Podręcznik jest autorską propozycją teorii i praktyki rehabilitacji neuropsychologicznej. Autor dokonuje analizy zaburzeń, niepełnosprawności i ograniczeń osób z nabytą patologią mózgowia.

Przedstawia i uzasadnia znaczenie zaburzeń emocjonalno-motywacyjno-osobowościowych zarówno w diagnozie, jak i w terapii rehabilitacyjnej. Zaletą podręcznika jest przejrzysta i dydaktycznie uzasadniona struktura formalna. Autor zaczyna od prezentacji 13 głównych zasad i każdą z nich potwierdza poprzez analizę studium przypadku i wyniki badań neuropsychologicznych.

Rozdziały:

CZĘŚĆ I. Zagadnienia kliniczne z perspektywy historycznej
ROZDZIAŁ 1. Zarys zasad rehabilitacji w ujęciu historycznym                  21
Termin zasada                                                             23
Historyczne i współczesne korzenie zasad rehabilitacji neuropsychologicznej       23

ROZDZIAŁ 2. Doznania pacjenta a natura wyższych funkcji mózgowych       40
Doświadczanie uszkodzenia mózgu                                           41
Dane kliniczne                                                             42
Wkraczanie w obszar przeżyć i doznań pacjenta oraz mierzenie się z problemami frustracji i zagubienia                                                      
Reakcja katastroficzna w odpowiedzi na frustrację i zagubienie                   46
Męczliwość psychiczna a dysfunkcja mózgu                                     49
Bariery w poznawaniu przeżyć i doznań pacjenta                               50
Sztuka a obszar przeżyć i doznań pacjenta                                     52
Natura wyższych funkcji mózgowych w świetle doświadczenia człowieka          54
Wyższe funkcje mózgowe – wstępne ujęcie                                     55
Wyższe funkcje mózgowe z perspektywy neuropsychologa klinicznego             57

ROZDZIAŁ 3. Obraz objawów a niedoceniany problem przedchorobowych zmiennych poznawczych i osobowościowych                                      
Tradycyjne podejście neurobiologiczne                                        62
Jakie zachowania są bezpośrednio wywołane przez dysfunkcję mózgu?             63
Co to jest objaw?                                                          64
Nadmiarowe i ubytkowe objawy uszkodzenia mózgu                            65
Czynniki przedchorobowe wpływające na obraz objawów                        67
Osobowość przedchorobowa a objawy pourazowego uszkodzenia mózgu             75

CZĘŚĆ II. Proces rehabilitacji neuropsychologicznej i jego wynik
ROZDZIAŁ 4. Przedstawienie problemu: dlaczego potrzebna jest rehabilitacja neuropsychologiczna?                                                   
Przykład pacjentki                                                          85
Czy tego scenariusza można uniknąć?                                        87
Stan po ogniskowym uszkodzeniu mózgu                                     88
Stan po rozlanych (nieogniskowych) uszkodzeniach mózgu                      90
Potrzeba rehabilitacji neuropsychologicznej                                     95
Rodzina i system opieki zdrowotnej wobec problemu uszkodzenia mózgu          96
Kluczowe pytania                                                          98

ROZDZIAŁ 5. Zaburzenia poznawcze w procesie rehabilitacji neuropsychologicznej 103
„Wyższe funkcje integrujące” a uszkodzenie mózgu                            104
Uczenie się zależy od kontekstu emocjonalnego                               109
Zaburzenia poznawcze u osób z pourazowym uszkodzeniem mózgu                110
Zaburzenia poznawcze a ogniskowe uszkodzenia mózgu                         123

ROZDZIAŁ 6. Zaburzenia osobowości a uszkodzenie mózgu w ujęciu teoretycznym 131
Zachowanie zwierząt i pogląd Paula MacLeana na „ewoluujący mózg”             132
Ewolucja mózgu, funkcje poznawcze i osobowość                               138
Historyczne obserwacje Freuda i Junga oraz ich współczesne implikacje             140
Neuropsychologiczny model zaburzeń osobowości u osób z uszkodzeniem mózgu    142
Depresja u osób po urazach mózgu: przykład ilustrujący problem                  147
Wstępna synteza                                                          153

ROZDZIAŁ 7. Zaburzenia osobowości a uszkodzenie mózgu w ujęciu praktycznym 160
Kategorie informacji wykorzystywanych w ocenie osobowości osób z uszkodzeniem mózgu 161
Metody diagnozy                                                          161
Wczesne uszkodzenia mózgu a zaburzenia osobowości                            165
Uszkodzenia mózgu w dzieciństwie, po opanowaniu języka, a zaburzenia osobowości 170
Uszkodzenia mózgu w okresie dorastania a zaburzenia osobowości we wczesnej dorosłości 172
Uszkodzenia mózgu we wczesnej dorosłości a póśniejsza deterioracja osobowości    175
Uszkodzenia mózgu w wieku dojrzałym a rozwój osobowości                      177
Sny a uszkodzenie mózgu                                                    178
Symbole a przystosowanie osobowościowe po uszkodzeniu mózgu                179
Powrót do poglądów Goldsteina                                              181
Powrót do prac Weinsteina                                                 183
Badanie neuropsychologiczne i ocena osobowości osób z uszkodzeniem mózgu       184

