Sposób i zakres wykorzystywania informacji finansowych przez zarządzających zależy od celów ich pozyskania. Niektóre systemy rachunkowości koncentrują się na dostarczaniu informacji dla celów kontroli, inne zaś służą raczej do wspomagania podejmowania decyzji dotyczących przyszłych działań.

Biorąc pod uwagę, obie te perspektywy, autorzy szczegółowa omawiają w książce wszystkie podstawowe zagadnienia rachunkowości zarządczej, do których należą m.in.:
• rola rachunkowości w procesie podejmowania decyzji i kontroli wykonania,
• klasyfikacja kosztów, problemy związane z alokacją kosztów pośrednich,
• różne systemy rachunku kosztów,
• zagadnienia dotyczące podejmowania decyzji krótkoterminowych,
• problemy związane z budżetowaniem,
• ocena wyników menedżerów,
• strategiczne narzędzia i współczesne koncepcje rachunkowości zarządczej.

Podręcznik jest komplementarnym źródłem wiedzy dla studentów kierunków ekonomicznych, a także dla praktyków - księgowych, menedżerów i właścicieli firm. Aby ułatwić przyswajanie zawartego tu materiału, każdy rozdział uzupełniono krótkimi przykładami oraz studiami przypadków wraz z dyskusją, a zakończono zbiorem zadań do samodzielnego rozwiązania i pytaniami sprawdzającymi.

Spis treści:

1. Organizacje i rachunkowość  17
Główne pojęcia i definicje  17
Teoria  20
Organizacja jako zbiór kontraktów  20
Rachunkowość finansowa a rachunkowość zarządcza  23
Zmiany w rachunkowości w ostatnich 20 latach  25
Zarządzający a rachunkowość  26
Struktura organizacyjna a rachunkowość  28
Dwoistość wewnętrznego systemu rachunkowości  29
Rachunkowość jako dyscyplina naukowa  32
Wskazówki praktyczne  33
Pomiar zysku w rachunkowości finansowej  33
Rola specjalisty ds. rachunkowości zarządczej (kontrolera)  36
Przykłady decyzji menedżerskich  37
Aspekty behawioralne  39
Zadania  42
Pytania testowe  47
Krzyżówka  49
Bibliografia  50

2. Klasyfikacja kosztów dla celów sprawozdawczości finansowej  51
Główne pojęcia i definicje  51
Teoria  53
Definiowanie kosztu  54
Pojęcie wydatku i nakładu  55
Co to jest działanie  56
Wskazówki praktyczne  57
Definiowanie i klasyfikacja kosztów dla potrzeb sprawozdawczości finansowej  57
Klasyfikacja kosztów dla celów sprawozdawczych  58
Rozliczenia międzyokresowe kosztów i przychodów  62
Wartość poznawcza rachunku zysków i strat  63
Model porównawczy i kalkulacyjny rachunku zysków i strat  67
Ewidencyjny rachunek kosztów  74
Koszt wytworzenia produktów  78
Aspekty behawioralne  80
Analiza przypadków  82
Zadania  90
Pytania testowe  98
Krzyżówka  104
Bibliografia  105
Załącznik  106

3. Klasyfikacja kosztów dla celów decyzyjnych  111
Główne pojęcia i definicje  111
Teoria  112
Procesy decyzyjne w przedsiębiorstwie  112
Znaczenie kosztów w procesie decyzyjnym  118
Koszty utraconych możliwości  120
Koszty utraconych możliwości a koszty księgowe  124
Zachowanie się kosztów względem rozmiarów działalności jednostki  126
Wielkości istotne i nieistotne w danym rachunku decyzyjnym  133
Koszty zapadłe  134
Koszty uznaniowe  135
Koszty krańcowe i przyrostowe  135
Koszty na podstawie działań  138
Koszty kontrolowane i niekontrolowane  143
Wskazówki praktyczne  144
Łańcuch wartości w przedsiębiorstwie  144
Ośrodki odpowiedzialności a kontrola kosztów  148
Przykładowe problemy decyzyjne  152
Aspekty behawioralne  162
Przykłady przeglądowe  166
Analiza przypadku  171
Zadania  172
Pytania testowe  182
Krzyżówka  186
Bibliografia  187
Załącznik  188

