja i ewidencja reklamacji                322
8.8. Ewidencja obrotu opakowaniami                 . 326
8.9. Zaliczki otrzymywane od odbiorców na poczet przyszłych dostaw     330
8.10. Aktualizacja wartości i wycena zapasów wyrobów gotowych       331

9. Obrót towarowy                         . 337
9.1. Charakterystyka obrotu towarowego i firmy handlowej         338
9.2. Ceny i marże                         340
9.3. Ogólne zasady ewidencji obrotu towarowego             345
9.4. Ewidencja i rozliczanie zakupu towarów              . 347
9.5. Ewidencja towarów w jednostce detalicznej             . 350
9.6. Dokumentacja i ewidencja sprzedaży towarów w jednostce hurtowej    355
9.7. Ewidencja sprzedaży towarów w detalu               358
9.8. Import i eksport towarów                    . 365
9.9. Opakowania w obrocie towarowym                . 370
9.10. Reklamacje w obrocie towarowym i ich ewidencja           374
9.11. Aktualizacja wartości zapasów towarów               383
9.12. Rejestr zakupu i sprzedaży towarów                . 386

10. Inwentaryzacja                          390
10.1. Pojęcie, metody i rodzaje inwentaryzacji               391
10.2. Organizacja, przebieg i dokumentacja inwentaryzacji          394
10.3. Różnice inwentaryzacyjne i ich ewidencja              398
10.4. Ewidencja rozliczania nadwyżek                 . 403
10.5. Ewidencja i rozliczanie niedoborów niezawinionych          . 405
10.6. Ewidencja niedoborów zawinionych                . 407

11. Pozostałe koszty i przychody operacyjne                414
11.1. Charakterystyka pozostałych kosztów i przychodów operacyjnych     414
11.2. Pozostałe przychody i koszty operacyjne związane ze zbyciem niefinansowych aktywów trwałych                       417
11.3. Odpisanie należności i zobowiązań przedawnionych lub uznanych za nieściągalne 419

12. Przychody i koszty finansowe                    . 423
12.1. Ogólne wiadomości o kosztach i przychodach finansowych       424
12.2. Odsetki i ich ewidencja                     . 426

13. Straty i zyski nadzwyczajne                     433
13.1. Charakterystyka i ogólne zasady ewidencji strat i zysków nadzwyczajnych 433
13.2. Uszczegółowienie ewidencji wybranych tytułów strat i zysków nadzwyczajnych 437

14. Ustalanie i rozliczanie wyniku finansowego               442
14.1. Procedura ustalania wyniku finansowego              . 443
14.2. Ustalanie wyniku finansowego metodą statystyczną          . 445
14.3. Ustalanie wyniku finansowego metodą księgową           . 449
14.4. Podział wyniku finansowego                   . 453

15. Ewidencja kapitałów i funduszy                   . 467
15.1. Ogólna charakterystyka kapitałów                 . 467
15.2. Fundusze własne w przedsiębiorstwach państwowych          470
15.3. Fundusze własne w spółdzielni                  . 474
15.4. Kapitały własne spółek kapitałowych                476
15.5. Kapitały własne spółek osobowych                . 482
15.6. Fundusze specjalnego przeznaczenia                484
15.7. Pojęcie i ewidencja rezerw                    487

16. Podstawowe sprawozdania finansowe i ich analiza            492
16.1. Istota, rodzaje i zadania sprawozdawczości finansowej         . 493
16.2. Bilans                            496
16.3. Rachunek zysków i strat                     506
16.4. Pozostałe sprawozdania finansowe                 513
16.5. Analiza finansowa                       515

17. Ewidencja księgowa działalności jednostki               521
17.1. Ewidencja działalności w firmie produkcyjnej            . 521
17.2. Ewidencja działalności firmy handlowej               526
Załącznik 1                             530
Bibliografia                             534
Wykaz aktów prawnych                        535