ROZDZIAŁ 8. Neuropsychologiczna terapia zaburzeń poznawczych i osobowości po uszkodzeniu mózgu                                                   
Elementy holistycznego programu rehabilitacji neuropsychologicznej             191
„Idealny” scenariusz holistycznej rehabilitacji neuropsychologicznej dla młodych dorosłych
osób z uszkodzeniem mózgu                                        201
Pacjenci kwalifikowani do holistycznego programu rehabilitacji neuropsychologicznej 208
Problem terapii zaburzeń funkcji poznawczych                                  208

ROZDZIAŁ 9. Praca psychoterapeutyczna z pacjentami i członkami ich rodzin    213
Psychoterapia i interwencje psychoterapeutyczne po uszkodzeniu mózgu          214
Psychoterapia: czym jest, a czym nie jest                                     216
Znaczenie pracy, miłości i zabawy po uszkodzeniu mózgu                         219
Indywidualność, lokalizacja uszkodzenia i psychoterapia po uszkodzeniu mózgu    225
Psychoterapia po uszkodzeniu mózgu – możliwości i ograniczenia                229
Praktyczne rozważania nad prowadzeniem psychoterapii z osobą, która doznała uszkodzenia mózgu                                                         
Powtarzające się problemy w psychoterapii członków rodziny pacjenta             232
Praktyczne rozważania nad prowadzeniem psychoterapii z członkami rodzin osób,
które doznały uszkodzenia mózgu                                        236
Dwie analogie psychoterapii po uszkodzeniu mózgu                            237

ROZDZIAŁ 10. Współpraca w interdyscyplinarnych zespołach rehabilitacyjnych 240
Dlaczego warto pracować w interdyscyplinarnym zespole?                      241
Zespoły interdyscyplinarne a dynamika grupy                                  242
Stres i negatywne emocje w programach rehabilitacji pacjentów w podostrej fazie uszkodzenia mózgu                                                      
Metody kierowania zespołami interdyscyplinarnymi                            248
Zmiana w zespołach interdyscyplinarnych                                     253

ROZDZIAŁ 11. Efekty zastosowania neuropsychologicznych programów rehabilitacji obejmujących terapię zaburzeń poznawczych i oddziaływania psychoterapeutyczne
Skuteczność holistycznych programów rehabilitacji neuropsychologicznej zorientowanych na środowisko                                                
Czy reorganizacja poznawcza i terapia zaburzeń poznawczych usprawnia wyższe funkcje mózgowe?                                                       
Czy interwencja psychoterapeutyczna pomaga pacjentom przystosować się do trwałych skutków uszkodzenia mózgu?                                             
Definicje i wytyczne dotyczące rehabilitacji neuropsychologicznej                268
Ku wytycznym klinicznym                                                 270

CZĘŚĆ III. Zagadnienia teoretyczne i empiryczne
ROZDZIAŁ 12. Zaburzenia samoświadomości u osób z uszkodzeniem mózgu    277
Historyczne ujęcie zaburzeń samoświadomości                                  278
Anozognozja, zaprzeczanie i zmieniona świadomość u osób, które „powinny wiedzieć lepiej”                                                                  
Obserwacje użyteczne w analizie zaburzeń samoświadomości                      283
Badania nad anozognozją hemiplegii                                           284
Anozognozja afazji                                                          286
Anozognozja hemiplegii i hemianopsji                                        287
Anozognozja w przypadku osób bez tradycyjnych deficytów neurologicznych       287
Zaburzona samoświadomość w różnych kulturach u pacjentów z umiarkowanym i cięż- kim urazem mózgu                                                      
Szybkość wykonania testu tappingu a zaburzona samoświadomość pacjentów z pourazowym uszkodzeniem mózgu                                             
Model zaburzonej samoświadomości                                           294
Dalsze dowody, że zaburzenia samoświadomości nie mają charakteru czysto poznawczego 299
Implikacje dla rehabilitacji neuropsychologicznej                               300

ROZDZIAŁ 13. Proces zdrowienia i deterioracji po uszkodzeniu mózgu         307
Czym jest odzyskiwanie funkcji?                                              308
Modele zmiany lub „zdrowienia”                                              314
Czym jest deterioracja funkcji?                                              317
Obserwacje „spontanicznego odzyskiwania funkcji”                            318
Naturalnie zachodząca kompensacja                                           323
Obserwacje dotyczące procesu ponownego uczenia się i reorganizacji funkcji       324
Funkcjonalna organizacja i reorganizacja po uszkodzeniu mózgu: badania ruchów palców 325
Dane dotyczące modelu adaptacyjnego                                        328
Deterioracja funkcji w tzw. statycznych uszkodzeniach mózgu                   329
Przykłady pacjentów                                                       332

ROZDZIAŁ 14. Nauka i symbolizm w rehabilitacji neuropsychologicznej      345
Ku rozwiązaniu paradoksu                                                 346
Inteligencja a uszkodzenie mózgu                                           348
Powrót do obserwacji Hebba                                                350
Kształcenie neuropsychologów klinicznych a rehabilitacja neuropsychologiczna    351
Przykładowe opisy pacjentów                                                 352