4. Rachunek kosztów pełnych i zmiennych  193
Główne pojęcia i definicje  193
Teoria  194
Zachowanie się kosztów w zależności od ich aktywności  195
Metody wyodrębniania kosztów stałych i zmiennych  207
Rachunek kosztów pełnych i zmiennych - zagadnienia ogólne  229
Rachunek kosztów pełnych i zmiennych w sprawozdawczości  232
Rachunek kosztów pełnych i zmiennych a kalkulacja jednostkowego kosztu wyrobu gotowego  235
Prezentacja zysku operacyjnego w rachunku zysków i strat w systemie rachunku kosztów pełnych i zmiennych  237
Prezentacja wartości zapasów wyrobów gotowych w bilansie jednostki w zależności od przyjętego rachunku kosztów pełnych lub zmiennych  247
Wskazówki praktyczne  249
Aspekty behawioralne  254
Przykłady przeglądowe  256
Analiza przypadku  266
Zadania  269
Pytania testowe  279
Bibliografia  284

5. Analiza koszt - wolumen - zysk  285
Główne pojęcia i definicje  285
Teoria  287
Założenia analizy koszt - wolumen - zysk (CVP)  289
Zysk operacyjny  294
Marża kontrybucyjna  295
Punkt krytyczny  302
Marża oraz margines bezpieczeństwa  312
Graficzna prezentacja analizy CVP  316
Wskazówki praktyczne  322
Przygotowanie rachunku zysków i strat dla potrzeb analizy CVP  322
Wpływ kosztów stałych na średni koszt wyrobu (towaru, usługi) oraz zysk  324
Paradoks marży kontrybucyjnej  325
Wyznaczenie jednostkowej ceny sprzedaży  326
Zysk operacyjny przed i po opodatkowaniu w analizie CVP  327
Próg płynności  330
Analiza CVP w produkcji wieloasortymentowej  333
Ograniczenia w stosowaniu analizy CVP  336
Aspekty behawioralne  337
Przykłady przeglądowe  340
Analiza przypadku  348
Zadania  351
Pytania testowe  363
Krzyżówka  367
Bibliografia  368

6. Decyzje krótkoterminowe  369
Główne pojęcia i definicje  369
Teoria  370
Decyzje krótkoterminowe  372
Wskazówki praktyczne  392
Koszty istotne i nieistotne oraz ich wpływ na podejmowanie decyzji  392
Czynności towarzyszące podejmowaniu decyzji o charakterze
krótkoterminowym  395
Aspekty behawioralne  402
Przykłady przeglądowe  406
Analiza przypadku  413
Zadania  418
Pytania testowe  425
Krzyżówka  427
Bibliografia  428

7. Budżetowanie  429
Główne pojęcia i definicje  429
Teoria  430
Istota budżetów i budżetowania  430
Dlaczego budżety są ważne  432
Budżety długo- i krótkookresowe  433
Budżety narastające i budżety od podstaw  434
Budżetowanie odgórne i oddolne  435
Budżety elastyczne  436
Budżetowanie a ośrodki odpowiedzialności  438
Budżet główny a budżety cząstkowe  439
Wskazówki praktyczne  441
Budżetowanie a plan kont  441
Aspekty behawioralne  443
Przykład przeglądowy  445
Analiza przypadku  455
Zadania  459
Pytania testowe  467
Krzyżówka  470
Bibliografia  471

8. Koszty wspólne  473
Główne pojęcia i definicje  473
Teoria  474
Koszty wspólne  474
Powody alokacji kosztów  478
Sprawozdawczość finansowa  478
Ustalanie cen  480
Podejmowanie decyzji i kontrola  480
Raporty o segmentach działalności  481
Wskazówki praktyczne  481
Wykorzystanie jednego wskaźnika narzutu dla całej organizacji  481
Wykorzystanie różnych wskaźników narzutu na różnych wydziałach organizacji  484
Wykorzystanie wskaźników planowanych i rzeczywistych  486
Alokowanie kosztów jednostek usługowych  486
Aspekty behawioralne  488
Analiza przypadków  492
Zadania  495
Pytania testowe  502
Krzyżówka  504
Bibliografia  505

9. Systemy rachunku kosztów  507
Główne pojęcia i definicje  507
Teoria  508
Systemy rachunku kosztów  509
Zleceniowy a procesowy system kalkulacji kosztów  512
Klasyfikacja kosztów z uwagi na ich związek z obiektem kosztowym  515
Identyfikacja, ewidencja i przyporządkowanie kosztów w kalkulacji zleceniowej  518
Wskazówki praktyczne  534
Aspekty behawioralne  547
Przykład przeglądowy  550
Analiza przypadku  555
Zadania  558
Pytania testowe  571
Krzyżówka  574
Bibliografia  575

10. Rachunek kosztów działań  577
Główne pojęcia i definicje  577
Teoria  578
Identyfikacja procesów  578
Dlaczego rachunek kosztów działań  583
Wskazówki praktyczne  589
Istota koncepcji ABC  589
Aspekty behawioralne  602
Przykłady przeglądowe  608
Zadania  618
Pytania testowe  631
Krzyżówka  634
Bibliografia  635

11. Rachunek kosztów standardowych i analiza odchyleń  637
Główne pojęcia i definicje  637
Teoria  638
Co to jest rachunek kosztów standardowych  638
Jak wyznaczyć standardy kosztów  639
Rachunek kosztów standardowych a analiza odchyleń  642
Ogólny model analizy odchyleń kosztów bezpośrednich  642
Analiza kosztów pośrednich  643
Wskazówki praktyczne  647
Przykład analizy odchyleń kosztów bezpośrednich  647
Aspekty behawioralne  662
Przykład przeglądowy  666
Analiza przypadku  670
Zadania  674
Pytania testowe  683
Krzyżówka  686
Bibliografia  687

12. Decentralizacja i kontrola  689
Główne pojęcia i definicje  689
Teoria  691
Decentralizacja w przedsiębiorstwach  691
Centra odpowiedzialności  693
Raportowanie wyników z podziałem na segmenty  696
Wskazówki praktyczne  697
Obliczenie zysku centrum odpowiedzialności  697
Ocena zyskowności za pomocą wskaźnika ROI  702
Ustalanie cen transferowych  705
Aspekty behawioralne  715
Przykład przeglądowy  717
Analiza przypadku  721
Zadania  724
Pytania testowe  736
Krzyżówka  740
Bibliografia  741

13. Ocena wykonania pracy menedżerów  743
Główne pojęcia i definicje  743
Teoria  744
Cel przedsiębiorstwa a cel menedżera  745
Zarządzanie wartością  746
Ocena za pomocą mierników realizacji celów  747
Wskazówki praktyczne  749
Zysk rezydualny  749
Ekonomiczna wartość dodana  751
Zrównoważona karta wyników  753
Narzędzia motywowania menedżerów  757
Aspekty behawioralne  760
Przykład przeglądowy  764
Analiza przypadku  767
Zadania  772
Pytania testowe  780
Krzyżówka  784
Bibliografia  785

14. Strategiczne narzędzia rachunkowości zarządczej  787
Główne pojęcia i definicje  787
Teoria  788
Narzędzia rachunkowości zarządczej wspomagające zarządzanie wartością w firmie  788
Zrównoważona karta wyników a właściwy dobór kluczowych wskaźników efektywności  793
Target Costing  795
Kaizen Costing  802
Rachunkowość lean  808
Zielona rachunkowość  813
Aspekty behawioralne  818
Przykłady przeglądowe  820
Zadania  826
Pytania testowe  833
Krzyżówka  836
Bibliografia  837
Rozwiązania krzyżówek  839